Page 24 - LABMEDYA 62

24 BESLENME w w w .labm edy a. c om
BESLENME

POPÜLER beslenme… Sonu gelmeyen diyetler ve Düşük kalorili beslenmenin sağlık ve
yaşam süresi üzerine faydalı etkileri
konunun uzmanlarının birbirinden farklı
DİYETLER VE taban tabana zıt kavramları savunduğu anlaşılması üzerine dünyada bu yönde farklı
görülüyor.
uygulamalar gelişmiştir. Bunlardan biri de
16:8 saat aralıklı oruç olanıdır. ‘Aralıklı Oruç
ARALIKLI ORUÇ Klasik zayıflama ve şok diyetleri, yetersiz (Intermittent Fasting)’ kavramının yeni bir
diyet değil, bilimsel gerçeklere dayanan bir
ve dengesiz beslenmeye neden olmasının
yanında yetersiz kalori alımından dolayı
beslenme rejimi olduğu öne sürülmektedir.
kronik açlık durumunda kas kaybına neden Bu yönteme göre akşam 20.00’den öğlen
olmakta, metabolizmanın yavaşlaması 12.00’ye kadar katı gıda ve kalorili içecekler
Ceren İNCE | Gıda Yüksek Mühendisi
gerçekleşmektedir. Eğer diyet bırakılırsa alınmıyor. Yemek öğünleri, öğlen 12.00 ile
kilolar yağ olarak alınır. Diğer yandan spor akşam 20.00 arasında ana 2 öğün olarak
yapılmaksızın sadece diyet ile kilo verilmesi yapılmaktadır. Kahvaltı yapılmadan 4
durumunda ciltte ve dokularda pörsüme saatlik açlığın önemli faydalarından biri de
Beslenme alanında sağlığı etkileyen yapmak) biyolojik saatimizi ’14 yıl’ geriye olmaktadır. Kalori hesaplarına dayanan şöyle açıklanmaktadır. Sabah 8 ile öğlen 12
faktörlerden %75 oranında beslenme ve çevirmeye eşdeğer olduğu bildirilmiştir. beslenme ve zayıflama rejimleri başarılı arasında gıdanın alınmadığı bu saatlerde
olamamaktadır. Çünkü aynı kalorideki farklı
metabolizma karaciğerdeki glikojen
yaşam tarzı %25 oranında genetik faktöre depolarını tüketmiş ve yağ yakmaya
bağlıdır. Günümüzde salgın hale gelen Atalarımızın beslenme tarzına bakıldığında gıdaların sindirimi ve vücuda etkisi farklı başlamıştır. Bu sebeple istenmeyen
olmaktadır. Örneğin 500 kalori baklava ile
obezite, şeker hastalığı, hipertansiyon, kalp- hayvansal protein ve yağdan zengin olup 500 kalori biftek yenildiğinde insülin direnci yağlardan ve kilolardan kurtulmak için en
damar hastalıkları, Alzheimer gibi hastalıklar mevsimsel olarak posa bakımından çok açısından etkileri farklı olmaktadır. kritik saatler bu saatlerdir. Diğer yandan
bu faktörlere ve bozulan metabolizmamızla zengin bitkisel besinlerle (meyve, sebze, otofaji ile ilgili faydalı olan etkilerin bu
ilişkilendirilmiştir. işlenmemiş tahıllar) desteklenmekteydi. Zayıflama diyetlerinin başarısız ve saat aralığında oluşmaya başladığı
Tarihsel beslenme sürecinde 200.000 yıl bu sürdürülebilir olmama sebeplerinden biri belirtilmektedir. Buna karşılık kahvaltı
İnsan organizması kendini tamir etme ve şekilde beslenen insanların metabolizmaları de ufak porsiyonların hiçbir zaman tatmin edildiği takdirde metabolizma yağ yakma
iyileştirme bakımından bu yönde adaptasyon etmeyip daha çok yeme arzusu uyandırması modundan çıktığı bildirilmiştir.
olağanüstü bir göstermiştir. olduğu öne sürülmektedir. Bunu da ‘iştah
Son 40- ile irade mücadeleye girdiğinde iştah galip Aralıklı Oruç Beslenme Programı;
50 gelmektedir.’ şeklinde ifade edilmektedir. işlenmemiş, yüksek posa içerikli
karbonhidratlarca zengin meyve ve
Oruç sadece din adamlarının yanında sebzelerle birlikte dengeli kaliteli protein
5000 yıl öncesindeki filozof ve alımı amaçlanmıştır. Aralıklı orucun öncelikli
hekimleri de orucun faydaları hedefi; metabolizmamızı normalleştirmek,
üzerine günümüze kadar şeker bağımlılığından kurtulmak ve kronik
uzanan sözler söylenmiştir. hastalıkların önlenmesinde, HDL (iyi huylu)
Binlerce yıl süren açlık/ kolesterolün artırılmasıdır. Beslenmede
tokluk dönemlerine, düşük glisemik indeksli gıdalar olduğu
metabolizmamız genetik için kan şekeri seviyesi belirli dengede
olarak adapte olmuş kalmaktadır. Hayvan modelleri üzerinde
durumdadır. Bu yapılan çalışmalarda, aralıklı orucun
dönemde yüzlerce gen Alzheimer hastalığına (AD) bağlı iyileştirme,
harekete geçerek, nöroinflamasyon, beyin yapısı ve bilişsel
hormonlar ve enzimler işlevleri olumlu yönde etkilediği görülmüştür.
yoluyla adaptasyon Aralıklı oruç (IF), tip 2 diyabet semptomlarını
mekanizmaları hafifletmek için umut verici bir diyet
çalışmaktadır. Son müdahalesi olduğu belirtilmekte ancak tip
50-60 yılda modern 1 diyabet hastalarının uygulamaması ve
dünyada artık açlık/ bazı kronik hastalığı olan kimselerin de
tokluk dönemleri doktor kontrolünde gerektiği bu beslenme
sona ermiş, günce programını uygulayabileceği bildirilmektedir.
3 öğün yemek yeme
ve sürekli atıştırma Aralıklı Oruç konusu kapsamında dilerseniz
kültürü gelişmiştir. sizlere herkesin anlayabileceği dilde bir
Ancak metabolizmamız kitap önermek isterim: Prof. Dr. Yavuz
buna ayak uyduramamış, Yörükoğlu-30 Günde 10 Yıl. Bu kitapta
buna bağlı olarak obezite vb. sağlıklı beslenmeden aralıklı oruca yukarıda
gibi metabolik rahatsızlıklar bahsettiklerimin çok daha geniş kapsamlı
artmıştır. Orucun sağlığa kattığı şeklinde sunulduğu, bunun yanında hareket,
faydalara bakılacak olduğunda spor ve uykunun öneminin de üzerinde
yağ yakımını hızlandırıp, insülin durulduğu bir kitaptır.
seviyesini düşürmekte, beyin sağlığını
koruyup zihinsel fonksiyonlar harekete
geçirir, hücrelerde otofaji başlamaktadır. Kaynaklar:
yılda Otofaji, kelime anlamı olarak kendi kendini
değişen yeme anlamındadır ve metabolizmanın • Liu, Z., Dai, X., Zhang, H., Shi, R., Hui, Y.,
mekanizmaya beslenme şekline açlık durumunda kendini koruma ve Jin, X., ... & Wang, J. (2020). Gut microbiota
sahiptir. Bilimsel çalışmalar, karşın metabolizmanın yenileme amacıyla DNA’sı bozulmuş, mediates intermittent-fasting alleviation of
‘yaşam tarzı değişiklikleri’ ile oluşmuş adapte olamamasıyla obezite gibi kronik yaşlanmış ve yıpranmış hücrelerin enerji diabetes-induced cognitive impairment. Nature
hipertansiyon, diyabet ve kalp- hastalıklarda fazlasıyla artış olduğu olarak kullanmasını ifade eder. 2016 communications, 11(1), 1-14.
damar hastalıkları gibi rahatsızlıkların görülmektedir. yılında Nobel Ödülü otofaji üzerine yapılan
düzeltilebileceğini göstermektedir. çalışmaya verilmiştir. Böylelikle uzun • Yörükoğlu, Y. (2015). 30 Günde 10 Yıl, Hayykitap,
Amerikan Sağlık Bakanlığı dört önemli Diyet, en çok tartışmaya neden olan süreli açlığa olan ilgi artmıştır. Hücrelerde 16. Baskı
sağlık kriterine uyulmasının (1.Sigara konulardan biridir. Vejeteryan/vegan otofajinin başlayabilmesi için vücut glikojen
içmemek, 2. Normal kiloda olmak 3. Sağlıklı beslenme, alkali beslenme, protein depolarının tüketilmesi ve yağ yakma
beslenmek 4. Günde en az 30 dk. spor ağırlıklı beslenme, düşük glisemik indeksli moduna girilmesi gerekmektedir.