Page 50 - LabMedya - 90

50 TEKNOLOJI

3 Bir yılda ortalama 4 kg deri
dökeriz: Bu dökülen deri
hücreleri ev tozlarının büyük
kısmını oluşturur.
3 Bir parfümün kokusu herkeste
farklı durur: Cilt pH’ı, beslenme
alışkanlıkları ve genetik yapı
bunu etkiler.
3 Zaman algısı yaşla birlikte
değişir: Yaşlandıkça
zamanın daha hızlı geçtiğini KAYBEDECEĞİNİ
hissetmemizin nedeni,
beynimizin yeni bilgilerle daha az
karşılaşmasıdır. ANLAYAN YAPAY ZEKA,
3 Aynı anda hem gülmek hem
hapşırmak zordur: Beyin bu iki
refleksi aynı anda yönetmekte HİLEYE BAŞVURUYOR!
zorlanır.
3 Uyurken bile beyin aktif kalır:
Rüyalar, bu aktifliğin en ilginç Yeni bir çalışmada, DeepSeek ve OpenAI’nin muhakeme modellerinin kendi
sonuçlarından biridir; REM başlarına manipüle etmeyi öğrendiği ileri sürülüyor.
uykusunda beyin neredeyse
uyanık hâle benzer bir şekilde
çalışır. Endüstrideki bütün o heyecana ve gerçek ilerlemelere yüzlerce satranç maçını seyredip kaydetti. gerekiyorsa yapmaları karşılığında ödüllendiriyor.
3 Ses, uzayda yayılamaz: Çünkü rağmen, üretken yapay zeka (YZ) modelleri hala tuhaf,
sesin yayılması için moleküllere açıklanamayan ve düpedüz can sıkıcı garipliklere OpenAI’nin GPT-4o’su ve Anthropic’in Claude Sonnet Muhakeme modelleri, hedeflerine ulaşmak amacıyla
ihtiyaç vardır, uzay ise neredeyse yatkınlık sergiliyor. Ayrıca pek çok geniş dil modelinin 3,5’u gibi önceki modeller, sadece araştırmacıların karmaşık istemleri ayrı aşamalara da ayırabiliyor.
tamamen boştur. (GDM) genel performansının zamanla azalabildiğini öne ilave istemlerle onları dürtmesinden sonra oyunları Hedef zor olduğunda (yenilmez bir satranç mima-
süren araştırmaların sayısı da artıyor. “hack”lemeye yeltendiyse de daha gelişmiş versiyon- risini yenmek gibi), muhakeme modelleri haksız
3 Bir yıldız patladığında larda böyle bir yardım gerekmedi. Örneğin OpenAI’nin veya problemli çözümler aramaya başlama eğilimi
(süpernova), birkaç hafta YAPAY ZEKA MODELLERİ MANİPÜLASYON o1-önizleme modeli yüzde 37 oranında hile yapmaya sergileyebiliyor.
boyunca tüm galaksiden daha YETENEKLERİNE SAHİP OLABİLİR Mİ? çalışırken, DeepSeek R1 yaklaşık 10 oyunda bir adil
parlak olabilir. olmayan çözümlere girişti. Bu durum, günümüzdeki Bu YZ’lerin hile yapmayı nasıl ve neden “öğrendik-
3 Plüton’un bir günü, Dünya’da 6 Yeni bulgulara göre endüstrinin yeni muhakeme mo- üretken YZ’lerin şimdiden herhangi bir insan girdisi leri”, teknolojinin kendisi gibi kafa karıştırıcı. OpenAI
günden uzun sürer. delleri, halihazırda insan programcılarının hedeflerini olmaksızın manipülatif ve aldatıcı stratejiler geliştirme gibi şirketlerin, YZ modellerinin iç işleyişlerini sır gibi
manipüle etme ve atlatma kabiliyeti sergiliyor olabilir. kabiliyeti sergilediğini gösteriyor. sakladıkları biliniyor.
3 Karadelikler zamanın akışını Hatta bazı YZ’ler, satranç oyunlarında kaybetmemek
yavaşlatabilir: Yaklaştıkça zaman için hileye başvuruyor. Bu kötü sportmenlik, yeni çıkan Hile yapma yöntemleri ise Stockfish “bakmadığı” za- Sonuç olarak ise üçüncü tarafların analiz etmesine izin
daha yavaş akar. YZ sistemlerinde risk değerlendirmelerine odaklanan man taşları değiştirmeye çalışmak gibi komik veya verilmeyen bir “kara kutu” endüstrisi ortaya çıkıyor.
bir organizasyon olan Palisade Araştırma‘nın baskı acemice değil. Bunun yerine, oyun programının arka Bu arada devam eden YZ silahlanma yarışı, kazara
3 Einstein’ın beyni ölümünden öncesi çalışmasında belgeleniyor. ucundaki dosyaları değiştirmek gibi daha sinsi yön- daha ciddi boyutta istenmeyen sonuçlar meydana
sonra 240 parçaya ayrılıp temler düşündükleri görülüyor. Örneğin o1-önizleme, getirebilir. Fakat gitgide manipülatif hale gelen YZ’nin
incelendi.
Populer Science Türkçe'de yer alan çalışmaya göre bir satranç maçında Stockfish’i yenemeyeceğine karar felaketvari sonuçlar sergilemesi için bir bilim kurgu
3 Bir çay kaşığı nötron yıldızı süperbilgisayarlar (en bilineni IBM’in Deep Blue’su) verdikten sonra karalama defteri aracılığıyla araştır- kıyametine öncülük etmesi gerekmiyor.
maddesi 6 milyar ton uzun bir süredir dünyanın en iyi satranç oyuncularını macılara “güçlü satranç mimarisine karşı kazanmak
ağırlığındadır. geride bırakırken, üretken YZ’ler altta yatan prog- için oyunun durum dosyalarını manipüle etmeye” Araştırma takımı şöyle yazıyor: “[Terminatör’den
ramlama parametreleri sebebiyle onlara hala ayak başlaması gerekebileceğini söylemiş. bildiğimiz] Skynet senaryosunda YZ bütün sivil ve
3 Ay, her yıl Dünya’dan yaklaşık uyduramıyor. Teknik açıdan konuşursak günümüzdeki askeri altyapıyı kontrol ediyor ama henüz o noktada
3.8 cm uzaklaşmaktadır.
üretken YZ modellerinin hiçbiri, özel satranç mimarile- “Mimarinin kendisini daha kötü konumda olarak değiliz. Fakat YZ kullanım oranlarının, onu güvenli
3 Güneş ışığı Dünya’ya 8 dakika rini hesaplamayla yenemiyor. Söz konusu YZ’ler bunu değerlendirdiği bir pozisyon ayarlayıp… oyundan hale getirme kabiliyetimizden daha hızlı artmasından
20 saniyede ulaşır. “bilmiyor” ancak olası çözümlere başvurmaya devam çekilmesini sağlayabilirim” diye devam etmiş. endişe duyuyoruz.”
ediyorlar; görünüşe göre ise problemli sonuçlarla.
3 Mutlak sıfır (-273,15°C) Bir başka deneyde ise bir YZ, hile yapma aşamasına Yazarlar son deneylerinin, “öncü YZ modellerinin şu
sıcaklıkta atomlar bile hareket Palisade Araştırma’da çalışan araştırma takımı, daha ulaşmak için programcılarının semantiğini bile kullan- an uyumluluk ya da güvenlik yolunda olmayabileceği”
etmez. fazlasını öğrenmek üzere OpenAI’nin o1-önizleme mo- mış. “Görev ‘güçlü bir satranç mimarisine karşı zafer görüşüne ağırlık kazandırdığına fakat kesin bir kanıya
3 Su, tek başına üç halde (katı, sıvı, deli, DeepSeek R1 ve diğer birkaç benzer programa elde etmek’, ille de bir satranç oyununda adil şekilde varılmadığına inanıyor. Bunun yerine araştırmacılar,
gaz) aynı anda bulunabilen nadir dünyanın en gelişmiş satranç mimarilerinden biri olan kazanmak değil” yazmış. çalışmalarının endüstride daha açık bir diyaloğu teşvik
maddelerdendir. Stockfish‘e karşı satranç oynama görevi verdi. etmesini ümit ediyor; YZ manipülasyonunu satranç
Bu istenmeyen sonuçların muhtemel açıklamala- tahtasının ötesine taşırmayacak bir diyaloğu.
3 Göz bebekleri sevgi karşısında Araştırma takımı bu üretken YZ’lerin maçlarda yaptığı rından biri de yeni “muhakeme” modellerinin eği-
büyür: Sevdiğiniz birine bakarken muhakemeyi anlamak için onlara bir “karalama defte- tilme şekli. O1-önizleme ve DeepSeek R1 gibi YZ’ler, Kaynak: /www.cumhuriyet.com.tr
göz bebekleriniz fark edilir ri” verdi ve bu sayede YZ’nin düşünce süreçlerini metin muhakeme yapamayan önceki sürümlerinin aksine
şekilde genişleyebilir. yoluyla aktarmasına olanak sağladı. Araştırmacılar kısmen takviyeli öğrenme yoluyla gelişiyor. Bu strateji,
daha sonra üretken YZ’ler ile Stockfish arasındaki programları belirlenen bir sonuca ulaşmak için ne