Page 44 - LabMedya - 64

44 TARIM w w w .labm edy a. c om

yaban hayvanları olumsuz müdahalelere BITKISEL DEVRIM: MÜLKIYET
maruz kalmıştır. KAVRAMINDAN YOKSUNLUK VE
DÜNYA HAKIMIYETI
BITKI DEVRIMINDEN
INSAN EVRIMINE Buraya değin bahsedilenlerde bitkilerin
tarım aracılığıyla devrimi mevzu bahis
Tüm bunların yanı sıra bitki devriminin olmuştur. Oysa bitkilerin devrimi bununla
nötr etkileri de olmuştur. Bu etkilerden en sınırlı değildir. Bitkilerin biyolojik yaşamları
önemlisi bitki devriminin insan evrimine incelendiğinde yeryüzünde hayatta kalma
stratejilerinin büyük bir ‘devrimsel’ detay
yön vermesi olmuştur. Öyle ki avcı- içerdiği anlaşılmıştır. Bu detayın başarısı
toplayıcı insanın vücut ölçüleri bitkilerin insan türü hariç her canlıda mevcut
tarımı ile değişime uğramıştır. Örneğin; olsa da açık ara farkla en başarılısının
yüz ve çene -bu değişen beslenmeye bitkiler olduğu hesaplanmıştır: Mülkiyet
doğrudan bağlantılı olarak- küçülmüş kavramından uzak kalarak tüm dünyaya
ve dişler ağza iri gelmiştir. Doğal olarak hâkim olma detayında başarı.
bununla birlikte diş rahatsızlıkları artmıştır.
Bilindiği üzere tüm canlılar -insan
Bu zamanla -tarımsal beslenmeye türü hariç- mülkiyet kavramından
uyumla- düzelmiş fakat hâlâ beslenmeye yoksun tüm dünyaya yayılma gayesi
bağlı rahatsızlıklar tükenmiş de değildir. içindedir. Fakat bitkiler bu konuda en
Ayrıca insanoğlunun özellikle tarım başarılı olanlardır. Zira bitkiler biyokütle
(yeryüzünde canlı organizmaların kapladığı
ile artan tüketimi aracılığıyla bulaşıcı kütle) bakımından en fazlasını temsil
hastalıklar da meydana gelmiş ve etmektedirler: %99 kadar. Bu, yeryüzünde
çoğalmıştır. İnsanlığın geçirdiği bulaşıcı canlı kütlenin %99’unun bitki olduğunu
hastalıkların %75’inin zoonoz olduğu göstermektedir. Yani bitkisel devrimin
bilinmektedir. Yani yetiştirilen -ıslahı başarısı mümkün olmuştur. Biz insanlar
yapılan- hayvanlardan ve onlarla ise bitkiler dışındaki diğer canlı türleri ile
beslenmekten kaynaklı bulaşıcı hastalıklar birlikte %1’lik bir azınlıkta yer almaktayız.
büyük bir paya sahiptir. Bu da bitki
devriminin yalnız insan evrimine değil Sonuç olarak; bitkilerin kendi biyolojik
hastalık kaynağı mikroorganizmaların devrimleri ve insan aracılığı ile mümkün
da (bakteri, virüs) evrimine etkidiğini olmuş tarımsal devriminin tüm detayları
Biyolog Muhyettin ŞENTÜRK göstermektedir. henüz tam olarak çözümlenmiş değildir.
Öyle ki; yeryüzünde bitkilerin biyokütle
Bitkilerin BITKI DEVRIMINDEN başardığı bu bitkisel devrimin henüz bütün
bakımından en fazla paya sahip olarak
INSAN MENFAATINE
ayrıntıları da anlaşılamamıştır. Bununla
Devrimi ‘Bitkilerin insanlık tarihi boyunca birlikte insanoğlunun avcı-toplayıcı iken
neden ve nasıl ilk olarak tarımsal devrime
süregelen devriminin olumsuz ve nötr
sebep olduğu henüz bilimsel olarak
etkilerini olumlu etkilere çevirmek
mümkün müdür?’ sorusunun cevabı kesinleşmiş değildir.
İnsanoğlu yeryüzünde var olduğu ilk devrimin daha çok olumsuz etkileri ‘yarım evet’ olacaktır. Çünkü nötr etkilerini Bitkilerle kaplı bu yeryüzünde bitkilere
günden beri bitkilerle iç içe bir hayat olmuştur. Bitkilerle zirai usuller olumlu etkiye çevirmek insan türünün bağımlı yaşam tarzına uyum gösteren
sürmüş ve zamanla bu yaşam tarzına çerçevesinde tarıma başlayan insanlık kendi evrimine ket vurması olacaktır ki insanoğlu, bitkilerin biyolojik devriminden
bağımlı olmuştur. İnsanlık ilk çağlarda başlangıçta hangi bitkilerin tarımını bu da söz konusu biyolojik koşullarda ilham alarak sebep olduğu devrimler bir
avcı-toplayıcı usulüyle beslenirken bu usul yapacağını keşfetmiş daha sonra bu mümkün değildir. Lakin olumsuz etkilerini kez gerçekleşmiş değildir. Birden fazla
yerini zamanla nüfus ve ihtiyaç artımından bitkilerin sayısını arttırmak gereğinde ve olumlu etkilere çevirmek mümkündür ve farklı dönemlerde bitkisel devrimler
kaynaklı olarak tarıma bırakmıştır. İnsanlık zorunda kalmıştır. En bilinen hususlardan ki -henüz yetersiz de olsa- yapılmaya meydana gelmiştir ve bu devrimlerin
tarihinde tarıma başlangıç bir ‘devrim’ birinin; yetiştirilen bitkilerde belli bazı başlanan bir durumdur. Örneğin; besin gelecekte de olmaya devam edeceğini
niteliğinde dönüm noktasıdır çünkü; aynı vitamin, mineral ve diğer besin değerleri öngörmekteyiz. 1900’lü yılların ortalarında
zamanda yerleşik düzene geçilmiştir. mevcut olduğundan tarımda çeşitlilik değerleri bakımından daha zengin ‘yeşil devrim’ olarak adlandırılan ve
Tarım ile yalnız bitkiler değil hayvanlar da mücbir bir sebep hâline gelmiştir. Örneğin; tarım bitkisi geliştirmek adına bir günümüzde teknolojinin ve sanayinin ileri
ıslah edilip yetiştirilse de ana kaynak her insanın alması gereken tüm vitaminler takım biyoteknolojik çalışmalar genetik düzeye erişmesiyle birlikte bitkilerden
zaman bitkilere bağlı tarım olmuştur. Öyle tek bir zirai bitkide mevcut olamadığından mühendisliği ile mümkün olmuştur. uzak kaldığını fark eden insanoğlunun
ki yetiştirilen hayvanlar da bu sebepten olası her bitkinin tarımına günümüze dek Veyahut tarımı yapılan bitkilere müptela tekrardan ‘özüne’ dönerek bitkisel
çoğunlukla otçul hayvanlar olmuşlardır. gerek duyulmuştur. zararlı -böceklerin vs.- mücadelesi kaynaklı tüketimine yönelmesi de bu
Dolayısıyla bitkiler insanlığa ve tarıma bir için zirai ilaçlara ihtiyaç duyulmaksızın devrimlere örnektir.
devrim müsebbibi olmuşlardır. Bitkilerin tarım ile devriminden olumsuz biyoteknolojik keşifler (örneğin;
etkileri yalnız bunlar olmamıştır. Aynı böceklere dayanıklı transgenik -genetiği Kaynaklar:
Avcı-toplayıcı hayat süren ilk çağlardaki zamanda bitkilerin tarımı ile zirai bitki değiştirilmiş- bitkiler) söz konusu • Abelson, P. H., Hines, P. J. 1999. The Plant Revolution.
insanlığın gezegende ortalama 8 milyon koruma yöntemleri artmış; buna bağlı olmuştur. Bu ve buna benzer uygulamalı Science, 285(5426), pp. 367-368.
nüfusa sahip olduğu bilinmektedir. olarak makine ve özellikle zirai ilaç ihtiyacı bilimler aracılığı ile bitki devriminden • Balcan, B. 2018. Tarım Devrimi İnsanlık Tarihinin
Bitkilerin ilk devrimi ile -dolayısıyla tarım da artmıştır. Maalesef ki bunların da En Büyük Hatası mıydı? (Arkeofili ; Erişim: https://
ile- hayat süren insanlığın ise gezegende doğaya olumsuz etkileri hep olagelmiştir. insanlığın minimum zarar görmesi arkeofili.com/tarim-devrimi-insanlik-tarihinin-en-
100 milyon nüfusa sahip olduğu Bununla beraber artan besin ihtiyacına hedeflenmektedir. buyuk-hatasi-miydi/).
bilinmektedir. Bu olumlu bir getiri olmuştur binaen doğal alanların tahrip edilerek Burada hedeflenen etkiler öngörülemez • Margaryan, P. 2019. Neolitik Devrim Nedir? (Arkeofili;
Erişim: https://arkeofili.com/neolitik-devrim-nedir/).
nitekim insanlık bu sayede günümüze dek tarım alanlarına çevrilmesi söz konusu olabilse de insanlığın yararına hizmet • Şentürk, M. 2019. Tüketiyoruz ve Tükeniyoruz.
neslini devam ettirmiştir. olmuş dolayısıyla doğa bundan da hep amacı güttüğü kesindir. Buna en Labmedya Dergisi, Sayı: 55, pp. 48. (Bilimya; Erişim:
zarar görmüştür. İnsanlığın seçtiği bitki ve açık örnek; genetiği değiştirilmiş http://bilimya.com/tuketiyoruz-ve-tukeniyoruz.html).
Fakat bu önemli getiri dışında bitkisel hayvanlar ‘yüzünden’ diğer doğal bitki ve organizmalardır (GDO). • http://bilimya.com/bitkilerin-devrimi.html

Labmarkershop.com Türkiye’nin En Büyük ONLINE Laboratuvar Alışveriş Sitesi