Page 37 - LabMedya - 75

PSİKOLOJİ 37

Yunanca “psyche” (ruh) ve “soma” (beden) keli- 3. İmmünolojik yanıtlar ise hem doğal hem de edinsel immün Psikoterapiler;
melerinden türetilmiş olan ve “zihnin bedeni nasıl sistem için glukokortikoidlerin immün işlevleri baskılaması ¾ Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)
etkilediğini” ifade eden “Psikosomatik” terimi, ilk Stresten kaçmak sonucu gerçekleşir. ¾ Psikanalitik Terapi,
kez Alman psikiyatrist Heinroth tarafından 1818 ya da stresle ¾ Psikodinamik Psikoterapi,
yılında kullanılmıştır. Bu tarihten yaklaşık bir asır Bu mekanizmalar yolu ile artan allostatik yük; bireylerin savunma ¾ Psikoeğitim ve Hastalığa Özgü Eğitim Prog-
sonra, 1922 yılında ise Avusturyalı psikiyatrist Felix savaşmak isteyen mekanizmalarının yeterli olduğu durumlarda geri döndürülebi- ramları,
Deutsch “Psikosomatik Tıp” kavramını literatüre günümüz insanında lir iken, yetersiz olduğu durumlarda ise homeostatik dengenin ¾ Kendi kendine gözlem,
sunmuştur.[2] bozulmasına ve psikosomatik bozuklukların ortaya çıkmasına ¾ Gevşeme egzersizleri,
çeşitli hastalıklar, yol açar.[2] ¾ Hipnoz,
Psikosomatik bozukluklar en temel anlamıyla psi- yani psikosomatik ¾ Biofeedback.
kolojik bozuklukların kendilerini bedende gösterme- Dünyadaki istatistiklere göre insanların en az %2-3'ünde psi-
sidir, bu nedenle somatizasyon (bedenselleştirme) bozukluklar ortaya kosomatik organ hastalıkları bulunmaktadır. Çeşitli dallardan Farmakoterapiler;
ismiyle de anılmaktadır. Psikosomatik hastalıklarda, çıkar. hekimlere başvuran hastaların yarıdan fazlası en az bir psiko- ¾ Psikotrop ilaçların; peptik ülser, kronik ağrı
gerilime uğramış bir sistemde, beden, semptom somatik hastalığa sahiptir. gibi çeşitli psikosomatik bozuklukların seyir
çıkarmaya en yatkın organı seçerek, o organın ça- / ve sonucunu olumlu yönde etkileyebilece-
lışmasını bozarak boşalım bulup, artık hasta biçimde Sistemli araştırmalardan elde edilen kanıtlar psikolojik ve dav- ği bilinmektedir. İlaçlar; Antidepresanlar,
bile olsa dengesini yeniden başka bir biçimde kur- ranışsal faktörlerin; diabetes mellitus, dermatolojik bozukluklar, benzodiazepinler, sedatifler,/hipnotikler,
maya çalışır. Psikolojik kaygı ve çatışmalarını beden gastrointestinal bozukluklar, kardiyovasküler hastalıklar, böbrek antipsikotiler.
diliyle ortaya koyan, yani ‘organ dili’ni kullanan has- hastalıkları, onkolojik hastalıklar, nörolojik sorunlar, solunum ve Bunlara ek olarak sağlıklı bir yaşam tarzı, düzenli
talar psikosomatik bozukluk tanısını almaktadır. [3] romatolojik bozuklukları da içinde olmak üzere hemen hemen tüm ve yeterli uyku, egzersiz, sağlıklı beslenme, alkol,
Bireyin işlevselliğini bozan ya da bozma potansiyeli önemli hastalık kategorilerinde tıbbi sorunların seyrini olumsuz sigara ve kafein kullanımından uzak durmak gibi
taşıyan durumlara “stres” adı verilir. İnsan vücudu etkileyebileceklerini göstermektedir.[4] değişikliklerle stres seviyesinin düşürülmesi de bu
ise strese karşı fizyolojik, davranışsal ve bilişsel tarz psikosomatik bozuklukların tedavisinde önemli
tepkiler verebilir. Stresten kaçmak ya da stresle Ani kardiyak ölümleri, bağırsak sendromları, stres ve korku bir rol oynar.[2]
savaşmak isteyen günümüz insanında çeşitli has- nedeniyle gerçekleşen astım atakları, hiperventilasyon send-
talıklar, yani psikosomatik bozukluklar ortaya çıkar. romu, çocukluk döneminde şiddete maruz kalmış kadınlarda Kaynaklar:
hiperprolaktinemi ve galaktore gelişmesi, birçok deri hastalığı,
Fiziksel ve ruhsal stresin, depresyonun ve anksiye- stres karşısında zayıflayan immün sisteminin Romatoid Artrit ve 1. Erişim Adresi: https://www.hipnoterapi.
tenin; insan vücudunu psikofizyolojik olarak büyük Sistemik Lupus Eritematozus gibi hastalıkları tetiklemesi, migren com/psikosomatik-nedir/ (Erişim Tarihi:
ölçüde etkilediği bilinmektedir. Bu psikofizyolojik ve gerilim tipi baş ağrıları psikosomatik bozukluk olarak sırala- 01.09.2022)
yanıtlar temel olarak nöral, endokrinolojik ve immü- nabilecek bazı hastalıklardır. 2. Menkü, B. U. R. A. K., & Coşar, B. E. H. Ç. E. T.
nolojik olmak üzere üç farklı mekanizma üzerinden (2021). Psikosomatik Bozukluklar.
gerçekleşir. Tedavi sürecinde hastaların genel stres seviyesinin azaltılması 3. Çetin, C. & Bağcı Kurt, N. (2016). Mobbing ve
ve koruyucu faktörlerin artırılması önemlidir. Bunu sağlamak Sonuçlarından Biri: Psikosomatik Belirtiler .
1. Strese karşı verilen nöral yanıtların temelin- adına psikiyatristler ya da diğer branş hekimlerini hastalarını Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler
de dopamin, serotonin ve norepinefrin gibi hayatlarında oluşabilicek değişiklikler konusunda motive edici Dergisi , 18 (2) , 29-49 . Retrieved from
katekolaminler yer alır. olmalı ve değişim karşısında hastalarının uyum yeteneğinin ar- https://dergipark.org.tr/en/pub/akusosbil/
tırılması sağlamalıdır. issue/31333/339799
2. Endokrinolojik yanıtlar ise temelde Hipota- 4. Güleç M. Y. Psikosomatik Hastalıklarda
lamo-pituiter-adrenal (HPA) aksın uyarılması Psikosomatik bozuklukların tedavisi temel olarak psikoterapiler ve Mizaç ve Karakter. Psikiyatride Güncel
yolu ile gerçekleşse de prolaktin hormonu farmakoterapiler olmak üzere iki başlık altında değerlendirilebilir. Yaklaşımlar - Current Approaches in
üzerinden de gerçekleşebilir. Psychiatry. 2009; 1(3): 201-214.