Page 22 - LABMEDYA 62

22 BİLİM w w w .labm edy a. c om

ALEXA,

COVID-19

HASTASI MIYIM?

Bilim insanları, Covid-19 hastalığının daha hızlı
ve kolay tespiti için insan ses kayıtlarını analiz
edecek uygulama üzerine çalışıyorlar.

Beste TÜRKOĞLU

Mart ayında tüm dünyayı etki altına alan ve Ses kayıtları ile hastalık teşhisi olan ses örneğini hasta olsun veya olmasın erişebileceğimiz şekilde teknolojiyi
hala devam etmekte olan Covid-19 hastalığı uygulamalar ilk olarak Covid-19 çeşitli rahatsızlıkların belirlenmesi için hastalıkların teşhisinde ana unsura
için bilim insanları hastalığı önleyebilmek hastalığında denenmiyor. Son on yılda bilgisayarlara kaydettiler. çeviriyor. Dünyada birçok araştırmacı
adına tüm dünyada iyileşen kişilerin kan bilim adamları depresyon, otizm, spektrum intihar eğilimlerine ve bipolar bozukluklara
plazmalarını bağışlayarak hasta olan bozukluğu ve kalp hastalıklarında yapay Bu alandaki çalışmaların çoğu ilk olarak neden olan hastalıkların teşhisine karşı
insanların iyileşme sürecini hızlandırmaya zekayı ve makine öğrenme sistemlerini Parkinson hastalığının belirlenmesi sesli biyobelirteçleri geliştirmek istemekte.
çalışıyor. Henüz bir ilacı ve aşısı bulunmayan kullanmaya başlayıp üzerinde geliştirmeler için kullanıldı. Bu hastalıkta bozukluk, Çünkü ses değişikliğine neden olabilecek
hastalık için bilim insanları geliştirmekte yapıyor. Geliştirdikleri teknolojiler ile belirli seste titreme, kas sertliği, dengede ve nedenlerin başında sadece hastalıkların
oldukları farklı alternatifleri hastalığın teşhisi hastalıkları taşıyan insanları kolayca öğrenip koordinasyonda bozuklukların olması değil stres ve depresyon gibi psikolojik
ve tedavisi üzerinde denemeye hazırlanıyor. tedavi süreçlerine hemen geçebiliyorlar. Bu konuşmaya yardımcı olan kaslara kadar etki bozuklukların da neden olabileceği
Hastalığın tüm dünyada önlenebilmesi ve nedenle dünyanın dört bir yanındaki birçok ettiği için hastalık bu uygulamalar sayesinde vurgulanıyor. Üretilen sistemde temelde
tedavi süreçlerinin hızlandırılması için İsrail şirket bu uygulamaları geliştirerek ön plana teşhis edilebildi. Washington Kirkland’daki yavaş, düz ve monoton konuşmalarının
Savunma Bakanlığı ve Vocalis Health adlı çıkmaktalar. Ever Green Health’de nöropsikiyatrist gösterge analizleri ile bu hastalıkların teşhis
bir Start-Up şirketi insanlardan seslerini bir olan Reza Hosseini, Parkinson sonucunun %90 doğrulukla doğru çıktığı
uygulamaya kaydederek hastalık teşhisini Şimdilik çoğu ekip ve doktor hastalığında geliştirilen bu uygulama ile belirtiliyor. Bahsedilen bu ürünler şimdiden
hızlandırmayı hedefliyor. muayenehanelerinde kullanılmak üzere tanımlayabileceğimiz hastalıkların daha dünya piyasasına girmeye başladı.
tasarlanan özel araçlara yavaş ve aşamalı kolay ve hızlı çözümlerle geçebileceğini
bir yaklaşım benimserken birçok kişi ve insan ömrünü uzatmaya yardımcı Yapılan bu çalışmalarla elde edilen
Vocalis Health şirketi İsrail ve Amerika
Birleşik Devletleri’nde bir ses analiz hastalıkların teşhis edilmesinde akıllı olabileceğini vurguluyor. verileri bir algoritmaya sokmaktansa veri
şirketi olup daha önceden kronik akciğer telefonlarda bulunan bu uygulamalara kümelerinin gerçekten ne yansıttığını
hastalığının teşhisini, kullanıcıların sıcak bakıyor. Bu geliştirilen sistemlerin On yıldan daha uzun bir zaman önce anlamak önemli. Önce hastalığın bir modeli
konuşurken nefessiz kaldığına dair işaretleri bir gün hastalığın yayılmasını önlemek Parkinson hastalığının tedavisi için bulunup daha sonra makine öğrenimiyle bu
çalışmalara başlayan ve Birmingham
için ev içi tıbbi cihazlara dönüşmesi de
hastalık genel çerçevede yaş, cinsiyet ve
dinleyerek tespit eden bir akıllı telefon beklentiler arasında. Almanya’da Augsburg Üniversitesinde çalışan Max Little, 43 vücut büyüklüklerine göre analiz ediliyor.
uygulaması geliştirdi. Firma aynı uygulamayı Üniversitesinde çalışan duygu tanıma yetişkinin içinde %33 oranında var olan Sonuçların geliştirilebilmesi ve doğruluk
2020 yılında tüm dünyayı etkisi altına profesörü Björn Schuller, gelecekteki Siri’nin Parkinson hastalarının seslerinden hastalığı yüzdesindeki iyileştirmeler için bilim
alan Covid-19 testi pozitif çıkan kişiler veya Alexa’nın sadece nezle olduklarını teşhis etme üzerine çalışmalar yürüttü. insanları sınıflandırma sistemlerini daha
üzerinde denemeye hazırlanıyor. Hastalık insanlara söyleyerek tedavi de zaman Yürütülen ilgili çalışma sonucunda %99 büyük, daha çeşitli örneklerle ve çeşitli
şüphesi olan kişiler uygulamayı günde bir kazanacaklarını vurguluyor. doğruluk payı ile hastalar teşhis edilip dillerde analiz etmeye istekli görünüyorlar.
kez çalıştırıp telefonlarına yüksek sesle tedavilerine başlanıldı. Bu nedenle sadece 300 hasta ile konuşmak
konuşmalarını kaydetmeleri ile sonuçlarının Birçok hastalığın teşhisinde rol alacak yerine 10.000 ve üstü hasta sayısının onlara
pozitif olup olmadığını hemen öğrenme olan ses sinyallerinin anatomik yapısını Diğer bir yandan Toronta’da yaşayan bilim daha doğru bilgi sunacağına inanıyorlar.
şansına sahip olabilecekler. Böylece bu ve sistem koordinasyonunu anlamak insanları başka bir nörolojik hastalık olan
uygulama ile yüz yüze tıbbi olarak en çok tasarlanan uygulamanın önemini Alzheimer hastalığının konuşma ile tespit Son olarak bilim insanları tıbbi alanda
tedaviye ihtiyaç duyan hastalar hemen anlamakta netlik sağlayacaktır. İnsan edilmesi üzerine çalışıyor. 250’den fazla büyük avantaj sunan bu uygulamanın
belirlenip gerekli müdahaleler hemen vücudunda akciğerler, diğer yapıların kişiden örnek toplayan bilim insanları gizlilik alanında doğurabileceği sorunlara
uygulanma fırsatı sağlanabilecek. yanı sıra dil, dudaklar ve burun boşlukları şimdilik %82 oranında hastalığın teşhisinde değinmeyi de ihmal etmiyorlar. Bu anlamda
tarafından şekillendirilen sesler teller doğruluk payı yakaladıklarını belirtiyorlar. ciddi endişeleri olan bilim insanları özellikle
Dünya’da şu an en az üç araştırma grubu sayesinde havaya gönderilir. Beyin, sinir Sağlık alanında yapılan bu gelişmeler sistemlerin kayıt anında özel konuşmaları
Vocalis Health Şirketi gibi hastalığın sistemlerinin yardımıyla bu süreçleri aynı zamanda ilaç sektöründe de olumlu yakalayabilmesi, hacklenebilmesi ve
teşhisinin farklı yollardan belirlenmesi düzenlemeye ve birinin söylediği kelimeleri gelişmelere yol açıyor. Hastalıkların bunların kötüye kullanılabilmesi üzerine
üzerine çalışıyor. Firmalardan bir tanesi anlamaya yardımcı olur. Bu sistemlerden geliştirilen bu uygulama ile önceden teşhis çalışmanın önemine de dikkat çekiyorlar.
hastalığın öksürük kaydının analiziyle, herhangi birinin bir hastalık tarafından edilmesi piyasadaki gelecek vadetmeyen
diğer bir tanesi ses kayıtlarından maske etkilenmesi konuşmada değişikliklere ilaçların bitmesine ve insan vücuduna bu Kaynak:
takılıp takılmadığını teşhis etmek üzerine yol açmaktadır. Makinenin gelişimi ve ilaçların girmesini önlemeye katkı sağlıyor. Anthes, E., Alexa, do I have COVID-19? https://www.
olan uygulamalar üzerine çalışmalarını öğrenimi sayesinde araştırmacılar bu nature.com/articles/d41586-020-02732-4 Erişim
sürdürüyor. sistemsel koordinasyondan gelen binlerce Bilim adamları daha fazla örneğe tarihi: 19.10.2020