Page 17 - LabMedya - 86
P. 17

KIMYA              17




                                                                                                      Bu buluş, geleneksel Haber-Bosch sürecinin enerji yoğun
                                                                                                      adımlarını atlayarak, hafif koşullar altında hem nitrojen
                                                                                                      hem de karbon kaynaklarını etkinleştirmek için titanyum
            KİMYASAL                                                                                  polihidritleri kullanıyor. Bu yenilikçi yaklaşım, polimer ve
                                                                                                      ilaç üretimini önemli ölçüde artırabilir.

            SENTEZDE YENİ                                                                             HAVA ILE KIMYASAL SENTEZDE DEVRIM
                                                                                                      RIKEN’deki kimyagerler, çevremizdeki havada serbestçe
            BİR ÇAĞ: HAVAYI                                                                           bulunan bir molekül olan dinitrojen (N2) kullanılarak kritik
                                                                                                      bir kimyasal bağın kurulabileceğini gösterdiler. Bu buluş,
                                                                                                      polimerler ve ilaçlar gibi endüstriyel açıdan önemli bile-
            DÖNÜŞTÜREN                                                                                şiklerin sentezini çok daha enerji verimli hale getirebilir.
                                                                                                      Dinitrojen her yerdedir ve soluduğumuz havanın yaklaşık
                                                                                                      %80’ini oluşturur. Ancak dinitrojenin yüksek bulunabilir-
            TEKNOLOJİ                                                                                 liğine rağmen, onu doğrudan kimyasal reaksiyonlarda
                                                                                                      kullanmak zordur. Bunun nedeni, molekülün güçlü üçlü
                                                                                                      bağının koparılması gerekmesidir.

                                                                                                      GELENEKSEL SENTEZ YÖNTEMLERINDEKI ZORLUKLAR
                                                                                                      İlaç ve polimer yapımında kullanılan alkil aminlerin sen-
                                                                                                      tezi gibi uygulamalar için dinitrojen, Haber-Bosch süreci
                                                                                                      adı verilen ek bir adımda amonyak üretmek üzere önce
                                                                                                      ikiye ayrılır. Kolayca erişilebilen alken bileşeninin de bir
                                                                                                      alkol veya karboksilik aside dönüştürülerek önceden
                                                                                                      aktive edilmesi gerekir. Bu ekstra adımlar sürece zaman
                                                                                                      ve verimsizlik katar.

                                                                                                      Başka bir dezavantajları daha var. RIKEN Sürdürülebilir
                                                                                                      Kaynak Bilimi Merkezi’nden Takanori Shima, “Bu nitrojen
                                                                                                      ve karbon kaynaklarının sentezlenmesi de çok fazla
                                                                                                      enerji tüketiyor” diyor.
                                                                                                      TITANYUM POLIHIDRITLER ILE BIR ATILIM

                                                                                                      Araştırmacılar bu yaklaşıma daha iyi alternatifler arıyor.
                                                                                                      “Alkil aminleri hafif koşullar altında sentezlemek için doğ-
                                                                                                      rudan dinitrojen ve alkenleri kullanmak daha iyi olurdu”
                                                                                                      diye ekliyor. “Ancak böyle bir reaksiyon bilinmiyordu ve
                                                                                                      oldukça zorlayıcı olması bekleniyordu.”

                                                                                                      Daha önce Shima ve çalışma arkadaşları, hidrojen
                                                                                                      atomlarıyla köprülenmiş titanyum atomlarının kimya-
                                                                                                      sal kompleksleri olan titanyum polihidritleri kullanarak
                                                                                                      bu zorlukların üstesinden gelmenin bir yolunu keşfet-
                                                                                                      mişlerdi.

                                                                                                      Shima, “Titanyum polihidrürün dinitrojen ve benzen
                                                                                                      gibi kararlı küçük moleküllere karşı son derece yüksek
                                                                                                      reaktivite sergilediğini gördük” diyor.
                                                                                                      VERIMLI SENTEZ IÇIN YENI BIR YOL

                                                                                                      Şimdi Shima ve ekibi, titanyum polihidrür içindeki çoklu
                                                                                                      titanyum-hidrür birimlerinin, dinitrojen ve alkenlerden
                                                                                                      alkil aminler üretmek için işbirliği içinde çalışabilece-
                                                                                                      ğini gösterdi. Shima şöyle diyor: “Alkenleri titanyum
                                                                                                      polihidrit ile reaksiyona soktuğumuzda, alkenler aktive
                                                                                                      oldu; ancak reaksiyondan sonra geriye birçok titanyum
                                                                                                      hidrit birimi kaldı.”
                                                                                                      Ekip daha sonra dinitrojen eklediğinde, serbest ti-
                                                                                                      tanyum-hidrit birimleri dinitrojen molekülünü işbirliği
                                                                                                      içinde parçaladı ve ardından aktive edilmiş karbon ve
                                                                                                      nitrojen türlerini yeni bir nitrojen-karbon bağı yoluyla
                                                                                                      bir araya getirerek alkil amini üretti. Hesaplamalı bir
                                                                                                      analiz, reaksiyonun anahtarının, her iki substratı da
                                                                                                      aktive ettikten sonra, titanyum polihidrit çerçevede
                                                                                                      seçici olarak azot-karbon bağlarının oluşması olduğu-
                                                                                                      nu ortaya koydu. Bunun nedeni, azot-karbon bağlarının
                                                                                                      oluşumunun, azot-hidrojen veya karbon-hidrojen bağı
                                                                                                      oluşumları gibi diğer olası yollardan çok daha enerjik
                                                                                                      olarak elverişli olmasıdır.
                                                                                                      Shima ve ekibi şimdi bu dönüşümü katalitik bir sürece
                                                   Uzayda, astronotların                              dönüştürmenin yollarını araştırıyor.
                                                   vücudundak  hücreler kansere
                                                   ve hastalık yapıcı etkenlere
             EC 160  Karbond oks t İnkübatörü      nasıl cevap ver yor?                               Kaynak: https://scitechdaily.com - bizsiziz.com
   12   13   14   15   16   17   18   19   20   21   22