Page 28 - LabMedya - 65

28 UZAY / BESLENME w w w .labm edy a. c om

Uzman Diyetisyen
Şenol YILDIZ

FRANSIZ

PARA-

DOKSU

Bilim insanları, Kızıl Gezegen’deki tuzlu sudan
oksijen ve yakıt elde edebileceklerini iddia ediyor. NEDİR?

MARS ÜZERİNDE KOLONİ Fransız mutfağı soslarıyla, tereyağıyla,

KURMAYA ADIM ADIM peynirleriyle ve şaraplarıyla ünlüdür. Ayrıca
yağda yüzen hamur işleriyle, kruvasanlarla
YAKLAŞIYORUZ ve bol tereyağlı yemekleriyle biliniyor.
Bu beslenme alışkanlıklarına karşın
Fransızlarda obezite prevalansı (görülme
oranı) %15’tir. ABD’de ise bu oranı
SpaceX’in kurucusu Elon Musk kısa çıkan buharla Mars suyuna “dokunmuş Mars Oksijen Yerinde Kaynak Kullanım %39’dur. Bu duruma Fransız paradoksu¹
süre önce insanların 4 yıl içinde Mars’a ve tatmıştı”. O günden sonra Avrupa Deneyi (MOXIE), yalnızca havadaki adı veriliyor.
ineceğini duyurmuştu. İnsanlığın Mars’ta Uzay Ajansı’nın Mars Express’i de karbondioksitten oksijen üretecek.
üs kurma arayışı, bilim insanlarının Kızıl magnezyum perklorat, yani tuzun varlığı Bununla birlikte son araştırma, Bu paradoksun düşük obezite oranı ile
Gezegen‘deki tuzlu sudan oksijen ve sayesinde sıvı halde kalan birkaç yeraltı Ramani’nin laboratuvarında geliştirilen sonuçlanması:
yakıt elde etmeye yardımcı olabilecek bir su havuzu keşfetmişti. sistem sayesinde aynı miktarda
yol keşfettiğini iddia etmesiyle yeni bir enerji kullanarak MOXIE’den 25 kat • Porsiyonlarının son derece küçük
destek buldu. Örneğin, Mars’ta yaşamak ve Dünya’ya fazla oksijen ve dönüş yolculuğunu olmasına
geri dönmek için astronotların su ve hızlandırmak için de hidrojen • Öğünlerini acele etmeden, yavaş yavaş
Mars toprağı yüzünden tuzlu olan su, yakıt dahil bazı ihtiyaçları için üretmesi üretebileceğini iddia ediyor. Daha önce tüketmelerine (ABD’liler günlük ortalama
içme amaçlı kullanılamıyor. Elektrik gerekecek ve bu araştırma böyle bir Mars’ta, magnezyum perkloratın varlığı 60 dakika yemek yiyorken Fransızlarda
kullanarak suyu (nefes almak için) amaca çok faydalı olabilir. Önümüzdeki sayesinde sıvı halde kalan birkaç yeraltı bu süre 100 dakikadır)
oksijene ve (yakıt için) hidrojene ayıran yıllarda hem özel hem de kamusal su göleti keşfedilmişti. • Kırmızı şarap tüketim alışkanlığının
olağan yöntem olan elektroliz bile uzay ajansları, Mars’a insanlı görevler yaygın olmasına bağlanıyor.
tuzdan kurtulmayı gerektiriyor. Ancak başlatmayı ve hatta orada geçici olarak Araştırmacı bilim insanı ve
Mars gibi zorlu bir ortamda bu, maliyetli yaşamayı denemeyi hedefliyor. makalenin yazarlarından Shrihari
olabilen bir çaba ve külfetli bir yöntem. Sankarasubramanian şunları söyledi;
Ancak şimdi St Louis’deki Washington Uzay keşif şirketi SpaceX’in kurucusu ve “Paradoksal bir biçimde, suda çözünmüş
Üniversitesi’nden araştırmacılar, oksijen CEO’su Elon Musk geçtiğimiz günlerde haldeki perklorat, ki bu kirlilik diye tarif
ve hidrojeni tuzlu sudan daha basit ve yaptığı açıklamada insanların 6 yıl içinde edilir, aslında Mars’ınki gibi bir ortamda
ucuz bir şekilde doğrudan ayırabilecek Mars’a inmesini beklediğini söyledi. bize yardım edebilir.
bir elektroliz sistemi geliştirdi. Ayrıca SpaceX’in iki yıl içinde insansız
bir uzay aracı fırlatarak Mars’a iniş Araştırmacılar bu sistemi Dünya’da
Bilim insanları sistemi tipik karasal yapmayı planladığını ve Mars’a ilk da kullanmayı planlıyor. İstendiği anda
koşullar altında test etmenin yanı sıra insanın 6 yerine 4 yıl içinde iniş şansı denizaltılarda oksijen oluşturarak İçerdiği resveratrol polifenolü sayesinde
sıcaklığın yaklaşık -36 derece olduğu olduğunu da ekledi. savunma için faydalı olabileceğine ve kırmızı şarap; obezite, kalp-damar
bir Mars atmosferi simülasyonunda da derin deniz keşifleri sırasında da oksijen hastalıkları ve kanser riskini düşürüyor.
inceledi. Washington Üniversitesi’nden ABD’nin uzay ajansı NASA’nın sağlayabileceğine inanıyorlar. Her ne kadar Fransız paradoksu tam
Vijay Ramani, “Marslı tuzlu suyu Temmuz 2020’de fırlatılan keşif aracı Araştırma, Proceedings of the National anlamıyla net olmasa da porsiyon miktarını
ayıracak elektrolizör icadımız, Mars’a Perseverance’ın, 18 Şubat 2021’de Academy of Sciences dergisinde
ve ötesine yapılacak görevlerin lojistik Mars’taki Jezero Krateri’ne inmesi yayımlandı. sınırlandırmanın, öğünleri yavaş tüketmenin
hesabını kökten değiştiriyor. planlanıyor. Araç, eski yaşamın ve antioksidan bileşen açısından zengin
belirtilerini inceleyecek ve Dünya’ya Kaynak: www.independent.co.uk/news/science beslenmenin sağlığı koruyacağı açıktır.
Bu teknoloji, okyanusları kullanılabilir olası bir dönüş için kaya ve toprak Konu hakkında geniş bilgi için uzman
oksijen ve yakıt kaynağı haline getirdiği örnekleri toplayacak. diyetisyeninizle görüşün. Sağlıklı günler
için Dünya’da da eşit derecede yararlı” diliyorum.
dedi. 2008 yazında NASA’nın Phoenix Araç ayrıca, yüksek sıcaklık elektrolizi
Mars Yer Aracı, kazdığı erimiş buzdan gerçekleştirecek aletler taşıyor. Ancak ¹Schwarcz, J. (2013). Günde bir elma: Yediğimiz
yiyecekler hakkında efsaneler, yanlış bilinenler ve
gerçekler. (Çev. Alpöz, R.), NTV yayınları