Page 15 - LabMedya - 86

PISKOLOJI 15

değil duygusal durumuna göre değiştiğini keşfettiler. Bu nedenle, duyusal organlarımızın uyaranlarından Nádasdy, bu yaz kampı anılarının, kısa dönemde çokça
yaşla birlikte daha az ‘zihinsel görüntü’ aldığımızı söy- macera yaşandığı için beyin dokusunun çok daha bü-
Basitçe söylemek gerekirse, mutluysanız, zaman daha lüyor. Yani, yetişkin olduğumuzda çocukluğumuza yük bir kısmını kaplamasının olası olduğunu söylüyor.
hızlı geçer. Üzgünseniz, zaman yavaşlar. kıyasla bir saatlik zaman diliminde daha az zihinsel
görüntü aldığımız için bu, zihnimizde zamanın sıkış- McCormack, "İnsanların belirli bir zaman diliminde
Bunun önemli bir örneği, daha fazla stres, yapılacak tırıldığı hissini yaratır. gerçekten olanlara dair yargılarının, hatırladıkları
şeylerin azlığı ve yaşlı olmakla ilişkili olarak zamanın yeni şeylerin miktarıyla kısmen ilişkili olabileceğini”
yavaş geçtiği Covid-19 karantinaları sırasında görüldü. ZAMAN ALGISINI NELER ETKILEYEBILIR? söylüyor:
Bu etkiyi bir film izleyerek de yaratmak mümkün -
korku filmleri izlemek ya da iğrendiğimiz görüntülere Yaşa bağlı nörodejeneratif değişiklikler üzerine yapılan "Örneğin, ileri yaşta bir yetişkinseniz, son 10 yılda
bakmak, zamanı uzamış gibi hissettirebilir. çalışmalar, optik sinir gerilemesi ile bilginin işlenme hayatında çok fazla büyük değişim olmamış olabilir.”
hızındaki yavaşlama ve çalışma belleğinin kapasitesi Ancak olduğunda, bunlar yaz kampı kadar hafızanızda
Başka araştırmalar, yoğun saatlerde kalabalık bir arasında bir ilişki olabileceğini öne sürüyor. Ancak kalacaktır.
trende yolculuk yapmak gibi hoş olmayan deneyim- bunu tam olarak anlamak için daha fazla çalışma
lerin de, daha konforlu bir yolculuktan daha uzun yapılması gerekiyor. Bunun ışığında, yetişkinlerin çocukluk günlerindeki
hissettirdiğini gösterdi. gibi zamanı yavaşlatması mümkün mü? Bazı araştır-
Baktığınız şey de zaman algısında rol oynayabilir. malar, fiziksel egzersizin zaman algımızı yavaşlatmaya
Ayrıca, ABD'nin North Carolina eyaletine bağlı Durham yardımcı olabileceğini öne sürüyor, yani sadece daha
ilçesindeki Duke Üniversitesi'nde makine mühendisliği Zaman algısı, gözlemlenen şeyin özelliklerinden etki- aktif olmak işe yarayabilir (Ancak fiziksel yorgunluk
profesörü olan Adrian Bejan'a göre, yaşlandıkça ortaya lenebilir - sahnenin boyutu, akılda kalma kolaylığı ve zaman algımızı kısaltabileceğinden kendimizi fazla
çıkan bazı fiziksel sorunlar da zaman yargımızı az da ne kadar dağınık olduğu. ABD’nin Virginia eyaletindeki zorlamak ters etki yaratabilir).
olsa etkileyebilir. Fairfax şehrindeki George Mason Üniversitesi'nden Yaşlandıkça çoğumuza başka bir şey daha olur; daha
psikologların yakın zamanda yaptığı bir araştırma, fazla rutin devreye girer. Araştırmalar, bir kişi ne kadar Bejan'ın daha az efor gerektiren başka fikirleri var.
Bejan 1996'da geliştirdiği ‘Yapısal Gelişim Teorisi’ni ilk iki faktörün zamanı uzattığını, sahnenin dağınık fazla zaman baskısı altında, can sıkıntısı ve rutinle
temel alarak zaman algımızı açıklamaya çalıştı. ve kalabalık olmasının ise süreyi kısalttığını buldu. yaşıyorsa ve ne kadar anda kalmak yerine geleceğe "Biraz daha yavaşlayın, rutinden uzaklaşmak için
odaklanıyorsa, zamanı o kadar hızlı deneyimlediğini kendinizi yeni şeyler yapmaya zorlayın" diyor:
Bejan, “Beynimize en çok, retinadan beyne olmak Kalplerimiz de beynimize zamanın akışını nasıl al- buldu.
üzere, görme yoluyla bilgi girişi gerçekleşiyor" diyor: gıladığıyla ilgili içsel bir sinyal gönderir; bir olayın "Kendinize sürprizler ayarlayın. Sıradışı şeyler yapın.
ne kadar sürdüğüne dair algımız kalp atışlarımızın Şu anda yaptığınız şey, yaşınız ne olursa olsun, za- İyi bir şaka mı duydunuz? Bana anlatın! Yeni bir fikriniz
"Beyin, optik sinir yoluyla, bir filmin kareleri gibi anlık ritmine göre değişir. man algınız açısından şaşırtıcı olmayan bir şekilde mi var? Bir şey yapın. Bir şey söyleyin."
görüntüleri alır. Beyin bebeklikte gelişir ve bu gö- çok önemli. Zihinsel yükümüz arttıkça, örneğin, bir
rüntüleri almaya alışır. Yetişkinlikte vücut çok daha Bu gerçekten zaman algımızda önemli bir rol oynu- iş tahminimizden daha uzun sürüyorsa, zamanı daha Kaynak: https://www.bbc.com/turkce/articles/cd-
büyüktür. Retina ile beyin arasındaki mesafe iki katına yorsa, kalp atış hızımızın yaşla birlikte azalma eği- kısa algılama eğiliminde oluruz. jeljd1vwjo
çıkmıştır, iletim yolları daha karmaşık hale gelmiştir. liminde olması belki de tesadüf değildir. Kalp atış
Ve yaşla birlikte, bozulma yaşanır.” hızımız doğumumuzdan sonraki aylarda zirveye ulaşır, Eğlence dolu iki haftalık bir yaz kampını ele alalım;
yaşlandıkça yavaşlar. okul yılınızın tamamından daha fazla akılda kalabilir.