Page 48 - LabMedya - 64
P. 48

48                                                                                                        w w w .labm edy a. c om




                                      BAZI İNSANLAR İÇİN



                                      MÜZİK DİYE BİR ŞEY YOK





       ŞAŞIR-                                                                                         mekanizmaları üzerine çalışmalar hâlâ


       TAN                                                                                            devam etmektedir. 2015 yılında Journal
                                                                                                      of Neuroscience‘da yayımlanan bir
       GER-                                                                                           araştırmada, amuziyaya dahil olabilecek
                                                                                                      bazı muhtemel nöral mekanizmalar
                                                                                                      belirlendi.
       ÇEKLER                                                                                         Geçmişte yapılan çalışmalar; amusia


                                                                                                      sahibi insanların aslında biraz ton bilgisine
                                                                                                      sahip olabileceğini, ancak amusiası
       √  Bağırsaklarımızda 400’den                                                                   olmayanlar insanlar gibi o bilgiye
          fazla bakterinin olduğunu ve bu                                                             erişemeyebileceklerini ileri sürmüştü.
          bakterilerin bağırsaklarımızdaki                                                            Journal of Neuroscience’da yayımlanan
          sayılarının hücre sayılarımızdan
          daha fazla olduğunu biliyor                                                                 araştırmada, amusiası bulunan 9 kişi
          muydunuz?                    Neuron’da yayımlanan araştırma, kendisini                      ve vakaya sahip olmayan 11 kişinin

       √  500 metre derinlik ve 300C   müziksel anlamda engelli olarak tanımlayan                     belirli görevler sırasındaki beyin tepkileri
                                                                                                      değerlendirildi. İlk görevde, katılımcılardan
          sıcaklıkta yaşayabilen bakteriler                                                           bir melodiye gömülü bir tıklama (click)
          bulunuyor.                    Monica isimli kadın bir gönüllü ile                           sesini yakalamaları istendi. İkinci görevde
       √  Anne denizatı yumurtayı babaya                                                              ise, katılımcılardan bir melodideki uyumsuz
          verir, baba da o yumurtayı 6-8   gerçekleştirildi.                                          notaları belirlemeleri istendi.
          hafta kesesinde taşıdıktan sonra                            inceleyerek, ona doğumdan beri süregelen
          yavru bir denizatı doğurur.                                 bir müzik işleme bozukluğu olan konjenital
                                      Çoğu insan için favori şarkılardan oluşan   amusia teşhisi koydu. Araştırmacılar,   “Tıklama sesi” görevinde hem amusiası
       √  Günde bir metre boy atan    bir liste yapmak, bir enstrüman çalmak   Monica’nın annesi ve erkek kardeşinin   bulunan insanlar hem de amusiası
          sarmaşıklar var.            ya da şarkı söylemek rahatlamanın ve   de aynı vakaya sahip olduğunu bildirerek,   bulunmayan insanlar, beyin tepkisini
                                      eğlenmenin en harika yollarından birisidir.   durumunun genetik bir kökene sahip   uyaran “tıklamaları” saptayabildi. Ancak,
       √  İnsana yemek için saldıran tek   Fakat böyle bir deneyimin bazı insanlar   olmasının mümkün olduğunu da ileri   ikinci görevde amusiası olmayan insanlar,
          hayvan ayıdır.              için hiç olmadığı; bu insanların müziği   sürmüştü. Ancak amusia, bir beyin hasarı
                                      algılamak, hatırlamak, şarkı söylemek   sonucunda da ortaya çıkabilirdi.  uyumsuz ve anahtar notaları bilinçli olarak
       √  Kurtlar yiyeceklerini 30 km taşıyıp   ya da dans etmek gibi deneyimleri hiç                 ayırt edebildikleri halde, amusiası bulunan
          yavrularına götürür.                                                                        insanlar bunu başaramadı.
                                      yaşamadığı nadir nörolojik vakalar da   Araştırmada, Monica’nın tipik olarak
       √  Pirhanalar üç ısırışta insan elini   bulunur.               müzik algısına ve hafızasına katkıda
          bileğinden koparabilir.                                     bulunan müzikal özellikleri incelendi.   Elde edilen sonuçlar, amusiası bulunan
                                      Müziğin beyinde işlenmesiyle ilgili yapılan   Öncelikle Monica’nın bir işitme kaybı   insanların ton bilgisine sahip olduğunu;
       √  Dişi mavi balinalar yaklaşık 34m   çalışmalar, 1825’lere kadar gitmektedir.   olup olmadığının değerlendirildiği   ancak bilinçli deneyimden kopuk olduğunu
          boyunda ve günde en az 3.000.000   1888-1890’da Alman nörolog August   çalışmada, normalde sesleri, sözlü   gösteriyor. Peki tüm bunlar beyinde
          kalori alır.                Knoblauch, müzik işleme için bilişsel bir   ifadeleri ve ortak çevresel sesleri algılayıp   olup bitenlerle nasıl ifade edilir? 2011
                                      model üretti ve buna amusia adını verdi.   tanıyabildiği için müziği algılama ve
       √  Edison ampule konulacak maddeyi                                                             yılında Cerebral Cortex‘te yayımlanan
          bulabilmek için 3.000 deneme   Bu müzik işleme modeli, üretilen en eski   işleme eksikliğinin potansiyel işitme   bir araştırmada, beynin farklı bölümleri
          yapmış.                     modeldi. Bazı kişilerin müzikal eksikliklerle   kaybı ile açıklanamayacağı belirlendi.   arasındaki bağlantı sorunlarının bu konuda
                                      doğmuş olması yeni bir fikir olmasa da   Çocukluk döneminde müzik dersleri   sorumlu tutulabileceğini ileri sürüyor.
       √  Birinci Dünya Savaşı’nda    ilk belgelenmiş konjenital (doğuştan)   almış olması da bu bozukluğun, müziğe
          2.500.000 tane atın kullanıldı.  amusia vakası nispeten yakın bir zamanda   maruz kalmama ile açıklanamayacağını
                                      yayımlandı. 2002 yılında Neuron‘da   gösteriyordu. Öte yandan bilişsel ve hafıza   Görünüşe göre, herhangi bir işitsel
       √  Polonya Kralı August’un 350 tane   yayımlanan araştırma, gazetede yer alan                  bilgiyi alan ilk beyin bölgesi olan birincil
          çocuğu var.                                                 becerilerinde de herhangi bir bozukluğun   işitsel korteks ile genel olarak bilinç ve
                                      bir ilana tepki olarak; kendisini müziksel   olmaması, vakanın, genel bilişsel eksiklikle
       √  Yapılan bir deney sonucunda sigara   anlamda engelli olarak tanımlayan Monica   açıklanamayacağını ortaya koyuyordu.  farkındalıkla ilişkili olduğu düşünülen
          içindeki katran maddesi bir farenin   isimli kadın bir gönüllü ile gerçekleştirildi.        frontal korteksin bir alanı arasındaki
          sırtına sürüldükten sonra o bölgede                         Araştırma raporunda, müzik bozukluğunun   bağlantıda, amusiası bulunan insanların bir
          kanser oluşmuş.             Aslına bakılırsa, Monica hayatı boyunca   tamamen normal olan bir bilişsel ve   eksikliği olabilir.
                                      müzikal yetkinlik geliştirme fırsatı   duygusal sistemde izole bir eksiklik olarak
       √  Peru’da hiç umumi tuvalet   bulamamış da değildi. Kendisi çocukken   göründüğü belirtiliyor. Araştırmacılara göre
          bulunmuyor.                                                                                 Araştırmacılar, uzun vadede, amusiası
                                      bir kilise korosunda ve lisedeyken de bir   Monica’nın eksikliğinin daha spesifik bir   bulunan insanların beyin mekanizmalarını
       √  Bugüne kadar kaydedilen en büyük   okul bandosunda yer almıştı. Ancak tüm   seviyede, sesin perde ayrımıyla bir ilgisi   yeterince iyi anlamayı ve böylece bu
          dalga 1971 yılında Japonya’nın   bu aktivitelerde yer almasının tek nedeni   bulunuyor. Eğer Monica sesin perdesindeki   insanlardaki perde algısını iyileştirmek
          Ishigaki Adasındaki 85 metre   sosyal baskıydı. Çünkü her türlü müzik ona   küçük farklılıkları algılayamıyorsa, müziği
          yüksekliğe ulaşan dalgadır.  gürültü gibi geliyor ve stresli hissetmesine   de monoton olarak algılayabilir. Bu da çoğu   ve onlara müziğe erişim sağlamak için
                                      neden oluyordu.                 kültürde; ton ve yarı ton gibi müziğin temel   programlar veya sistemler oluşturabilmek
       √  Açık bir gecede 1000’den fazla                              yapı taşlarını algılamasını engelleyebilir.  üzerine çalışmalarını sürdürüyor.
          yıldızı görebilmek mümkün.
                                      Monica, 40’lı yaşlarının başındayken
       √  Herhangi bir okyanusun en uzak   Kanada’daki Montreal Üniversitesi’nden   Amusianın (Amuziya) genel özellikleri   Kaynak: https://bilimfili.com/nadir-bir-vaka-bazi-
          olduğu nokta her zaman Çin’dir.  bir grup araştırmacı ile temasa geçti   bilim insanları tarafından oldukça ayrıntılı   insanlar-icin-muzik-diye-bir-sey-yok
                                      ve araştırmacılar Monica’nın vakasını   bir şekilde tanımlanmış olsa da nöral
   43   44   45   46   47   48   49   50   51   52   53