Page 38 - LabMedya - 65

38 BİLİM w w w .labm edy a. c om

BİLİMİN DOĞUŞUNU

TARIMA MI YOKSA

TARIMIN DOĞUŞUNU MU

BİLİME BORÇLUYUZ?

Biyolog Muhyettin ŞENTÜRK

Bilim, insanoğlunun en çok güvendiği bilgi ve yeri hakkında -az da olsa- bilgiler ferdinin gıda temininde görevli olmasına kalıntılarda tespit edilen bitkilerin tahıl
kaynağıdır. Bu sebeple bilimde her şeyin verebilmektedir. gerek duyulmadan tarım sayesinde yalnız (buğday ve arpa) ve baklagil bitkileri
başlangıç noktası merak, ilgi ve araştırma ziraat ile uğraşan bazı kişilere bu görev (bezelye, nohut ve mercimek) olduğu
konusu olduğu gibi bilimin kendisinin Eski çağ insanları avcı-toplayıcılık usulüyle yüklenmiş ve diğer insanların farklı dallara görülmüştür. Hatta bu çalışmalar yalnız bitki
de başlangıç noktası merak konusu temin ettiği gıda bitkilerini tüketerek yönelerek o dallarda ilerlemesine imkân evcilleştirmelerinin (ve ıslahının) değil aynı
olmuştur. Bilimin doğuşu hakkında farklı artıklarını ve/veya bozulan kısımlarını sağlanmıştır. zamanda hayvan ıslahı kökeninin de yine
görüşler yer alsa da henüz tam olarak nasıl tüketemeyip atarlarken bu ‘çöp’ yığınlarının bu bölgeler olabileceğini ortaya koymuştur.
başladığı ya da nasıl doğduğu kesin olarak zamanla değiştiğini ve doğal ortamdan Görüldüğü üzere tarımın doğuşu hem farklı
bilinmemektedir. Fakat bu konuda tarihsel topladıkları (avladıkları) bitkilerden daha bilim dallarını doğmasına sebep olmuş hem Yapılan onlarca bilimsel çalışma birçok
olarak bilinen en önemli bilgilerden birinin çok ve daha gür şekilde (çöp yığınları de insanoğlunun gıda teminini sağlayarak tarım bitkisinin (özellikle buğdayın) gen
bilimin doğuşu ile tarımın doğuşunun organik maddece zengin olduğundan) bugüne dek hayatta kalabilmesini mümkün merkezinin Türkiye olduğunu göstermiş bu
bağlantılı olduğu gerçeğidir. çoğalıp yetiştiğini görmüşlerdir. Bunu fark kılmıştır. Bu bilgiler aynı zamanda bize ilk da ülkemizin yalnız medeniyetlerin değil
eden girişimci ruhlu ve bilimsel merak doğan bilim dallarından birinin tarım bilimi tarımın ve dolayısıyla diğer bilim dallarının
Burada asıl merak edilen kısım ise; ‘Bilimin dürtüsü barındıran insanlar doğadan türlü olduğunu göstermektedir. da doğduğu yerlerden biri (belki de en
doğuşunu tarımın doğuşuna mı yoksa zahmetlerle toplamak yerine (zaman önemli noktası) olduğunu göstermiştir.
tarımın doğuşunu mu bilimin doğuşuna ve mekân tasarrufu yaparak) doğadan Bilimsel çalışmalar (özellikle arkeolojik Tüm bunlar doğal zenginliğimizi korumanın,
borçluyuz?’ sorusudur. Bu soru ‘Tavuk toplanan gıda bitkilerinin tohumlarını bu çalışmalar) tarımın ilk başladığı yerlerin ülkemizin tarımsal öneminin farkındalığını
mu yumurtadan, yumurta mı tavuktan sayede ekip tarım yapmayı keşfetmişlerdir. Yakın Doğu’da ‘Verimli Hilal’ (Fertile arttırmanın ve ülkemiz açısından bu
çıkar?’ sorusuyla benzerlik gösterse de Tarım ve bitkilerin evcilleştirilmesi bu Crescent) denilen Türkiye ve Irak’ın belirli alanlarda (doğa bilimleri ve uygulamalı
cevabı bilimsel olarak mevcut olduğu gibi noktada ilk kez bilinçli olarak gelişme kısımlarını içeren bölgeler olduğunu bilimlerde) gelişme göstermek adına
(evrimsel olarak yumurta tavuktan daha göstermiştir. göstermektedir. Tarımın bu bölgelerden çalışmalar yapmanın en mühim gerekçeleri
önce evrildiğinden tavuk -ya da civciv- orijinlenerek dünyanın diğer bölgelerine olarak ortaya çıkmaktadır.
yumurtadan çıkmıştır) burada sorduğumuz Tarımı önce bilinçsiz ve dolayısıyla yayıldığı düşünülmektedir. Bu noktada
sorunun da cevabı aynı şekilde mevcuttur. bilimsiz keşfeden eski insanlar tarımın ortaya atılabilecek ilk sav; bu bölgelerin Kaynaklar:
keşfinden sonra bilinçli hâle gelen bitki yani bilim dallarının doğmasına sebep • Fuller, D. Q., Wilcox, G., Allaby, R. G. 2011.
Bilindiği üzere eski insanlar avcı-toplayıcılık evcilleştirmeleri sayesinde tarım biliminin olan tarımın ilk olarak başladığı yerin aynı Cultivation and Domestication Had Multiple
usulü ile gıda temini ve beslenme doğmasına sebep olmuştur. Tarım biliminin zamanda bilim dallarının başlangıç noktası Origins: Arguments Against The Core Area
ihtiyaçlarını gidermişlerdir. Bu sayede doğması ve zirai faaliyetlerin artması da olabileceğidir. Hypothesis For The Origins of Agriculture In
hayatta kalarak nesillerini devam ettirebilen ile insanoğlu avcı-toplayıcılık usulüyle The Near East. World Archaeology, 43:4, pp.
eski çağ insanları gıda bitkilerinin harcanan zamana kıyasla tarımdaki artan Tarım biliminin ve dolayısıyla diğer bilim 628-652.
tohumlarını büyük ihtimalle -başlangıçta- zamanı farklı alanlara (sanat, mimarlık, dallarının (hatta sanat, hukuk ve ticaret • Graham, L. E., Graham, J. M., Wilcox, L. W. (Çeviri
bilmeyerek ekip tarımı keşfetmişlerdir. felsefe, tıp, hukuk ve diğer bilim dallarına) gibi farklı alanların da) doğup gelişmesine Editörü: Kani Işık). 2008. Bitki Biyolojisi. Palme
Tarımın keşfi ve doğuşu konusunda da yönelme ile kapatmış, bu sayede de sebep olan ilkin evcilleştirilen gıda Yayıncılık, 2. Baskı, Ankara.
bilimin doğuşu ile benzer şekilde farklı farklı dallar özellikle de farklı bilim dalları bitkileri yine ‘Verimli Hilal’ bölgelerinde • https://www.bilimya.com/bilimin-dogusunu-
görüşler mevcut olsa da yapılan arkeolojik doğmuş ve/veya gelişmiştir. Zamanla yapılan arkeolojik kazılarda gün yüzüne tarima-mi-yoksa-tarimin-dogusunu-mu-bilime-
çalışmalar tarımın başlangıç zamanı avcı-toplayıcılıkta olduğu gibi toplumun her çıkarılmıştır. Bu kazılarda bulunan borcluyuz.html

Labmarkershop.com Türkiye’nin En Büyük ONLINE Laboratuvar Alışveriş Sitesi