Page 44 - LabMedya - 27

44 HABER SAYI 27

GENETİK

KODLAMAYLA

TARIM ÜRÜNLERİ

ARTTIRILABİLİR Mİ

Dünyada hızla artan nüfusu besleyebilmek

için önümüzdeki 40 yıl içinde, insanlığın

8000 yıl önce tarıma başladığı tarihten bu
yana üretilenden çok daha fazla mahsul

üretmemiz gerekiyor.

İnsan nüfusu görülmemiş düzeyde artıyor. 2050’de GENETİKLE OYNAMAK
dünya nüfusunun dokuz milyarı bulması bekleniyor. Bilim insanları bugün C3 mahsullerinin genetiğiyle
Yani önümüzdeki 40 yıl içinde son 8000 yılda oynayıp C4 mekanizmasını kullanmalarını sağlamaya
ürettiğimiz tarımsal ürünlerden daha fazlasını çalışıyor. Bu mekanizma belki altmış kez ayrı
üretmemiz gerekecek. Bugün dünyanın toplam ayrı değişime uğradı ve bugün aralarında seçme
yüzeyinin yüzde 40’ını tarım alanı olarak kullanıyoruz yapılabilecek farklı genetik mekanizmalar bulunuyor.
ve her geçen gün yağmur ormanlarından ya da C4 mekanizmasında kullanılan birçok protein C3
savanlardan ekilecek yeni topraklar yaratmaya bitkilerinden alınmış ve yeni rollerine uyum sağlamış
çalışıyoruz. durumdalar. Bu nedenle araştırmacılar buğday ve
Yüzde 60 oranında daha fazla yiyecek üretmek pirincin yapay C4 versiyonunu oluşturup daha az su
zorunda kalacağımız bir dönemde daha fazla araziyi ve gübre kullanarak yüzde 50 daha fazla ürün elde
tarım alanına dönüştürmek zorunda kalmamak için etmenin mümkün olabileceğini düşünüyor.
daha etkili fotosentez yapan ürünler geliştirebilir Araştırmaya pirinçten başlanmasının nedeni ise
miyiz? bu bitkinin genetik yapısının basit olması. İki
alanda çalışma yapmak gerekiyor: Önce bitkinin
FOTOSENTEZ yaprak anatomisinin sonra da enzim ve proteinlerin
Bütün yiyeceklerimiz, hatta yeryüzünde tüm biyokimyasal yapısının C4 bitki türlerine uygun olarak
yaşam, güneş enerjisini kullanıp fotosentez yoluyla değiştirilmesi. Mısır iyi bir model işlevi görüyor; zira
karbondioksiti şekere dönüştürme işlemine bağlıdır. ana yaprakları C4 iken, fotosentezde çok daha az etkili
Yediğimiz besin ürünleri de dahil birçok bitki, olan küçük koçan yaprakları C3. İşte genetik uzmanları
fotosentez için havadaki üç karbon atomonu bağlayan bu iki yaprak türünü inceleyerek C4 özelliği kazandıran
bir mekanizma kullanır. Buna C3 karbon tutulumu niteliklerin neler olduğunu anlamaya çalışıyor.
mekanizması denir. İngiltere’deki Oxford Üniversitesi’nde Bitki Geliştirme
Fakat bitkilerin yüzde 5 kadarı dört karbon atomunu Bölümünde görevli Profesör Jane Langdale, tam olarak
bağlayan ve C4 olarak adlandırılan başka bir C4 olmasa da ona benzer özellikler gösteren bir pirinç
mekanizma geliştirmiştir. C4 ılıman iklimlerde daha bitkisinin önümüzdeki on yıl içinde üretilebileceğine
etkili olduğu gibi, fotosentez esnasında da daha inanıyor.
az nitrojen (suni gübre) ve daha az su kullanır. Langdale, C4’ün genetik kodlaması bulunur ve
Karbondioksit almak içinse C3 mekanizmasına oranla pirinçte uygulanırsa buğday, arpa, kolza (kanola) gibi
bitkinin gözeneklerini daha kısa süreli açık tutması mahsullere uyarlamanın kolay olacağını söylüyor. Bu
yeterlidir. Böylece yaprakların suyunu bırakma olanağı şekilde bir ürün dönüşümünün yaşantımız üzerindeki
azalmış olur. etkisi büyük olacak: Tarımda verimin artması,
C3 bitkileri, köklerinden aldıkları suyun yüzde 97’sini tarım amaçlı toprak ve su kullanımının azaltılması
terleme yoluyla kaybederler. C4 mekanizması işte gibi. Günümüzde tatlı suların yüzde 70’inin tarım
bu yüzden, iklim değişikliğine uğrayarak daha alanında kullanıldığı düşünülürse tablo daha net
sıcak ve kurak hale gelen bölgeler için ideal olan değerlendirilebilir.
mekanizmadır.
C4 bitkileri özellikle tropik savanlarda oldukça Kaynak: Gaia Vince BBC Future
başarılıdır; bitkiler içinde çok küçük bir azınlığı
oluşturmakla birlikte tüm karbon tutulumunun yüzde
30’unu gerçekleştirirler. Ektiğimiz mahsuller arasında
da mısır, şeker kamışı, süpürge darısı (sorgum) ve
akdarı gibi bazı ürünler C4 mekanizmasını kullanır,
fakat daha yaygın ekilen buğday ve pirinç gibi
mahsuller ise C3 mekanizmasını kullanıyor ve sıcağa
gelemiyor.