Page 42 - LabMedya - 67
P. 42

42               DOĞA VE ÇEVRE / BİLİM                                                                    w w w .labm edy a. c om




       MİKROBONCUKLAR,                                                                                KARBON-


       YAŞAMI TEHDİT EDİYOR                                                                           HİDRATLAR
                                                                                                      VE BEYİN


                                                                                                      GELİŞİMİ













       Yeni bir çalışmaya göre; gelecekte su   kriziyle karşı karşıyayız ve bunun   göre bunları yasaklamak, okyanuslarımızı
       kalitesini ve okyanus yaşamını korumanın   farkında bile değiliz. Bu sorunun bir kısmı   korumaya yardımcı olmak için oldukça   İnsanlar, diğer maymunlara göre bazı
       en iyi yolu, kişisel bakım ürünlerimizde   şimdi sabah dişlerinizi fırçalamanızla   etkili bir yol olacaktır.  yönlerden önemli farklılıklar taşıyor. Bu
       bulunan mikroboncuklara(microbeads)   başlayabilir. Atık su işleme tesislerimiz, bu            farklılıklar arasında, tükettiğimiz kalori
       bütün olarak bir yasak getirmek.  mikroboncuklar gibi kirleticileri işlemek   Araştırmacıların belirttiğine göre en iyi   miktarının yaklaşık çeyreğini kullanan
                                      için üretilmedi ve kirlenmenin genel miktarı   ihtimalle günlük 8 trilyon mikroboncuk   ve çok daha büyük olan beyinlerimiz
       Bunu fark etmeyebilirsiniz fakat şu anda   devasa boyutlarda. Mikroboncukların ömrü   sadece ABD’de sulara bırakılmakta   de bulunuyor. Fakat büyük ve enerji
       markette karşılaştığınız birçok diş macunu,   çok uzun.”       olduğunu tahmin ediliyor. Bu miktar   bakımından masraflı olan beyinlerimize
       sabun ve yüz ovalayıcısı küçük plastik                         300’den fazla tenis sahasını kaplamak için   hangi beslenme şeklinin olanak
       boncuklarla dolu ve bu boncuklar gezegen   Okyanuslarımıza geldiğinde, bütün   yeterli.        sağladığını ortaya çıkarmak kolay
       etrafındaki göllere, nehirlere ve okyanuslara   plastikler bir sorun fakat bu boncuklar        olmamış. Uluslararası bir araştırma
       kadar ulaşıyorlar. Kuzey Amerika’nın Büyük   özellikle zarar verici çünkü kelimenin   Bu şok edici bir miktar, fakat bu   takımı ise bu alanda yapılan çeşitli
       Gölleri’nde yapılan yeni bir araştırmada da,   tam anlamıyla, su hayvanları tarafından   miktar aslında her bir gün ABD’deki   çalışmaların bulgularından faydalanarak,
       bir kilometrekare su başına 1.1 Milyona   sindirilmekle son buldukları pis su   insanların atık su borusuna gönderdikleri   2015 yılında bir kuram ortaya atmış:
       yakın küçük boncuk bulunduğu belirtiliyor.  borusuna gitmeleri için tasarlanmışlar.   mikroboncukların sadece yüzde 1’ini   Beslenme düzenlerine nişastalı yiyecekleri
                                      Fakat, bunların yerine kullanılabilecek   oluşturuyor. Diğer yüzde 99 (her gün   de dahil eden ilk insanlar, daha büyük
       Araştırmacılardan biri olan ABD’deki   zehirli olmayan ve biyolojik olarak   800 trilyon mikroboncuk) kanalizasyon   beyinlerin ihtiyaç duyduğu enerji desteğini
       Oregon Eyalet Üniversitesi’nden Stephanie   çözünebilir bir yığın seçenek de bulunuyor.   çamurlarına gidiyor ve genelde, en sonunda   kazanmışlar.
       Green’in belirttiğine göre; “Bir plastik   Ve bu sebeple araştırmanın gösterdiğine   yüzey akışı üzerinden okyanuslara yol
                                                                      aldıkları arazi alanlarına yayılıyorlar.
                                                                                                      İnsan salyasında bulunan amilaz enzimi,
                                                                      Davis’teki Kaliforniya Üniversitesi’nden   nişastaların ayrıştırılmasına yardımcı
                                                                      baş araştırmacı Chelsea Rochman   oluyor. Çoğunlukla yüksek lifli, düşük
                                                                      şöyle söylüyor; “Önceki çalışmalarda   karbonhidratlı bitkisel gıdalar tüketen
                                                                      gösterdiğimiz üzere pek çok mikroboncuk   primat akrabalarımızla kıyaslandığında;
                                                                      gibi aynı tür, boyut ve şekildeki   insanlar amilaz geninin çok daha
                                                                      mikroplastikler, kirleticileri hayvanlara   fazla kopyasını barındırıyor. Bu durum,
                                                                      taşıyabiliyor ve zehirli etkilere sebep   karbonhidratları daha iyi parçalamamızı
                                                                      olabiliyorlar. Mikroplastiğe ilişkin bilimsel   ve oluşan bu fazladan enerjiden
                                                                      kanıtın, kişisel bakım ürünlerinden plastik   yararlanmamızı sağlamış. Çalışmanın
                                                                      mikroboncukların kaldırılmasına yönelik bir   yazarlarına göre bu adaptasyon zamanla
                                                                      yasayı desteklediğini savunuyoruz.”  yayılmış ve yaklaşık 800.000 yıl önce insan
                                                                                                      beyinlerinin büyümesini sağlamış. Üstelik
                                                                      Mikroboncuklar zaten Illionis ve   yiyecekleri pişirmeye başladığımız zaman,
                                                                      Kaliforniya’nın da dahil olduğu bazı Birleşik   vücudun nişastalı sebzeleri ayrıştırması ve
                                                                      Devletler eyaletlerindeki kişisel bakım   içindeki kalorileri çıkarması çok daha kolay
                                                                      ürünlerinde yasaklandı ve birçok şirket   hale gelmiş.
                                                                      şimdi sabunlu temizlik ürünlerinden bunları
                                                                      aşamalı olarak çıkaracağının sözünü verdi.   Günümüzde beyinlerimiz, tükettiğimiz
                                                                      Fakat araştırmanın bulgularına göre bu   kalorilerin yaklaşık çeyreğini kullanıyor.
                                                                      tür yasalarda birçok boşluk bulunuyor ve   Çalışmanın yazarlarına göre karbonhidratlar
                                                                      çevreyi düzgün şekilde korumak için toptan   olmasaydı, böyle bir şey mümkün olmazdı.
                                                                      bir yasak gerekiyor.
                                                                                                      Alandaki diğer bilim insanlarına göre bu
                                                                      Araştırmacıların Environmental Science and   görüş kulağa mantıklı geliyor fakat bir
                                                                      Technology dergisinde belirttiklerine göre;   araştırmacı, belirlenen tarihin yeterince
                                                                      “Mikroboncuk kirliliğinden gelen tehlike   hassas olmadığını söylüyor. Buna rağmen,
                                                                      ihtimali yüksek miktarda fakat bunun   karbonhidratsız taş devri diyeti yanlılarının
                                                                      çözümü basit.”                  diyetlerine yeniden biraz nişasta eklemesi
                                                                                                      gerekebilir.
                                                                      Kaynaklar:
                                                                      •  ScienceAlert (Jun 19,2015), Those little   Çalışma Quarterly Review of Biology
                                                                        microbeads in your soap are plastic, and they’re   bülteninde yayımlandı.
                                                                        damaging the environment, Retrieved 19
                                                                        September 2015 from http://www.sciencealert.  Yazar: Alexandra Ossola/Popular Science. Çeviren:
                                                                        com/those-little-microbeads-in-your-soap-are-  Ozan Zaloğlu.
                                                                        plastic-and-theyre-damaging-the-environment  Kaynak: https://popsci.com.tr/karbonhidratlar-
                                                                                                      insanlarda-buyuk-beyinlerin-gelismesine-yardimci-
                                                                      •  Ozan Zaloğlu - https://bilimfili.com  olmus/
   37   38   39   40   41   42   43   44   45   46   47