Page 56 - LabMedya - 66

56 SAĞLIK w w w .labm edy a. c om

HEPA FİLTRELER

KORONAVİRÜSE KARŞI

ETKİLİ Mİ?

Dr. A. Serdar TUNCER
Metisafe Temizoda ve Biyogüvenlik

Mevcut kanıtlar, kişisel koruyucu İç ortam havasında partikül miktarının filtrasyon verimliliğine odaklanılmaktadır. Temizoda teknolojilerinde 60 yılı aşkın
ekipmanın faydalarının yanı sıra iç azaltılmasında kullanılan ana teknoloji iki Mikrobiyal dayanıklılık, konakçı immünitesi, sürelik tecrübe ile elde edilen bilgiler ve
mekanlarda enfeksiyon yayılma riskinin temel metod üzerine oturmaktadır, partikül dekontaminasyon ve diğer çevre ve temizlik standartlarının varlığı insanlığın
sınırlandırılmasında, mikropartiküllerin filtrasyon ve hava akışkanlığı dinamikleri. mühendislik özellikleri bu yazının kapsamı yaşadığı salgınlar döneminde önemli bir
hava yoluyla taşınmasını minimalize eden Fiziksel ve aerodinamik özellikleri dışında tutulmuştur. Önemi ve uygulama adım atılabilmesini sağlayacaktır. Hava
mühendislik tasarımlarının öneminin nedeniyle mikron altı büyüklükteki biyolojik aciliyeti nedeniyle temel mühendislik çözüm akımının ulaşmadığı veya vortekslendiği ölü
arttığını garanti edecek kadar güçlüdür. parçacıkları elimine edecek verimliliğe, HEPA yöntemleri, maliyet, işletme ve iç ortamdan alanlardaki partikül süpürmeleri gibi ileri
Covid-19 ile salgını ile birlikte yeniden filtrasyona alternatif olabilecek onaylanmış partikül uzaklaştırma performansı yönünden mühendislik detaylar bu yazının kapsamını
tasarlanarak yapılan birçok deneysel ve bir yöntem henüz bulunmamaktadır. HEPA ele alınmaktadır. çok aşacağından sadece sabit ACH değeri
gözlemsel çalışma virüsün yayılımının hava filtrasyon, mikron altı partikül sayısının üzerinden performans ve karşılaştıma
yolu ile olduğunu desteklemektedir. Çeşitli düşürülmesinde halen tek başına en Aerosol diye tanımladığımız parçacıkların değerlendirmesi yapılacaktır. Mikron
nedenlerden kaynaklı olarak daha önce etkili tekniktir. havada asılı kalabilen gaz veya küçük altı parçacıkların %90’nın üzerinde oda
ortaya atılan tutarsız bulguların karmaşıklığı baloncuklar gibi hareket ettiği kabul havasından temizlenme süresinin hangi
yerini hava yolu ile mikrobiyal aktarım Yüksek verimli partikül HEPA ve diğer edilmektedir. Yerçekimi ile hızla zemine aralıklarda gerçekleşeceği ekteki tabloda
ve aerosol biliminin günümüzde yeniden filtrelerin gerçekte nasıl çalıştığına inemeyecek kadar küçük ve düşük özgül verilmiştir (Tablo 1). Bu tablo, Covid-19 gibi
yazılmasına bırakmaktadır. dair bir anlayış eksikliği veya yanlış ağırlıktaki bu parçacıklar, ve buharlaşma salgınlarda ilgilenilen sürenin 30 dakika
anlama mevcuttur. Optimal ve minimum sonrası yüzeylere oturan damlacık nüveleri, altında olduğunu düşünülürse gereken
Bina sayıları nüfus artışı ve şehirleşme ile filtreleme verimliliğinin yaklaşık 0,3 μm hava hareketleri ile ile moment kazanarak iç ACH miktarı hakkında fikir vermektedir. Öte
hızlanarak devam etmektedir. Bu yapılar çapa sahip partiküller için % 99,97 veya ortam havasına tekrar yayılmaktadır (Şekil yandan, etkili hava kontrolü için minimum
arasında salgın durumlarında en etkili daha fazla etkinlikte olduğu uzun yıllar 1). Aynı şekilde, standart cerrahi maskelere havalandırma oranı, mimari yapıya veya
yayılımı sağlayacak olanlar kalabalık ve önce belirlenmiştir. Virüsler ise ortalama tuzaklanan damlacıklardaki parçacıklar, iç ortama bağlı olarak değişebilir. Genelde
insan trafiği yüksek olanlardır. Ancak, olarak 100 nm (0,1 μm) boyutundadır. damlacığın buharlaşması sonrası soluk ev ortamı gibi birçok binada mekanik
bu tarz yapıların büyük çoğunluğu hava Burada basit elek gibi bir davranıştan verme ile iç ortam havasına nüfuz havalandırma sistemleri bulunmamaktadır.
biyogüvenliğinden ziyade konfor ve tasarrufa bahsedilmemektedir. Değişik boyut, kütle etmektedir. Bu nedenle, iç ortamlarda Taşınabilir-portable HEPA filtreli hava
odaklanmaktadır. Hava kalitesi tanımı ve momentumdaki parçacıkların filtre lif enfeksiyon kaynağı olabilecek toplam temizleyici cihazlar, ideal olmayan hava
karıştırma ve akım teknikleriyle sınırlı olsa
solunum havasını kirleten gazlar yanında ağına çarpma ve durdurulmaları yanında, aerosolize olmuş mikron altı partikül da, ev ve insan trafiği düşük ofisler ve
yavaş hareket eden parçacıkların difüzyonu
1-10 μm partiküllerin ortalama sayısının sayısı insan sayısına ve kontrolsüz hava
monitorizasyonunu yapan sayısal değerlere ve zıt yüklü parçacıkların filtre lifleri hareketlerine paralel olarak artacaktır. mimarisi uygun olmayan küçük alanlar için
göre yapılmaktadır. Ancak, Covid-19 etkeni ile elektrostatik etki ile tutunmalarının bir seçenektir.
gibi küçük biyolojik parçacıklar aerosol kombinasyonundan oluşan dinamik bir Covid-19 gibi bir patojen toplumda
veya küçük damlacık çekirdekleri halinde çarpışma tuzağı oluşmaktadır. Atom halihazırda yaygınsa, kapalı ve kalabalık ACH Hava yolu ile taşınabilen
düzeyinde difüzyona izin veren Brownian
partiküllerin %90’ının iç
bireyler ve çevreleri arasında kolayca hareketleri sayesinde filtre liflerine artan ortamlarda virüsü çeşitli şekil ve (Saatlik Hava ortamdan uzaklaştırılması için
dolaşabilmektedir. Herkesi korumaya oranda çarpışma sağlandığından, 0,3 yoğunluklarda yayabilen birden fazla kaynak Değişim Sayısı) gerekli süre (Dakika)
hizmet edecek olan ve salgın hastalık μm’den küçük ve kütlesi hafif olan virüs olacağı aşikardır. Bu prensipten yola çıkarak 2 69
riskini daha da azaltmaya yönelik olarak gibi parçacıklar HEPA filtrelere daha yüksek sosyal mesafeden bağımsız, iç ortam insan
insan trafiği yüksek olan iç ortamlarda verimlilikte nüfuz ederek tutunmaktadır. trafiği ile orantılı uzun menzilli aktarım 3 46
da mikron altı partikül yönetimi hijyenik olarak kabul edilen aerosol inhalasyonu 4 35
hava kalitesi açısından daha önemli ve salgınlarda önemli rol alabilmektedir.
öncelikli hale gelmektedir. Damlacıkların buharlaşma süresi ile paralel 5 28
yürütülen deneylerde Covid-19 enfeksiyon 6 23
Standart bina havalandırma sistemleri, oluşturma etkinliğini kaybetme süresinin
iç ortamlara kişi başına yeterli oksijen yaklaşık 30 dakika içinde gerçekleştiği 8 17
tedariği sağlayacak miktarda taze hava gösterilmiştir. Bu doğrultuda, infeksiyon 10 14
ve atmosferin içerdiği tozları tutan temiz etkenlerinin HEPA filtrasyonu yanında
Tablo 1. HEPA filtre edilmiş saatteki hava değişim
havayı sağlamaktadır. Nitekim, şimdiye hava akımlarının optimal yönetimi de sayısına bağlı olarak iç ortamlarda kontaminasyon
kadar sektörel uzmanlık gerektiren önem kazanmaktadır. Bu çalışmaların kaynağı olabilecek parçacıkların %90’ının temizlenmesi
alanların dışında kalan çoğu binanın sonuçları göz önüne alınarak, mikron altı için gereken süreler. (Ref. CDC Rehberleri)
havalandırma sistemlerinde yüksek verimli Şekil 1. İnfektif partikül kaynakları ve aerosolize olmuş parçacıkların iç ortamdan uzaklaştırılma
partikül tutucu filtre (HEPA) kullanımına mikron altı parçacıkların iç ortam hava hareketleri ile süreleri hijyenik hava kalitesinin
kesinlikle gerek yoktur gibi yaklaşımlar oda içine dağılımının şematize edilmesi. sağlanmasında en önemli kriter olarak Binalarda genellikle merkezi veya lokal
Covid-19 salgını sonrası esnetilmek karşımıza çıkmaktadır. havalandırma sistemleri kullanılmaktadır.
zorunda kalmaktadır. Bu ortamlarda etkin Temizoda uygulamaları genellikle İç mekanlarda kullanım amacına göre
hijyenik hava temizliğinin uygulanması, tozsuz kritik üretim yapan tesisler veya Havada asılı kalan partiküllerin iç ortamda bir uygulamanın diğerine üstünlükleri
inşaat mühendisliği ve havalandırma hastanelerin özel bölümlerinde uygulanan geçirdiği süre binanın havalandırma doğabilmektedir. Havalandırma sisteminin
sektörünün konfor planlamalarının önüne profesyonel çözümler ile sınırlıdır. sisteminin teknik detaylarına bağlıdır. hem performans hem de sürdürülebilirliğinin
geçmektedir. Genel kullanım amaçlı Özellikle kış aylarında kapalı ortamlarda Bu yazının konusu genel kullanma açık sağlanmasında tasarım ve kurulum
binaların havalandırma sistemlerinde genel topluma yayılan enfeksiyonların ortak alanlar olduğundan temizoda aşaması çok önemlidir. Geriye dönük olarak
HEPA filtrasyon kullanılmadığından azaltılmasına hizmet edecek olan bu uygulamalarında etkisi olan diğer fiziksel optimum bir çözüme ulaşmak zor olmakla
mikron altı parçacıkların etkin olarak teknoloji portable hava temizleme cihazları özelliklere değinilmeyecektir. Bir saat birlikte işletilmekte olan sistemlerin her iki
temizlenememesi bir yana yaratılan ile günlük hayatımıza entegre olmaktadır. Bu içindeki hava çevirim sayısı (ACH) temel uygulama yöntemi ile revizyonunu sağlamak
hava hareketleri ve oluşan momentum yazıda, iç ortam havasında viral partiküllerin alınacak kriterlerden biridir. Hava çevirim mümkün olabilmektedir.
ile bütün mekanlara dağıtılması söz taşınması ve dağılmasının engellenmesinde sayısı arttıkça filtrelenerek tozdan arındırma
konusudur. mekanik havalandırma özellikleri ve partikül performansı da artacaktır. Bu yazıda, insan trafiğinin yüksek olduğu

Labmarkershop.com Türkiye’nin En Büyük ONLINE Laboratuvar Alışveriş Sitesi