Page 48 - LabMedya - 84

48 BOTANIK

ANADOLU’NUN

ZENGİNLİĞİ-BİTKİLERİMİZ:
Safran
Safran

Biyolog Muhyettin ŞENTÜRK

Soğanlı bitkiler için cennet konumunda olan ülkemiz, baharatı dünyanın en pahalı baharatı olarak bilin-
soğanlı bitkilerin gen merkezlerinden biri olarak sa- Anadolu'nun mektedir. Yetiştiriciliğinin zahmetli olması safranın
yılmaktadır. zenginliği safran, en pahalı baharatlardan biri olmasının başlıca sebep-

Safran; süsengiller (Iridaceae) ailesine ait soğanlı bir Crocus sativus lerindendir.
bitkidir. Safran bitkisi bilimsel adıyla Crocus sativus bitkisinden Kökeni Asya olan Crocus sativus’un (safranın) Anadolu
olarak geçmektedir. Tür adında geçen ‘sativus’ kelimesi topraklarında yüzyıllarca tarımı yapılmıştır. Ne yazık ki;
‘ekilen, yetiştirilen’ anlamına gelmektedir. Bilimsel is- elde edilip gıda, yetiştiriciliği ve ticareti azalan tarım bitkilerinden biridir
minden de anlaşılacağı üzere bolca yetiştiriciliği yapılan kozmetik ve Şekil 1. Crocus sativus stigmaları (dişicikleri) safran. Bu da Anadolu’nun bir zenginliği olan safranın
bir bitkidir. tanıma ve tanıtma sebeplerinden yalnızca biridir.
ilaç sanayinde Safran bitkisi, İspanya, Yunanistan, Hindistan, Fran-
Safran bitkisi insanlık tarihi boyunca uzun yıllar ekilip kullanılıyor. sa, İtalya ve İran gibi ülkelerde yetiştirilir. Türkiye’de Kaynaklar:
yetiştirilmiştir. Kullanımı ise Anadolu’da Hititler döne- ise Karabük ilinin Safranbolu ilçesinde geniş ölçüde
mine kadar dayanmaktadır. Safran bitkisinden elde Safranbolu'da üretilmektedir. Safranbolu ismini direkt bir bitkiden Ê Baytop, T. 1999. Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi.
edilen safran baharatı, tüm dünyada geniş ölçüde yetiştirilen bu (safrandan) alan sayılı şehirlerimizden biridir. Safranın, Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul.
kullanılmaktadır. Crocus sativus (safran); gıda, boya, Safranbolu dışında başka şehirlerimizde de (az da olsa) Ê Erol, O., Çiftçi, A. (2018). Crocus L., Şu eserde:
kozmetik ve ilaç sanayinde de kullanılmaktadır. değerli bitki, yetiştirildiği bilinmektedir. Güner, A., Kandemir, A., Menemen, Y., Yıldırım,
Safran
Safran
antitoksin ve H., Aslan, S., Ekşi, G., Güner, I. ve Çimen, A.Ö.
Safran, safran bitkisinin stigmalarından yani dişicikle- İlaç endüstrisinde de geniş ölçüde kullanımı olan saf- (edlr.). Resimli Türkiye Florası 2: 880-926, ANG
rinden elde edilmektedir (Şekil 1). 150 adet safran çiçe- antikanser ranın antitoksin, antioksidan ve antikanser etkilerinin Vakfı Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi Yayın-
ğinden 1 gram (yaklaşık 150 bin çiçekten 1 kilo kadar) olduğu bilinmektedir. Ticareti daha çok tıbbi özellikleri ları. İstanbul.
kuru safran elde edilebilmektedir. Safran, ağırlığının özellikleriyle ve besin amaçlı yapılmaktadır. Fakat geçmişte inşaatta Ê Şentürk, M. (2017). Aydın’ın Petaloid Bitkileri.
yüz bin katı kadar suyu sarı renge dönüştürebilme dikkat çekiyor. bile kullanılmış bir çiçektir. Mardin'in doğusunda bulu- Yüksek Lisans Tezi, Aydın.
özelliğindedir. nan, bir Süryani manastırı olan Deyruzzaferan (Zaferan Ê Şentürk, M. (2019). Tuvalet Bitkisi. Labmedya,
Manastırı) manastırının ismini binanın yapılışı sırasında Sayı: 53, pp. 10. (Bilimya; Erişim: https://www.
harcına safran katılmasından aldığı bilinmektedir. bilimya.com/ceviz-ya-da-bitlis.html).
Ê https://www.bilimya.com/anadolunun-zengin-
Crocus sativus (safran) bitkisinden elde edilen safran ligi-bitkilerimiz-safran.html

Labmarkershop.com Türkiye’nin En Büyük ONLINE Laboratuvar Alışveriş Sitesi