Page 57 - LabMedya - 72
P. 57

BESLENME               57




       yiyecek için iştahınızı düzenleyen nöronlar yakından           mahrum hissetmeden daha az yemek tüketme-  belirtilmektedir. Stres altındayken daha aç hissetme
       ilişkili olsa da tam olarak nasıl etkileşime girdikleri-       nize de yardımcı olabilir. Daha büyük bir tabakta   eğiliminde olduğunuzu veya gergin durumlarda ken-
       ne ve suyun neden katı yiyeceklere olan açlığınızı             daha fazlasına sahip olduğunuzda, muhtemelen   dinizi stresli yemek yerken bulduğunuzu fark etmiş
       veya iştahınızı tatmin edebileceğine dair öğrenilecek          farkında olmadan daha fazla yersiniz. Bazı araş-  olsanız da stresinizi hafifletmek için stres giderici
       çok şey bulunmaktadır. Bazı araştırmalar, susuzluk             tırmalar, daha küçük bir kaşık veya çatalla yemek   gıdalar açısından zengin sağlıklı bir diyet yiyiniz,
       durumunun ve su alımının, belirli yiyecekler için              yemenin iştahınızı doğrudan etkilemeyebileceğini,   düzenli egzersiz yapınız, yeşil çay yudumlayınız,
       tercihlerinizi açlığı ve ne kadar yemek yediğinizi             ancak yeme hızınızı yavaşlatarak ve daha küçük   fiziksel aktivite yapınız ve kafein alımını sınırlayınız
       etkilediğinden daha fazla etkilediğini bulmuştur.              ısırıklar almanıza neden olarak daha az yemenize   gibi  bazı teknikleri göz önünde bulundurunuz.
       Susuz kalmamak önemli olsa da su yemeğinizin                   yardımcı olabileceğini bulgulamıştır. Yine de diğer
       yerini almamalıdır. Genelde yanınızda bir bardak su            çalışmalar çelişkili sonuçlar bulmuştur. Araştırma-  Biraz zencefil yiyiniz: Zencefil, içerdiği biyoaktif
       bulundurun ve yemek sırasında yudumlayın ya da                 cılar, yemek takımınızın boyutunun açlık seviyenizi   bileşiklerden kaynaklanan antioksidan ve antienf-
       yemeğe oturmadan önce bir bardak içiniz.                       nasıl etkilediğini, kültürünüz, yetiştirilme tarzınız ve   lamatuar özellikleri nedeniyle birçok sağlık yararına
                                                                      öğrenilmiş davranışlarınız dahil olmak üzere bir dizi   bağlanmıştır. İştah söz konusu olduğunda zencefil,
       Açlığı gidermek için katı yiyecekleri seçiniz: Katı            kişisel faktörden etkilendiğini anlamaya başlıyor.   mideyi rahatlatmaya ve mide bulantısını azaltmaya
       kaloriler ve sıvı kaloriler iştahınızı ve beyninizin ödül      Daha küçük bir tabakta yemenin faydaları geçmişte   yardımcı olarak kanser hastalarında iştahı artır-
       sistemini farklı şekilde etkileyebilir. Yakın tarihli iki
       araştırma incelemesi, katı gıdaların ve daha yüksek
       viskoziteye veya kalınlığa sahip olanların, ince ve
       sıvı gıdalara kıyasla açlığı önemli ölçüde azalttığını
       bulmuştur. Küçük bir çalışmada, sert gıdalardan
       (beyaz pirinç ve çiğ sebzeler) oluşan bir öğle yemeği
       yiyenler, öğle yemeğinde ve sonraki öğünlerinde,
       yumuşak gıdalardan (risotto ve haşlanmış sebze-
       ler) oluşan bir öğle yemeği yiyenlere kıyasla daha
       az kalori yemişlerdir. Başka bir araştırma, daha
       karmaşık dokulara sahip yiyecekleri yiyen kişilerin
       yemek sırasında genel olarak önemli ölçüde daha az
       yemek yediklerini belirlemiştir. Katı yiyecekler daha
       fazla çiğneme gerektirir ve bu da tokluk sinyalinin
       beyne ulaşması için daha fazla zaman verebilir. Öte
       yandan, daha yumuşak yiyecekler büyük lokmalarda
       hızlı tüketilir ve fazla yenmesi daha kolay olabilir.
       Katı yiyeceklerin neden açlığı azaltmaya yardımcı
       olduğuna dair bir başka teori de fazladan çiğneme              abartılmış olabilir, ancak bu, bu tekniğin denemeye   ma konusunda gerçekten bir üne sahiptir. Bununla
       süresinin katıların tat alma tomurcuklarınızla daha            değmediği anlamına gelmez. Açlık ve iştah düzey-  birlikte, son araştırmalar listeye, açlığı azaltmaya
       uzun süre temas halinde kalmasına izin vermesidir              leriniz üzerinde herhangi bir etkisi olup olmadığını   yardımcı olabilir faydasını da ekledi. Zencefil ve
       ve bu da tokluk hissini teşvik edebilir. Memnun kal-           veya genel olarak ne kadar yediğinizi görmek için   açlık hakkında güçlü sonuçlara varılmadan önce
       mak ve çok çeşitli besinler elde etmek için yemeği-            farklı tabak ve kap boyutlarıyla deneyler yapınız.  insanlarda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
       nize çeşitli dokular ve tatlar eklemeyi hedefleyiniz.
                                                                      Düzenli egzersiz yapınız: Egzersizin, yüksek kalorili   Atıştırmalıkları doğru seçiniz: Atıştırmalık kişisel
       Dikkatli yiyiniz: Normal koşullar altında beyniniz,            yiyecekler yemek için daha düşük bir motivasyona   bir tercih meselesidir. Bazı insanlar günlük yemek
       vücudunuzun aç veya tok olduğunuzu algılamasına                ve düşük kalorili yiyecekler yemek için daha yük-  rutinlerinin bir parçası olarak atıştırmalıkları dahil
       yardımcı olur. Ancak, çok hızlı veya dikkatiniz dağıl-         sek bir motivasyona yol açabilecek, yemek yeme   etmeyi sever, bazıları ise istemez. Gün boyunca
       mışken yemek yemek, beyninizin bu sinyalleri fark              isteğiyle bağlantılı beyin bölgelerinin aktivasyonu-  açlık ve iştah seviyenizi düzenlemekte sorun ya-
       etmesini zorlaştırır. Bu sorunu çözmenin bir yolu,             nu azalttığı düşünülmektedir. Ayrıca tokluk hissini   şıyorsanız, bazı araştırmalar atıştırmalık yemenin
       dikkat dağıtıcı şeyleri ortadan kaldırmak ve önünüz-           arttırırken açlık hormonu seviyelerini azaltır. Bazı   yardımcı olabileceğini öne sürmektedir. Doygunluk
       deki yiyeceklere odaklanmaktır. Bu dikkatli yemenin            araştırmalar, aerobik ve direnç egzersizden sonra   ve tokluk hissini arttırmak için, protein, lif, sağlıklı
       önemli bir yönüdür. Reklamlar gibi harici ipuçlarının          hormon düzeylerini ve yemek boyutunu etkilemede   yağlar ve karmaşık karbonhidratlar içeriği yüksek
       veya günün saatinin yemek yerken dikte etmesine                eşit derecede etkili olduğunu göstermektedir. Ancak   olanları seçiniz. Örneğin, süzme yoğurt, açlığı yüksek
       izin vermek yerine, dikkatli yemek, içsel açlığınıza           aynı zamanda daha yüksek yoğunluklu egzersizin   yağlı krakerlerden veya yüksek yağlı çikolatalı atış-
       ve düşünceleriniz ve fiziksel duygularınız gibi tokluk         iştah üzerinde daha büyük etkileri olduğunu öne   tırmalıklardan daha etkili bir şekilde azaltır. Aslında
       ipuçlarına dokunmanın bir yoludur. Araştırmalar,               sürmektedir. Genel olarak, egzersiz çoğu insan için   öğleden sonra bir porsiyon süzme yoğurt yemek
       yemek sırasında dikkatli olmanın ruh hali ile ilgili   daha büyük lokmalar aldığını ve genel olarak daha   iştah üzerinde nispeten olumlu bir etkiye sahip gibi   sadece tok kalmanıza yardımcı olmakla kalmaz,
       istekleri zayıflatabileceğini ve özellikle duygusal,   fazla kalori aldığını belirlemiştir. Başka bir araştır-  görünmektedir. Ancak çalışmaların bireylerin ve iş-  aynı zamanda günün ilerleyen saatlerinde daha az
       dürtüsel ve ödül odaklı yemeye duyarlı insanlar   ma, yavaş yenen yiyeceklerin hızlı yenenlere göre   tahlarının egzersize tepki verme biçiminde geniş bir   kalori almanıza da yardımcı olabilir.
       için yararlı olabileceğini gösteriyor. Bunların tümü   daha doyurucu olduğunu göstermektedir. İlginç   değişkenlik fark ettiğini belirtmek önemlidir. Başka
       açlığı ve iştahı etkiliyor. Bununla birlikte, dikkatli   bir şekilde, bazı yeni araştırmalar, yeme hızınızın,   bir deyişle, sonuçların herkes için aynı olacağının   Kendinizi mahrum etmeyiniz: İştah, açlık ve aşer-
       beslenme, sağlıklı bir diyet, düzenli fiziksel aktivite   sindirim sisteminizle etkileşime giren hormonların   garantisi yoktur. Bununla birlikte, egzersizin birçok   me arasındaki ilişki karmaşıktır ve birçok biyolojik
       ve diğer davranış odaklı terapiler ile birleştiğinde,   kan seviyeleri ve insülin ve pankreas polipeptidi gibi   faydası vardır, bu nedenle keyif aldığınız hareketi   yolu içerir. Araştırmacılar hala belirli yiyecekleri
       gıda isteklerini sınırlamak ve gıda konusundaki   açlık ve tokluk ipuçları dahil olmak üzere, endokrin   gününüze dahil etmek harika bir fikirdir.  kısıtladığınızda tam olarak ne olduğunu ve bunun
       farkındalığınızı artırmak için en iyi sonucu veriyor   sisteminizi etkileyebileceğini bile öne sürmektedir.   o yiyeceklere yönelik istekleri azaltmak için etkili bir
       gibi görünüyor.                                                Yeterince uyuyunuz: Yeterli kalitede uyku almak,   yaklaşım olup olmadığını anlamaya çalışıyorlar. Bazı
                                      Hangi yemek takımının işinize yaradığını öğre-  açlığı azaltmaya ve kilo alımına karşı korunmaya da   insanlar aşermeyi daha yoğun yaşama eğilimindedir
       Yavaş yiyiniz: İştahınız veya açlık seviyeniz yüksek   niniz: Daha küçük bir tabaktan yemek yemenin   yardımcı olabilir. Araştırmalar, çok az uykunun öznel   ve bu nedenle bunlara diğerlerinden daha duyarlıdır.
       olduğunda, planladığınızdan daha fazlasını yemek   veya belirli büyüklükte bir kap kullanmanın daha   açlık, iştah ve aşerme hissini artırabileceğini gös-  Çoğu insan için en sevdiğiniz yiyecekleri diyetiniz-
       özellikle kolay olabilir. Yemek yeme hızınızı yavaş-  az yemenize yardımcı olabileceğini duymuş ola-  termektedir. Uyku yoksunluğu ayrıca, gıda alımını   den tamamen çıkarmanız gerekmez. Ne de olsa en
       latmak, aşırı yeme eğilimini engellemenin bir yolu   bilirsiniz. Yemek takımınızın boyutunu küçültmek,   artıran ve vücudun aç olduğunun bir işareti olan bir   sevdiğiniz yiyecekleri yiyebilirsiniz ve yemelisiniz.
       olabilir. Bir çalışma, daha hızlı yemek yiyenlerin   öğün porsiyonlarınızı bilinçsizce küçültmenize ve   açlık hormonu olan ghrelin'de ve iştah düzenleyici   Belirli bir yemek için canınız çekiyorsa, o yemeğin
                                                                      hormon leptinde yükselmeye neden olabilir. Çoğu   tadını ölçülü bir şekilde alın ve bunun, açlığı giderip
                                                                      yetişkin 7-9 saat uykuya ihtiyaç duyarken, çocuklar   iştahınızı tekrar azaltıp azaltmadığını kontrol ediniz.
                                                                      ve gençler için 8-12 saat önerilmektedir.
                                                                                                      Sonuç olarak açlık ve iştah normal vücut fonksiyon-
                                                                      Stres seviyenizi yönetiniz: Aşırı stresin kortizol   larıdır. Tipik olarak, vücudunuzun enerjiye ihtiyacı
                                                                      hormonu seviyelerini yükselttiği bilinmektedir. Et-  olduğunun ve yemek yeme zamanının geldiğinin bir
                                                                      kileri kişiden kişiye değişebilse de yüksek kortizol   işaretidirler. Burada bahsedilen ipuçları, bu hislerin
                                                                      düzeylerinin genellikle yeme isteğini ve yeme isteğini   normalden daha yüksek olduğunu hissettiğiniz za-
                                                                      artırdığı ve hatta kilo alımıyla bağlantılı olduğu dü-  manlarda iştahınızı ve açlığınızı azaltmanın sadece
                                                                      şünülür. Stres ayrıca bir dolgunluk hormonu olan   birkaç basit yoludur. Bunları denediyseniz ancak yine
                                                                      peptit YY (PYY) düzeylerini de azaltabilir. Öte yandan,   de kendinizi normalden daha fazla aç hissediyorsanız,
                                                                      bazı insanlar strese farklı tepki verirler. Çalışmalar-  iştahınızı düzenlemek için ek destek hakkında bir
                                                                      da, akut stres nöbetlerinin aslında iştahı azalttığı   sağlık uzmanıyla konuşmayı düşününüz.
   52   53   54   55   56   57   58   59   60   61   62