Page 46 - LabMedya - 35
P. 46
46 www.labmedya.com
GIDA İÇİN AMBALAJ
Prof. Dr.
Aziz EKŞİ GEREKSİZ Mİ?
Lefke Avrupa Üni.
Gastronomi Bölümü
Bu soru gereksiz gibi Dünya ölçeğinde ambalaj güneş, nem gibi klimatik faktörlerden azalıyor. 1991’den 2010’a
gözükebilir. Çünkü ambalaj sektörünün büyüklüğü 700 milyar koruyor. Mekanik etkilerin yol optimizasyon yolu ile sağlanan
gıda güvenliğini sağlamanın dolar dolayında ve bunun yarısını açtığı ezilme, kırılma gibi fiziksel ambalaj malzemesi tasarrufu; camda
%15,metalde %16, plastik ve
değişmeleri kısıtlıyor. Gıdaya toz,
gıda ambalajı oluşturuyor. Farklı
başlıca araçlarından biridir. malzemelerin payına gelince; plastik gaz, böcek, mikrop vb gibi şeylerin laminatta %31, kağıt ve kartonda ise
Fakat bir ülkede bunun tersi %41, kağıt ve karton %31, metal %15 bulaşmasını engelliyor ve böylece %38’dir. Bu gelişme hem maliyette
söyleniyorsa ve söyleyenler ve cam %7. Türkiye’de durum biraz bozulmasını geciktiriyor. Ayrıca, ambalaj payını hem de çevreye
bilim insanı ise ve söylenene farklı. Kağıt ve karton %39 ile birinci güven belirteçli (tamperevident) ambalaj atığını azaltıyor. Atık toplama
kulak veriliyorsa, ayrıca sırada, bunu %34 ile plastik, %13 ile kapaklar gıdanın başkası tarafından sistemleri ve dönüştürme teknikleri
de bu azalmaya katkıda bulunuyor.
cam, %8 ile ahşap ve %6 ile metal
kurcalanmasını önlüyor, sahteciler ve
söyleyenler bu konunun ambalaj izliyor. hileciler için caydırıcı oluyor. Buna karşılık ambalajın çevre yükünü
uzmanı değilse ve konunun azaltmaya katkısından hiç söz
gerçek uzmanları susuyorsa, Yılda kişi başına ambalaj tüketimi, Kısaca; koruma işlevine bağlı olarak; edilmiyor. Hasattan tüketime kayıp
gereksiz bile olsa bu sorunun gelişmişlik düzeyinin başka bir kalite kaybı yavaşlıyor, raf ömrü oranının gıdadan gıdaya %19-84
yanıtlanması gerekiyor. ölçütüdür. Dünya ortalaması uzuyor, gıda israfı azalıyor ve gıda arasında olduğu belirtiliyor. Gıda
110 dolar iken AB’de 250 dolar, güvenliği sağlanıyor. kaybı aynı zamanda çevreye atık
ABD’de 350 dolar ve Japonya’da demektir ve ambalaj gıda kaybını
550 dolar düzeyindedir. Türkiye’de Kolaylık işlevi, ambalajın günlük azaltmanın da en etkili araçlarından
ise, 2002’den 2012’ye 2 kat artsa yaşama ilişkin faydalarını içeriyor. biridir.
da henüz 200 dolar dolayında Tüketici markette daha çabuk karar
bulunuyor. verebiliyor. Satın alma sonrası Zararlı madde geçme olasılığı ise
eve taşıma ve evde depolama izin alma süreci ile kontrol ediliyor.
Ekonomik veriler böyle. Eğer kolaylaşıyor. Bileşenler yemeğe Her plastik değil, ancak migrasyon
ambalaj gerekli değilse bu kadar daha duyarlı dozlanabiliyor. Yemeği testinden geçen bir plastik gıda
ekonomik çaba boşuna demektir. hazırlama ve pişirme süresi kısalıyor. ambalajı olarak kullanılabiliyor.
Teknik açıdan ise ambalajın 4 işlevi Masada yemek çeşitliliğine katkı Bu ekonomik ve teknik gerçekler
(içerme, koruma, kolaylık sağlama ve sağlıyor. Kadının çalışma yaşamına ortada iken ambalajlı gıda karşıtlığı ne
bilgilendirme) çok önemli… katılması ile bu işlevin önemi artıyor. kadar gerçekçidir! Risklere odaklanıp
İçerme işlevi, belirli miktar gıdanın Bilgilendirme işlevi,tüketicinin yararları görmezden gelmek ne kadar
bir arada tutmasını tanımlıyor ve kafasındaki soruları yanıtlıyor. Etiket bilimseldir! Ambalajlı gıda hakkında
bu miktar miligramdan tona kadar üzerinden tüketiciye; gıdayı kimin kuşku yaratmak ne kadar etiktir! Açık
değişebiliyor. Böylece gıdaya ürettiği, gıdanın hangi bileşenlerden gıdaya kapı açmak gıda bilimini ve
hareket ya da taşınma olanağı oluştuğu, hangi katkıları içerdiği, insan sağlığını hiçe saymak değil
sağlanıyor. Tarladan fabrikaya, alerjen içerip içermediği, kaç kilo midir?
fabrikadan markete ve marketten eve ya da litre olduğu, hangi tarihte
taşınabiliyor. Gıdanın ülkeden ülkeye tüketilmesi gerektiği ve kaç TL
ve kıtadan kıtaya taşınması da bu olduğu hakkında bilgi veriyor.
yolla gerçekleşebiliyor. Böylece her Ambalajın kuşkusuz getirdiği yükler
gıda, her büyüklükte, her mevsimde de var. Bunların başında maliyet
ve dünyanın her köşesinde artışı, çevre kirliliği ve ambalajdan
bulunabiliyor. Aksi takdirde gıda gıdaya yabancı madde göçmesi
ancak üretildiği bölgedeki yerliler (migrasyon) geliyor. Gerekliliği
tarafından ve ancak üretildiği tartışılırken ambalajın sağladığı
mevsimde tüketilebilirdi. Yani en yararlar gibi getirdiği bu yüklerin de
baştaki gibi… irdelenmesi gerekiyor.
Mevcut malzemelerin iyileştirilmesi
Koruma, ambalajın belki de en ve yeni malzeme tipleri ile birim
kritik işlevi. Gıdayı öncelikle yağış, hacım gerekli malzeme giderek
