Page 41 - LabMedya - 27

HABER

SAYI 27 41

ZAMANIN

DURDUĞUNU

GÖREN ADAM

Bu ikili sorunun nedeni ise şu olabilir: oluşabileceğine inanıyor.
Hareket algı sistemimizin kendi
kronometresi var ve Stres hormonları
görme alanımızda Hayati tehlike içeren kazalarda da
nesnelerin ne kadar zamanın durduğu hissine dair ifadelere
hızlı hareket ettiğini oldukça sık rastlanıyor. Bir araştırmada,
kaydediyor. Beyinde ölümle yüzleşen insanların yüzde 70’inin
herhangi bir hasar yaşadıkları olayın ağır çekim halinde
oluştuğunda ise oluştuğunu belirttiği görüldü. Bazı
dünya durmuş uzmanlar, olay anında yoğun duyguların
görünüyor. Baker yaşanması nedeniyle daha fazla ayrıntı
olayında, onun hatırlandığı ve olayın uzun sürdüğü
ılık duşa girmesi, fikrinin olay sonrasında oluştuğuna
durumu daha da inanıyor. Fakat tarif edilen belirtiler
ağırlaştırmış olabilir; nörolojik hastalarınkiyle ortak özelliklere
yani sıcak su kanı sahip.
Zamanın durduğu hissini yaşayan tren kapılarını ve diğer yolcuları beyinden uzaklaştırıp
insan sayısı hiç de az değil. Beynimizin ağır çekim halinde hareket ederken uzuvlara akmasına Finlandiya’daki Turku Üniversitesi’nden
oynadığı bu oyun, aslında hepimizin tanık gördüğünü söylemiş. 58 yaşındaki bir neden olduğu için beyin Valtteri Arstila, ölümcül kazalardan kıl
olduğu bir olgunun sonucu mu? adam ise insanlar konuşurken kötü payı kurtulan insanların anormal bir
Simon Baker adlı 39 yaşındaki adam seslendirilmiş bir film izler gibi ağız işlevlerinin daha da kesintiye uğramasına şekilde hızlı düşündüğünü ifade ediyor.
neden olmuş olabilir.
baş ağrısını gidermek için ılık duş almak hareketleriyle konuşmalar arasında Ama bu sadece ihtimallerden biri; zaman Arstilla bu durumu, ölüm kalım anında
istemiş. “Musluğu açıp duşa baktığımda kopukluk olduğunu ifade etmiş. algısında çarpıtılma hissi yaşayan salgılanan stres hormonlarının tetiklediği
su damlalarının havada asılı kaldığını Uzmanlar, bu tür tecrübelerin çok daha hastaların tümünde V5 bölgesinde hasar bir otomatik mekanizmanın beynin
gördüm,” diyor Baker. “Sanki bir film fazla sayıda olabileceğini, fakat etkinin işlem süresini hızlandırmasına bağlıyor.
karesi ağır çekimle dondurulmuş gibi.” geçici olmasından dolayı insanların olmayabilir; başka etkenler bulunabilir. “Bu hızlanma nedeniyle de dış dünya
Başka bir açıklama da şu olabilir:
Baker ertesi gün baş ağrısı nedeniyle önemsememiş olabileceğini söylüyor. Beynimiz algıladığı şeyleri, film yavaşlamış gibi algılanabiliyor,” diyor.
hastaneye gittiğinde doktorlar damar makarasından “enstantaneler”, anlık Baker, zamanın durması hissinin, bilinçli
genişlemesi teşhisi koydu. Daha sonraki Beynin oyunu görüntüler şeklinde aralıklı olarak deneyimlerimizin ne kadar hassas
randevularından birinde su damlalarının Bu tür olaylar hemen hemen her zaman olduğuna dair ufkunu açtığını söylüyor:
havada asılı kaldığını, zamanın durduğunu epilepsi ya da inme gibi başka sorunlarla kaydeder. Sağlıklı bir beyin bu tek “Beyindeki bir bölgenin dünya algımızı
tek fotoğrafları yapıştırıp birleştirerek
gördüğünü söylediğinde Chicago’daki bağlantılı ortaya çıkıyor. Baker’in, duştaki görüntüyü canlandırır; fakat beyindeki nasıl tümüyle değiştirdiğine dair çok
Northwestern Üniversitesi’nden Nörolog su damlalarını durmuş olarak görmesine, bir hasar nedeniyle yapışkan ortadan somut bir olaydı. Bir an için her şey
Fred Ovsiew bu deneyimi oldukça ilginç zayıflamış kan damarlarının ağır yük kalkarsa ortaya çıkan görüntü, anlık normaldi, sonra bir anda farklı bir
buldu ve Neuro Case adlı dergi için taşıma sonucu kanamaya başlaması düzleme geçtim sanki.”
kaleme aldı. sonucu ortaya çıktığına inanılıyor. enstantaneler olarak kalır.
Normal görüntünün beynimizde
Zamanın herkes için aynı hızla geçtiğini Kanama sonucu beyninin sağ yarısındaki çarpıtılması tecrübesini hepimiz zaman
farz ederiz. Fakat Baker’in yaşadığı geniş bir alanda sinir hücreleri hasar zaman yaşamışızdır. Örneğin, içinde Kaynak: David Robson / BBC Future
türden deneyimler, sürekli akış halindeki görmüş. bulunduğumuz aracı hızla geçen bir
bilincimizin aslında beynimizin zekice Peki, nasıl oldu da bu durum Baker’in
yaptığı bir birleştirme çalışmasının ürünü zaman algısını etkiledi? Beynin arabanın tekerlekleri durmuş gibi görünür.
Bunun nedeni, beynimizin çektiği aralıklı
olan oldukça hassas bir yanılsama arka tarafında bulunan ve V5 olarak enstantanelerin tekerleğin tüm çevrim
olduğunu gösteriyor. Araştırmacılar, adlandırılan görme bölgesinin ayrıca anlarını yakalayamamasıdır. Eğer
Baker’in başına gelen türden olayları zaman algısından da sorumlu olabileceği beynimiz her “kare”yi çekerken tekerlek
inceleyerek beynimizin, zaman algısında düşünülüyor. Lozan Üniversitesi’nden
bu oyunları neden ve nasıl oynadığını Domenica Bueti ve ekibi manyetik bir çevrimini tamamlamışsa, bu kareler onu
hep aynı pozisyonda yakaladığı için biz
anlamaya çalışıyor. alan oluşturarak bu bölgeyi devre dışı de onu duruyormuş gibi görürüz.
Baker’ınki en uç örneklerden biri olsa bıraktığında deneklerin iki şeyi yapmakta LSD uyuşturucusunu kullananlar
da tıpta daha önce de benzeri olaylara sorun yaşadığı görüldü: Ekranda genellikle “görsel iz” olgusundan
tanık olunmuş. Zamanın hızlandırıldığı noktaların hareketini takip etmek ki
hissi veren “zeitraffer” olgusu ile bir bu sonuç bekleniyordu zaten ve bazı bahseder; yani örneğin Matrix filmindeki
gibi kurşunun iz bırakarak hareket etmesi
anlık durduğu hissi veren “akinetopsia” noktaların ne kadar süreyle ekranda hali gibi. Uzmanlar, beynin bu kareleri
olgusundan söz edenler olmuş. 61 kaldığı tahmininde bulunmak. yapıştırırken bir şekilde üst üste getirmesi
yaşındaki bir kadın, yolculuğu sırasında,
durumunda bu görsel yanılsamanın