Page 62 - LabMedya - 66

62 BİLİM İNSANI w w w .labm edy a. c om

MATEMATİKTE

BİR DEHA

LEONHARD EULER

“MATEMATİĞİN

SONSUZ KÜÇÜK

MİKTARININ tam bir matematik ispatını iki yemek öğünü Bu yıllarda Prusya Kralı’nın istediği, balistik
problemleri çözdü. Kralın yeğeni, Anhalt-
arasında yapabiliyordu. Görüşleri birbirine
oldukça paralel olmasına rağmen Euler ve Dessau Prensesi, O’ndan fizik dersleri
NE OLDUĞUNU Legendre hiç karşılaşmamıştır. almak istedi. Yine bu sırada, Sonsuz
Küçükler Analizine Giriş (İntroduction in
SORANLARA ASLINDA İlk matematik bilgilerini, babası Paul Analysis İnfinitrom) (1748) ve Diferansiyel
Hesabın Kuruluşları (İntotuones Calculi
Euler’den aldı. İlahiyat öğrenimi görmek
üzere, Basel Üniversitesine gönderildi. Differeniolis) (1755) adlı iki eseri
SIFIR OLDUĞUNU Burada Jean (I) Bernovilli’nin derslerine yayımlandı. Bu kitaplar, uzun yıllar konusu
ile ilgili temel eserler sayıldı.
devam etti. O’nun oğulları ile yakın arkadaş
SÖYLÜYORUZ.” oldu. Onlar; Katerina I tarafından Saint- 1776 yılında Katerine II tarafından,
Betesburg’a çağrılınca, Euler de beraber
gitti. 1732 yılında, İsviçre’ye dönen Daniel Saint-Petersburg’a çağrıldığı sırada öbür
Bernouilli’nin kürsüsünde, O’nun yerini aldı. gözünü de kaybetti. Fakat bu sakatlık, O’nu
1735 yılında, Mekanik Üstüne İnceleme çalışmalarından alıkoymadı ve İntegral
(Traite Comple de Mecanique) adlı kitabı Hesabın Kuruluşları (İnstitutiones Calculi
yayımlandı. Bu eserdeki konular analizin, İntegralis) (1768-1770) adlı eserinin
çıkmasına engel olmadı.
İsviçreli matematikçi ve fizikçidir. 18. ek olarak uzay-zaman süreklisi mekaniği, hareket bilimine uygulandığı ilk eserdir.
yy’ın en önemli ve tüm zamanların önde ay teorisi ve diğer pek çok alanda da 1741 yılında, Frederich II tarafından Paris Fen Akademisi, Euler’in birçok
gelen matematikçilerinden biri kabul katkıda bulunmuştur. Berlin’e davet edildi ve 1744 yılında, Berlin çalışmalarını mükafatlandırmıştı. Ay
edilmektedir. En üretken matematikçilerden Akademisi Matematik Bölümü Müdürü teorisini, yeniden geliştirmesi için 1770
biri olarak çalışmalarının bütünü 70 cildi Euler’in çalışmalarının tamamı eğer oldu. ve 1773 yıllarında bir yarışma açtı. Bu
aşmaktadır. Euler; pek çok yeni kavram basılsaydı 60 ve 80 quarto ciltlik yer yarışmayı, Euler ve oğlu Johann Alberecht
geliştirmiş, basit aritmetikten sayılar kaplardı. Tahminlere göre çalışmalarının Kendilerine oranla bazı belirsiz kazandı.
teorisi ve topolojiye kadar farklı alanlarda tamamının elde yazılarak kopyalanması fonksiyonların, bütün öteki fonksiyonlardan
uzun süre kabul gören birçok teorem günde 8 saat çalışmayla 50 sene sürer. daha büyük ve daha küçük olduğu eğrileri Euler, matematikte yeni olan; Euler
ispatlamıştır. Bu çalışmaları esnasında, Euler’in 200. doğum günü anısına 1907 veya yüzeyleri belirlemeye yarayan, Eş Açıları, Euler Çemberi, Euler Değişmezi,
günümüzde kullanılan modern matematik yılında İsviçre Bilimler Akademisi tarafından Çevreler Teorisi (Theorie des Isoperimetres) Euler Doğrusu, Euler Formülleri, Euler
terminolojisinin yaratıcısı olmuş fonksiyon başlatılan, tüm çalışmalarının bir araya adlı eserini bu sırada bitirdi. Euler, bu Fonksiyonu, Euler şekilleri gibi, pek çok
kavramı ve onun yazımını tanımlamıştır getirilip basılması ile ilgili proje 100 seneyi eserinde, konu ile ilgili çözümlerin yeni kavramlar kazandırdı.
(yaptığı bu çalışma için verilebilecek aşmasına rağmen hâlâ devam etmektedir. metodunu geliştirdi ve bunu genel bir
örneklerden bazıları trigonometrik Bugüne kadar basılmış çalışmalarının formülle gösterdi. Aynı yıl, Gezegenlerin Kaynak: https://matematik.dpu.edu.tr/tr/index/
fonksiyonlar için yaptığı sin, cos ve tan tamamı yeniden basıldı ve bu O’nun ve Kuyrukluyıldızların Hareket Teorisi sayfa/3123/leonhard-euler
tanımlamalarıdır). bütün çalışmalarının ancak dörtte birini (Theroie du Mouvement des Planetes
oluşturuyor. Not defterlerinin ve kişisel et des Cometes) adlı eserini yayımladı.
Euler, matematiğin neredeyse bütün notlarının da basılması plânlanıyor ve Mıknatıslanma Torisi (Theroie de L’
alanlarında çalışmıştır; geometri, aritmetik, bunun yaklaşık 20 yıl alacağı tahmin Aimantation) için Paris Fen Akademisinin
trigonometri, cebir ve sayı teorisi. Bunlara ediliyor. Legendre’in anlattığına göre Euler; koyduğu ödülü kazandı.