Page 43 - LabMedya - 84

SAĞLIK 43

ÇİĞ FİLİZLERİN FAYDALARI

VE POTANSİYEL RİSKLERİ

Birçok kişi filizleri besinsel güç merkezleri olarak gör- yarlı kişiler için bunların sindirimini kolaylaştırabilir. Son azaltmanıza yardımcı olacaktır:
mektedir. Yeni başlayanlar için birçok besin açısından olarak, filizlenmiş fasulye, tahıllar, sebzeler, kabuklu
zengindirler. Ayrıca sindirimi ve kan şekeri seviyesini yemişler ve tohumlar, filizlenmemiş muadillerine göre Ê Soğutulmuş filizleri satın alınız: Yalnızca uygun
iyileştirdiği ve hatta muhtemelen kalp hastalığını sa- Prof. Dr. daha az miktarda anti-besin içermektedir. Bu, sindirim şekilde soğutulmuş taze filizleri satın alınız.
vuşturduğu da ifade edilmektedir. Bununla birlikte Y. Birol SAYGI, sırasında vücudun besinleri emmesini kolaylaştırır. Ê Görünümlerini kontrol ediniz: Güçlü bir kokuya
filizler sıklıkla gıda zehirlenmesi vakalarıyla da ilişki- Alanya Üniversitesi, veya sümüksü görünüme sahip filizleri satın
lendirilmektedir. Bu da insanların potansiyel faydaların Sanat ve Tasarım FİLİZLER KALP SAĞLIĞINI İYİLEŞTİREBİLİR almaktan veya yemekten kaçınınız.
risklere değip değmeyeceğini sorgulamasına neden Fakültesi Dekanı Ê Buzdolabında saklayınız: Evde filizleri 8°C'nin
olmaktadır. Bu makale, çiğ filizlerin tabağınızda gö- / Günlük beslenmenize filizleri dahil etmek kalbe de altındaki sıcaklıklarda buzdolabında saklayınız.
rünüp görünmeyeceğine karar vermenize yardımcı faydaları olabilir. Bunun temel nedeni filizlerin yüksek Ê Ellerinizi yıkayınız: Çiğ filizlere dokunmadan
olmak için çiğ filiz yemenin yararlarını ve tehlikelerini kan kolesterol düzeyi gibi kalp hastalığı risk faktörlerini önce daima ellerinizi uygun şekilde yıkayınız.
kapsamlı bir şekilde ele almaktadır. olabileceğini göstermektedir. Örneğin, filizlenmiş soya azaltabilmesidir. Çeşitli hayvan çalışmaları, filiz ye-
fasulyesinden yapılan tofu ve soya sütü, filizlenmemiş menin "iyi" HDL kolesterolü artırabileceğini ve toplam FİLİZLERİ DİYETE NASIL EKLENİR?
FİLİZLER NELERDİR? soya fasulyesinden yapılan tofu ve soya sütüne göre ve "kötü" LDL kolesterol seviyelerini azaltabileceğini
%7-13 daha fazla protein, %12-24 daha az yağ ve %56- göstermektedir. Araştırmacılar ayrıca filiz verilen Filizler çeşitli şekillerde yenebilir ve çeşitli yemeklere
Filizler çimlenip çok genç bitkiler haline gelen tohum- 81 daha az anti besin maddesi içermektedir. farelerin, kolesterol düşürücü ilaç olan atorvastatinin kolaylıkla dahil edilebilir. Örneğin bunları çiğ olarak
lardır. Bu çimlenme süreci genellikle tohumların birkaç alınmasından kaynaklananlara benzer şekilde kan bir sandviçin içinde veya salataya atarak yiyebilir-
saat suda bekletilmesiyle başlamaktadır. Islatılmış FİLİZLER KAN ŞEKERİ DÜZEYLERİNİ KONTROL kolesterolündeki iyileşmelerden faydalanabileceğini siniz. Filizleri pirinç yemekleri, tavada kızartmalar,
tohumlar daha sonra doğru sıcaklık ve nem kombi- ETMEYE YARDIMCI OLABİLİR belirtmektedir. İnsanlarda da benzer sonuçlar gözlem- omletler, çorbalar veya taze yapılmış burger köfteleri
nasyonuna maruz bırakılır ve iki ila yedi gün boyunca lenmiştir. Bir çalışmada tip 2 diyabetli 39 aşırı kilolu ve gibi sıcak yemeklere de eklemek kolaydır. Filizlerin
büyümelerine izin verilir. Nihai ürün genellikle 2–5 cm Filizler ayrıca kan şekerini kontrol altında tutmaya obez kişi iki gruba ayrılmıştır. Birine günde 60 gram diğer ilginç kullanımları arasında, onları smoothie ve
uzunluğunda bir filizdir. Birçok farklı türde tohum fi- yardımcı olabilir. Bazı araştırmalar bunun kısmen fi- mercimek filizi verilirken diğerine hiç filiz verilmemiştir. gözleme hamuruna karıştırmak veya ekmek, kraker
lizlenebilir. Piyasada bulunan en yaygın filiz türlerinin lizlenmenin filizlerdeki toplam karbonhidrat miktarını Sekiz haftalık çalışmanın sonunda, mercimek filizlerini veya sebzelere sürmek için öğüterek macun haline
listesi aşağıda görülmektedir; azalttığından kaynaklanabileceğini göstermektedir. tüketen grupta, kontrol grubuyla karşılaştırıldığında getirmek yer almaktadır.
Ancak tüm çalışmalar aynı fikirde değildir. Başka bir %12 daha yüksek "iyi" HDL kolesterol düzeyi ve %75-84
Ê Fasulye ve bezelye filizleri: Mercimek, adzuki, teori ise filizlerin, vücudun şekerleri uygun şekilde par- daha düşük trigliserit ve "kötü" LDL kolesterol düzeyleri Sonuç olarak filizler çok besleyicidir. Ayrıca daha
garbanzo, soya fasulyesi, maş fasulyesi, siyah çalamak ve sindirmek için kullandığı amilaz enziminin belirlenmiştir. Başka bir çalışmada, dört hafta boyunca kolay sindirim, daha iyi kan şekeri seviyeleri ve daha
fasulye, barbunya fasulyesi, yeşil bezelye ve aktivitesini düzenleme konusunda artan bir yeteneğe günde 10 gram brokoli filizi tozu verilen tip 2 diyabetli düşük kalp hastalığı riski gibi çeşitli sağlık yararları
bezelye filizleri gibi. sahip olabileceğidir. Bir çalışmada tip 2 diyabetli bir kişiler, trigliserit seviyelerinde %18,7'lik bir düşüşten da sunabilirler. Ancak bunların aynı zamanda gıda
Ê Filizlenmiş tahıllar: Kahverengi pirinç, karabuğ- grup birey izlenmiştir. Yarısı normal diyetleriyle birlikte ve "iyi" HDL kolesterol seviyelerinin önemli ölçüde daha zehirlenmesi riskiyle de ilişkili olduğu unutulmamalıdır.
day, amaranth, kamut, kinoa ve yulaf filizleri gibi. günde 60 gram mercimek filizi yerken, diğer grup sadece yüksek seviyelerinden yararlanmıştır. Buna karşılık, Bununla birlikte, sağlıklı insanların çoğunluğu için çiğ
Ê Sebze veya yapraklı filizler: Turp, brokoli, pancar, normal diyetlerini tüketmiştir. Sekiz haftalık çalışmanın daha düşük miktarda brokoli filizi tozu verilen veya hiç veya hafif pişmiş filizleri yemenin yararları muhtemelen
hardal yeşili, yonca, tere ve çemen otu filizleri gibi. sonunda, filizleri yiyenlerin kan şekeri kontrolünün bir verilmeyen kişiler, trigliserit veya HDL kolesterol düzey- risklerden daha ağır basmaktadır.
Ê Kabuklu kuru yemişler ve tohum filizleri: Badem, göstergesi olan hemoglobin A1c seviyelerinde %10'luk lerinde önemli değişikliklerden fayda görmemiştir. Son
turp tohumu, yonca tohumu, kabak çekirdeği, bir azalma görülmüştür. Kontrol grubunda ise bu dü- olarak başka bir grup araştırmacı, bir hafta boyunca Kaynaklar:
susam tohumu veya ayçiçeği tohumu filizleri gibi. zeyler %12 oranında artmıştır. Başka bir çalışmada, günde 100 gram taze brokoli filizi yemenin erkeklerde
tip 2 diyabetli kişiler sekiz hafta boyunca toz halinde LDL ve toplam kolesterolü azalttığını, kadınlarda ise Ê leveland Clinic, (2021). What Are the Health Bene-
Filizler genellikle çiğ olarak tüketilir ancak yemeden brokoli filizi takviyesi tüketmiş olup bu da kandaki insülin HDL kolesterolü artırdığı belirtilmiştir. Bu sonuçlar fits (and Risks) of Eating Raw Sprouts?, https://
önce hafifçe pişirilebilir. seviyelerinin ve insülin direncinin düşmesine neden ol- umut verici görünse de, bu konu üzerinde az sayıda health.clevelandclinic.org/what-are-the-health-
muştur. Araştırıcılar bu gelişmeleri takviyedeki yüksek çalışma yapılmıştır ve güçlü sonuçlara varılmadan önce benefits-and-risks-of-eating-sprouts
ÇOK BESLEYİCİDİRLER miktardaki antioksidan sülforafana bağlamışlardır. Bu daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır. Ê Mikstas, c. (2022). Bean Sprouts: Health Bene-
cesaret verici sonuçlara rağmen, bu konuyla ilgili çok az fits, Nutrition Facts, and How to Prepare Them,
Kalorisi düşük olmasına rağmen filizler zengin bir çalışmanın bulunduğunu belirtmekte fayda vardır. Güçlü ÇİĞ FİLİZLER ZARARLI BAKTERİLER İÇEREBİLİR https://www.webmd.com/diet/health-bene-
besin ve faydalı bitki bileşiği kaynağıdır. Vitamin ve sonuçlara varılmadan önce daha fazlasına ihtiyaç vardır. fits-bean-sprouts
mineral içerikleri çeşide göre değişmektedir. Bununla Genellikle filiz yemeyle bağlantılı bir sorun da gıda zehir- Ê Panoff, L. (2021). What Are Sprouted Nuts?
birlikte, genel olarak filizlenme süreci besin seviyelerini SİNDİRİMİ İYİLEŞTİREBİLİRLER lenmesi riskidir. Filizlerin genellikle çiğ veya az pişmiş Nutrition and Benefits, Medically reviewed by
artırarak filizleri protein, folat, magnezyum, fosfor, olarak tüketilmesi bu riski artırmaktadır. Çiğ filizlerin Lisa Hodgson, https://www.healthline.com/
manganez ve C ve K vitaminleri açısından filizlenmemiş Filizler yiyeceklerin daha kolay sindirmenize yardımcı özellikle riskli olmasının nedeni, bunların E. coli ve Sal- nutrition/sprouted-nuts
bitkilere göre daha zengin hale getirir. Örneğin, çeşitli olabilir. Araştırmalar, tohumlar filizlendiğinde içer- monella gibi zararlı bakterilerin de gelişebileceği sıcak Ê Petre, A. (2018). Raw Sprouts: Benefits and Po-
çalışmalar filizlenmenin protein içeriğini artırmaya dikleri lif miktarının arttığını ve daha kullanışlı hale ve nemli koşullarda yetiştirilmeleri gerektiğidir. Son tential Risks, Healthline, https://www.healthline.
yardımcı olduğunu göstermektedir. Filizler ayrıca daha geldiğini göstermektedir. Örneğin, bir çalışmada, beş yirmi yılda, ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), gıda kaynaklı com/nutrition/raw-sprouts
yüksek seviyelerde esansiyel amino asitler içermek- gün boyunca filizlenmesine izin verilen tahıllar, filiz- hastalıkların 48 salgınını çiğ veya hafif pişmiş filizlerle Ê Petre, A. (2023). Microgreens: All You Ever
tedir. Bazı amino asitler %30'a kadar artmaktadır. lenmemiş tahıllara göre %133'e kadar daha fazla lif ilişkilendirmiştir. Gıda zehirlenmesi meydana gelirse, Wanted to Know, https://www.healthline.com/
Ayrıca filizlerdeki proteinlerin sindirimi de daha kolay içermektedir. Bir diğerinde, fasulyelerin filizleri 5 mm filizleri yedikten 12-72 saat sonra semptomlar ortaya nutrition/microgreens
olabilir. Bunun nedeni muhtemelen vücudunuzun bit- uzunluğa ulaşana kadar çimlendirilmesi, toplam lif çıkabilir ve ishal, mide krampları ve kusmayı içerebi- Ê Pietrangelo, A. (2023). Bean Sprouts Benefits:
kideki besinleri emme yeteneğini azaltan anti-besin içeriğini %226'ya kadar artırmıştır. Filizlenmenin, dış- lir. Bu tür semptomlar nadiren yaşamı tehdit edicidir. Fresh, Canned, or Stir-Fried, Medically reviewed
maddelerinin miktarını %87'ye kadar azalttığı görülen kıyı oluşturmaya ve onu bağırsakta hareket ettirmeye Ancak çocukların, hamile kadınların, yaşlıların ve genel by Roxana Ehsani, https://www.verywellhealth.
filizlenme sürecinden kaynaklanmaktadır. Filizler aynı yardımcı olan ve kabızlık olasılığını azaltan bir tür lif olarak bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerin lahanaları com/bean-sprouts-8350909
zamanda harika antioksidanlar ve diğer faydalı bitki olan çözünmeyen lif miktarını özellikle arttırdığı görül- iyice pişirmeleri veya tamamen uzak durmaları önerilir. Ê Ware, M. (2019). What to know about Brussels
bileşikleri kaynaklarıdır. Üstelik araştırmalar filizlen- mektedir. Ayrıca filizlenmenin tahıllarda bulunan gluten sprouts, Medically reviewed by Jillian Kubala, htt-
miş fasulyeden yapılan gıdaların da daha besleyici miktarını azalttığı görülüyor, bu da özellikle glutene du- Aşağıdaki ipuçları kontaminasyon riskini daha da ps://www.medicalnewstoday.com/articles/284765

Labmarkershop.com Türkiye’nin En Büyük ONLINE Laboratuvar Alışveriş Sitesi