Page 52 - LabMedya - 68

52 RÖPORTAJ

ARI SOKMASI ÖLÜME

NEDEN OLUR MU?

ALERJİ VE ASTIM DERNEĞİ BAŞKANI
Prof. Dr. Ahmet AKÇAY

GEÇTİĞİMİZ GÜNLERDE TIP FAKÜLTESİ ÖĞRENCİSİNİN ÖLÜM NEDENİ OLARAK ARI SOKMASI OLDUĞU
BELİRTİLİNCE; AKILLARA “ARI ALERJİSİ ÖLÜME NEDEN OLABİLİR Mİ? SORUSU GELİYOR. ARI SOKMALARI
GENELLİKLE SOKTUĞU YERDE BİRAZ ŞİŞLİĞE NEDEN OLURKEN BAZEN DE ÇOK CİDDİ, ALERJİK ŞOK
OLARAK TANIMLADIĞIMIZ ALERJİK REAKSİYONLARA NEDEN OLABİLİR. KONUNUN AYRINTILARINI ALERJİ VE
ASTIM DERNEĞİ BAŞKANI PROF. DR. AHMET AKÇAY CEVAPLIYOR.

ARI SOKMASINDA NE GİBİ alerjik belirtilerdir. Cildi etkileyen alerjik sokmalar varsa daha ciddi reaksiyonlar • Alerji aşısı sırasında arı sokmasına bağlı
BELİRTİLER GELİŞİR? reaksiyonlarda vücudumuzda yaygın meydana gelebilir. Genel olarak arı alerjik şok geçirenler,
kurdeşen, şişlik, kaşıntı ve kızarıklık sokmasından sonra alerjik reaksiyonlar arı • Şiddetli bal arısı alerjisi olanlar,
Arı sokmasına bağlı genellikle arının olur. Çocuklarda görülen ciddi alerjik sokmasından sonra ne kadar hızlı gelişirse • Mastositoz hastalığı olanlar
soktuğu yerde küçük bir şişlik, kızarıklık, reaksiyonlar genelde bu şekilde olur. alerjik reaksiyonun ciddiyeti de o kadar • Kontrolsüz astım hastalığı gibi tıbbi
yanma ve kaşıntı olur. Bu reaksiyonlar Yetişkinlerde ise bu şekilde olmaz. büyük olur. Tüm ölümcül reaksiyonların sorunları olanlarda ciddi reaksiyon riski
genellikle birkaç saat ile birkaç gün içinde, Yetişkinlerde arı sokmasına bağlı ciddi yarısı, önceden arı alerjisi olmayan kişilerde yüksektir.
bazı önlemler alarak veya kendiliğinden reaksiyon geliştiği zaman sadece ciltte görülmektedir.
düzelir. Bazen de arı sokmasına bağlı alerjik belirti olmaz. Ciltte yaygın kurdeşen, En büyük endişelerden biri, ölümcül
reaksiyon görülebilmektedir. şişlik olmasıyla birlikte, öksürük, hırıltı, ARI SOKMASINA BAĞLI CİDDİ arı sokması reaksiyonlarının %50’sinin
nefes darlığı, boğaz sıkışması, karın ALERJİ GELİŞME RİSKİ ilk reaksiyonla ortaya çıkması ve bu
ARI SOKMASINA BAĞLI ALERJİ ağrısı, bulantı, kusma, ishal ve tansiyonda KİMLERDE YÜKSEKTİR? nedenle, yalnızca reaksiyon geçmişi
GELİŞTİĞİ NASIL ANLAŞILIR? düşme, nabızda hızlanma belirtileri olanların mevcut test ve tedaviler ile
görülebilmektedir. Alerjik şok gelişen Arı sokmasına bağlı sadece ciltte alerjik önlenemeyeceğidir.
Böcek sokmalarına bağlı alerjik reaksiyon beş kişiden birinde ciltte alerjik belirtiler reaksiyon belirtisi görülmüşse ilerde
gelişebilir. Arı sokmasına bağlı sokma görülmez. Sonuç olarak çocuklarda arı ciddi alerjik reaksiyon gelişme riski ARI ALERJİSİNİN TEŞHİSİ
yerinde şişlik 10 cm’den büyük olduğu sokmasına bağlı ciddi alerjik reaksiyonlar düşüktür. Sadece ciltte alerjik reaksiyon NASIL KONULUR?
zaman büyük bir reaksiyon gelişmiş ciltte görülürken yetişkinlerde, tansiyonda gelişenlerden 10 kişiden birinde ilerde
demektir. Arı sokmasına bağlı alerji, sokma düşme, nabızda hızlanma, nefes sıkışması kalbi ve solunumu etkileyen reaksiyon Arı sokması olanlarda arı alerjisi belirtileri
bölgesinin etrafında şişme ile başlar ve bu gibi belirtiler görülür. gelişme riski vardır. Arı sokmasına bağlı bir dikkatlice sorgulanmalıdır. Belirtiler varsa
şişlik birkaç saat içinde olur, bir ile iki gün kez tansiyonda düşme ve nefes sıkışması alerji testleri teşhiste yardımcı olmaktadır.
boyunca şişlikte artış olur ve daha sonra üç ARI SOKMASINDAN SONRA gelişmişse daha sonra arı sokmasına bağlı Böceğin soktuğu ortam ve mümkünse
ile on gün içinde düzelme görülür. Büyük ALERJİ BELİRTİLERİ NE ZAMAN yine ciddi alerjik reaksiyon gelişme riski böceğin görsel olarak tanımlanması ve
şişlikler her 4 kişiden birinde görülebilir. ORTAYA ÇIKAR? ortalama yüzde ellidir. Arı sokmasına bağlı böceğin deride gömülü bir iğne bırakıp
Büyük şişlik olması arı alerjisin ciddi 10 cm’den büyük şişliği olan 10 kişiden bırakmadığı da teşhis için bize önemli bilgi
alerjik reaksiyon olduğu anlamına gelmez Ciddi alerjik reaksiyonlar yetişkinlerde, birinde ciddi alerjik reaksiyon gelişir. Böcek sağlar. Böcek sokması sonrası belirtilerin
ve daha sonra da ciddi alerjik reaksiyon çocuklardan daha sık görülmektedir. sokmasına bağlı ciddi bir reaksiyon riski hızlı gelişip gelişmediği de sorgulanmalıdır.
olacağı anlamına gelmez. Arı sokmasına Yetişkinlerin her 15’inden birinde çocukların olanlarda kandan bazı tahliller ile ciddi Cilt belirtilerinin varlığı ve/veya yokluğu ve
bağlı bazen ciddi alerjik reaksiyonlar bazen ise her 30’undan birinde ciddi alerjik alerjik reaksiyon riski değerlendirilmektedir. hastanın oturması veya uzanması gerekip
ölüme neden olabilmektedir. reaksiyon görülmektedir. Ciddi alerjik Tüm ölümcül reaksiyonların yarısının, arı gerekmediği gibi bilgiler sorgulanmalıdır.
reaksiyonlar, arı sokmasından hemen sonra sokmasına önceden tepki öyküsü olmayan Daha önceki sokmaların ve/veya ciddi alerji
ARI SOKMASINA BAĞLI CİDDİ dakikalar içinde ortaya çıkmaktadır. kişilerde görüldüğünün de bilinmesinde ataklarının öyküsü de değerlendirilmelidir.
ALERJİK REAKSİYON GELİŞTİĞİ Her 4 kişiden üçünde arıya karşı alerjik fayda vardır.
NASIL ANLAŞILIR? reaksiyon 20 dakika içinde gelişir. %90’ı Astım hastalığının olup olmaması çok
ilk 40 dakikada gelişir. Bazen böcek Sonuç olarak arı alerjisine karşı ciddi önemlidir. Özellikle astım kontrolü kötü
Arı sokmasına bağlı ciddi alerjik sokmasından 5 saat sonra bile ciddi alerjik reaksiyon riski olanlar: olanlarda daha şiddetli alerjik şok için
reaksiyonlar iki tiptir. Birinci tip sadece reaksiyon gelişebilmektedir. Aynı anda • Böcek sokmalarına ciddi reaksiyon bir risk faktörüdür. Astım dışında diğer
ciltte görülen, ikinci tip ise nefes sıkışıklığı birden fazla sokma varsa veya 2 aydan az geçirenler veya neredeyse ölümcül alerjik hastalıkların da gözden geçirilmesi
tansiyonda düşme şeklinde görülen bir süre gibi kısa bir süre içinde tekrarlanan reaksiyon geçirenler, gerekmektedir. Tüm ilaçlar, özellikle