Page 50 - LabMedya - 70

50 GIDA - SAĞLIK

BESLENME

PSİKOLOJİSİ

Ceren İNCE - Gıda Yüksek Mühendisi

YENİ BİR TANIM:

Bedenlerimizdeki en karmaşık ve önemli sinir hücresi veya nöronla kaplandığından, arasındaki ilişki vurgulanmıştır. Ruh sağlığı için NOSEBO ETKİSİ
sistemlerin ikisinin kritik rolünü şimdiye sindirim sisteminizin iç işleyişinin gıdaları ek diyet müdahalelerini destekleyen ortaya
kadar görmezden geldik: Bağırsaklar sindirmeye yardımcı olmanın yanı sıra çıkan etkinlik verileri umut verici olsa da, neyin Şenol YILDIZ - Uzman Diyetisyen
(sindirim sistemi) ve beyin (sinir sistemi). duygularımızı da yönlendirmektedir. Sindirim kime ve hangi koşullar altında işe yaradığı
Tıp bilimi, sindirim sistemini beyinden büyük sistemindeki nöronların işlevi ve serotonin da dahil olmak üzere birçok soru cevapsız Klinik sonuçlar üzerinde önemli
ölçüde bağımsız olarak görmeyi sürdürse gibi nörotransmitterlerin üretimi bağırsak kalıyor. Bu tür sorular ve bunları cevaplamak yansımaları bulunan nosebo etkisi,
de bu iki sistemin birbiriyle karmaşık bir mikrobiyomunu oluşturan milyarlarca faydalı için gereken çalışmaların optimal tasarımı plasebonun karanlık tarafı veya
ilişki içinde olduğunu artık biliyoruz. Bu bakteriden büyük ölçüde etkilenir. Buna ek ideal olarak ilişkiyi destekleyen temel biyolojik plasebonun kötü kardeşi olarak ifade
anlayış da bağırsak-beyin ekseni kavramını olarak, toksinlere, zararlı bakterilere karşı mekanizmaların anlaşılmasını gerektirir. ediliyor.
göstermektedir. Kavrama bakıldığında, güçlü bir bariyer görevi görür. Bağırsak ve Etki mekanizmalarını belirlemek için, klinik
sindirim sistemimiz çok hassas, karmaşık beyin arasında dolaşan sinirsel yolları aktive olarak teşhis edilmiş insan popülasyonlarında 1 • NOSEBO ETKISI NEDIR?
ve güçlüdür. Zihin-beden bağlantısı artık bir eder. bu yolaklarla ilgili belirteçleri değerlendiren
efsane değil, biyolojik bir gerçektir. Zihnimiz çalışmalara ihtiyaç vardır. Diyetin yanı sıra Tedaviden bağımsız olarak azalan
ile bağırsaklarımız arasındaki bağlantı salt Beslenme, mikrobiyomu ve iltihabı etkileyerek diyet tedavisinin ruh ve beden sağlığına iyileşmeye ya da artan yan etki sıklığına
aklımızla ilişkili değildir, beyin ve bağırsak kaygı bozukluklarını düzenler. Bağırsak uygunluğunu etkileyebilecek bireysel nosebo etkisi adı veriliyor. Hastanın
arasındaki anatomik yapılarla oluşturulmuş mikrobiyomu ve inflamasyon birbiriyle demografik (örn. yaş, BKI, tıbbi durumlar), psikolojik durumu veya hasta-sağlık
ve kan dolaşımıyla taşınan biyolojik iletişim ilişkilidir ve kaygıyı etkiler. Diyetin akıl davranışsal (örn. değişim motivasyonu) ve profesyoneli arasındaki iletişim, tedaviye
sinyalleri ile desteklenmiştir. sağlığını etkileyebileceği çok sayıda yol tespit biyolojik (örn. oksidatif stres, inflamasyon) ilişkin olumsuz beklentiler oluşturarak
edilmiştir. Bunlar, inflamasyon, oksidatif faktörleri belirlemek için daha fazla nosebo etkisine neden olabiliyor. Ayrıca
Nörobiyolojik açıdan bağırsak temelli (içinizden stres, epigenetik, mitokondriyal disfonksiyon, araştırmaya ihtiyaç olduğu belirtilmektedir. arkadaş çevresi, aile, hasta-hasta
geldiği gibi) karar vermenin popüler ifadesini bağırsak mikrobiyotası, triptofan-kinurenin iletişimleri, internet ve sosyal medya da
doğrulayan bağırsak ve beyin arasındaki metabolizması, HPA ekseni, nörojenez ve Bağırsak Mikrobiyomunu Hedef Alarak Sağlığı olumsuz beklentileri besliyor.
iletişim en önemli yaşamsal kararlarımızın BDNF, epigenetik ve obezite ile ilgili yolakların İyileştirmek için Bazı Öneriler;
bazılarını etkiler. Son yıllarda yapılan modülasyonunu içerir. Bağırsak mikrobiyal 2 • NOSEBO ETKISININ
araştırmalar, yerleşik mikroorganizmalar ile ekosistemi üzerinde hareket ederek, iltihabı ¾ Bağırsaklarınızdaki mikroorganizmaların NEDENI NEDIR?
yakın ilişkiler içinde olan bağırsakların temel düzenleyerek bu yollar aracılığıyla, kaygı çeşitliliğini en yüksek düzeye çıkarın.
duygularımızı, ağrıya karşı duyarlılığımızı ve bozukluklarına zarar vermek veya yardımcı ¾ İşlenmiş gıdalardan olabildiğince uzak Nosebo etkisinin oluşmasında psiko-
sosyal etkileşimlerimizi etkileyebildiğini ve olmak için belirli beslenme stratejileri durun. nörobiyolojik süreçlerin etkili olduğu
hatta yiyecek tercihlerimizde alınan kararları önerilmiştir. ¾ Fermente gıdalar tüketmeye özen düşünülüyor. Tedaviye ilişkin olası yan
bile yönlendirdiğini göstermiştir. gösterin (Kefir, turşu, ekşi maya ekmeği, etkilere odaklanmanın ağrı, impotans
Şeker, omega-6 yağ asitleri, yapay kombu çayı vb.). (cinsel iktidarsızlık), mide bulantısı,
Ruh sağlığımız için ne yediğimiz önemli mi? tatlandırıcılar ve gluten açısından zengin ¾ Küçük öğünler yiyin. şişkinlik, ödem ve ağırlık artışı hissi
gıdalar, anksiyete üzerinde olumsuz etkiye ¾ Stresli, öfkeli veya üzgün olduğunuzda verebileceği ifade ediliyor. Hastanın
Beslenmenin obezite, diyabet, kardiyovasküler sahipken; omega-3 yağ asitleri, zerdeçal yemeyin. tedaviye uyumu ve güveni, tedavinin
ve kanser hastalıklarının yanı sıra (kurkumin), D vitamini ve ketojenik diyetlerin ¾ Sosyal ortamda birlikte yemek kendisinden daha güçlü bir klinik etki
nöropsikiyatrik hastalıkları önleme ve tedavi edici olduğu düşünülmektedir. Akdeniz yemeye çalışın (Örneğin; Akdeniz tipi yaratabiliyor.
tedavisinde önemli olduğu düşünülmektedir. ve Japon diyeti gibi “geleneksel” diyetleri tipik beslenmenin sağlığa fayda sağlamasının
Diyetin mental fonksiyonların iyileştirilmesi için bir Batı diyetiyle karşılaştırıldığında, geleneksel nedenlerinden biri olarak yakın sosyal Nosebo etkisi beslenme tedavisine
kullanılması oldukça yeni bir yaklaşım olarak diyet yiyenlerde depresyon riskinin %25 ila etkileşim gösterilmiştir). güvensizliğe, klinik yanıtta azalmaya ve
incelenmektedir. Bağırsak mikrobiyotasının %35 daha düşük olduğunu göstermiştir. tedaviyi bırakmaya neden olabiliyor. Son
bozulması ve bağırsak-beyin ekseninin bu Çünkü bu geleneksel diyetler sebze, meyve, Kaynaklar: dönemde laktoz intoleransına ve glüten
durumdan olumsuz etkilenmesiyle çeşitli işlenmemiş tahıllar, balık ve deniz ürünlerini duyarlılığına yönelik artan şikayetlerde
psikiyatrik bozuklukların ortaya çıktığı yüksek oranda içerip az miktarda süt Ê Marx, W., Lane, M., Hockey, M., Aslam, nosebo etkisi önemli bir neden olarak
gözlenmiştir Gıdalar ve psikiyatrik bozukluklar ve yağsız et bulundurmaktadır. Buna ek H., Berk, M., Walder, K., ... & Jacka, F. N. görülüyor.
arasında en güçlü ilişki depresyon riskinde olarak, Batı beslenme düzeninin temelini (2021). Diet and depression: exploring
bulunmuştur. Diğer yandan gıdaların, anksiyete oluşturan işlenmiş ve rafine edilmiş gıdalar the biological mechanisms of action. 3 • NOSEBO ETKISINE KARŞI
bozuklukları, demans, şizofreni ve dikkat ve şekerlerden de yoksundur. Araştırmalar, Molecular Psychiatry, 26(1), 134-150. NELER YAPILABILIR?
eksikliği gibi nörolojik sorunlarda da rol insanlar probiyotik aldıklarında, probiyotik
oynadığı ortaya konmuştur. almayan insanlara kıyasla kaygı düzeylerinin, Ê Mayer, E. A. (2016). The Mind- Beslenme tedavinize yönelik olumsuz
stres algısının ve zihinsel görünümün Gut Connection: How the Hidden düşüncelerden uzak durmanızı ve sağlık
Beslenme psikiyatrisinin gelişen alanı, iyileştiğini göstermiştir. Conversation Within Our Bodies Impacts profesyoneline güvenmenizi öneriyorum.
sadece ne yediğimiz, nasıl hissettiğimiz Our Mood, Our Choices, and Our Overall Nosebo etkisi hakkında bilimsel
ve davrandığımız değil, aynı zamanda Diyet kalitesi ve ruh sağlığı sonuçları Health. araştırmalar yapılmaya devam ediyor.
bağırsaklarımızda yaşayan bakteri arasındaki ilişkiler, çocuklar ve ergenler de Konuya ilişkin geniş bilgi için hekiminizle
türleri arasında birçok bağlantı olduğunu dahil olmak üzere yaşam boyunca sürdüğü Ê Norwitz, N. G., & Naidoo, U. (2021). ve uzman diyetisyeninizle görüşün.
bulgulamıştır. Serotoninin yaklaşık %95’i görülmektedir ve ayrıca anne diyetinin Nutrition as metabolic treatment for Sağlıklı günler diliyorum.
gastrointestinal sisteminizde üretilmektedir. çocukluk ruh sağlığı üzerindeki rolünü anxiety. Frontiers in Psychiatry, 12, 105.
Gastrointestinal sisteminiz yüz milyon araştıran çalışmalarda da diyet-ruh sağlığı Kaynak: https://momentumsaglik.com/
nosebo/

Labmarkershop.com Türkiye’nin En Büyük ONLINE Laboratuvar Alışveriş Sitesi