Page 56 - LabMedya - 33

56 HABER
Ağın gizemli tasarımcısı:
Ağ yapacak olan bir örümcek,
önce yüksekçe bir yere
tırmanarak, ağın ucunu
bulunduğu kısma yapıştırarak
ipek iplik yardımıyla aşağı
süzülür. Gözüne kestirdiği bir
dala ulaşarak bağlantı kurar.
Sonra o iplik üzerinde gidip
gelerek ağı kalınlaştırır.
Örümcek, hemen hemen dünyanın olduğu halde, örümcekler kanatsızdır. iskeletin merkezi çevresinde dairevi
her tarafında yaşar. 2012 rakamlarına Böceklerde 6 bacak olmasına halkalar yaparak ağı tamamlar.
göre 112 familyada ve 3879 cinste karşılık örümceklerde 8 bacak vardır. Ağ örümü çoğunlukla gece olur.
toplanan 43.244 türü bilinmektedir. Baş Antenleri olmadığından, ağız önündeki Örülmesi en fazla 60 dakika alır. Ağın
ve göğüs kaynaşmıştır. Karın, göğüse pedipalpler bu görevi üstlenirler. Dış ortasında spiral ve yapışkan bir yer
ÖRÜMCEKLER
ince bir bel (pedisel) ile bağlanmıştır. görünüşleri bacağa benzediğinden vardır. Diğer iplikçikler kurudur. Bir sinek
Aynı büyüklükte başka bir canlının beli bunlara duyu bacakları da denir. Üzerleri ağa konsa hemen yapışır. Kurtulmak
bu kadar ince değildir. İçinden sindirim duyu algılayıcı tüylerle kaplı olup, için çırpındıkça daha da yapışır. İkaz
borusu, kan damarları nefes boruları dokunma, tat alma ve çevreyi koklayıp iplikçiği ile avın yakalandığını anlayan
ve sinir sistemi geçer. Örümceklerin araştırma gibi görevler yaparlar. Üreme örümcek gelerek avını zehirler. İkaz
boyları, birkaç cm’den 35 cm’ye dönemlerinde erkeklerde spermaları iplikçiğinin bir ucu ağa bağlı, diğer ucu
kadar değişir. Ağızlarının önünde iki biriktirip dişiye aktaran bir kopulasyon ise daima kendisindedir.
zehir çengeli (keliser) ve iki his ayağı (çiftleşme) organı olarak da iş görür. Ağlar, genellikle yere dik vaziyettedir.
(pedipalp) yer alır. Göğüslerinde ise, ve her tehlikeye karşı sperleri vardır. Maksat, uçan arı ve sinekleri
gelişmiş dört çift yürüme bacağı vardır. Örümceklerde trakealar (solunum yakalamaktır. Her örümcek türünün,
Uçları, tarak gibi dişli iki çengelle boruları), akreplerde olduğu gibi karın kendisine has ağ örme stili vardır. Ancak
sonlanır. Örümcek bunların sayesinde altında kitap akciğerleri tipindedir. Kitap dikkati çeken nokta, ağlarda geometrik
ağ üzerinde rahatça dolaşır. Bir yaprakları şeklindeki deri kıvrımlarından inceliklerin her zaman varlığıdır. Ağ
kısmı ileriye, geriye ve yanlara doğru dolayı solunum organları bu adı alır. İki örme işi örümceklerin, doğuştan
yürüyebilirler. Çoğunun başında 3 veya dört tane kitap akciğerleri vardır. kazandıkları bir sanattır. Küçük bir
veya 4 çift osel (basit) göz bulunur. Eğer örümcekte bunlar iki ise, eksikliği örümcek, daha önce hiç ağı görmemiş
Gözlerin dizilişi, sınıflandırmada önemli ek solunum boruları ile tamamlanır. ve örmemiş olmasına rağmen büyüklere
bir özelliktir. Yuvarlak olan karın kısmı benzer ağlar örer.
yumuşak ve esnek olup, alt kısmında Örümcek Ağı
solunum delikleri, ipek bezleri, anüs ve Örümceklerde, diğer eklembacaklılar Düşmanlardan korunma
cinsiyet organları yer alır. gibi açık bir dolaşım sistemi bulunur. Bazı örümcekler düşmanlarından
Örümcekler, dünyanın birçok Kılcal damarları yoktur. Hemen hemen korunmak için çeşitli hilelere
ekosistemine adapte olmuş, böylece her yerde rastlanan örümcek ağı, başvururlar. Güneydoğu Asya’da
çok farklı ekosistemlerde yaşayan bir aslında bir sanat şaheseridir. Yapılış bir örümcek türü yaptığı büyük ve
grup halini almışlardır. Örümceklere maksadı avlanmak olan ağ, bir nevi dairevi ağının ortasında durur. Bu
Everest tepelerinden kanyonların derin tuzaktır. Fakat her örümcek türü ağ duruş örümcek yiyen kuşlar için
çukurlarına, akarsu veya göl içlerine yapmaz. Ancak bütün örümcekler ağ kolay bir hedef teşkil eder. Örümcek,
kadar değişik yaşam ortamlarında tellerinden yumurtalarının etrafını saran düşmanlarını yanıltmak için, birkaç adet
rastlamak mümkündür. Bütün kozalar yaparlar. Bazıları da ağ bezlerini, sahte ağ merkezi tesis eder. Yediği
örümcekler karnivordur. Bazıları serbest yaprakları yapıştırmakta, yuvalarının içini avlarının kalıntılarını da ağ merkezlerine
dolaşıp avlandıkları halde diğer bazıları döşemede, açtıkları çukurun çevresini takarak manken örümcekler kullanır.
örmüş oldukları ağa bağımlı olarak kapatmakta vs. işlerde kullanırlar. Ağ Başka bir örümcek çeşidi de diken ve
yaşar. kurmayan bu tür avcı örümcekler de, ağaç kabuklarından manken örümcekler
Örümcekler, yırtıcı hayvanlardır. arkalarında ağdan bir iz bırakarak, yapar. Örümcek ağlarının ipleri ipektir.
Birbirlerine saldırmaktan çekinmezler. rüzgarla sürüklenmekten korunurlar. Bu iplikler, aynı çaptaki çelik telden daha
Avları çok çeşitlidir. Çoğu, böceklerle Erkekler, dişileri bulmakta da bu izlerden sağlamdır.
beslendiklerinden faydalı sayılırlar. Bazı faydalanırlar.
tropikal türleramfibyum, sürüngen, Karın altlarının arka taraflarında üç Örümceğin ipeği,
küçük kuş ve memeli gibi omurgalıları çift ağ organları bulunur. Her birinin
avlarlar. Örümceklerin hepsi avlarını dışarıya ayrı bir çıkışı vardır. Bezlerden ipekböceğinin ipeğinden daha
yakalamak için tuzak ağları kurmaz. meydana gelen yapışkan ve sıvı ince ve daha dayanıklıdır.
Bir kısmı avlarını kovalayarak veya iplik maddesi, havayla temas edince Üstelik bildiğimiz ipekten
üzerlerine sıçrayarak yakalar. Suda sertleşir. Her ağ memeciğinde 100 daha güzeldir. Ancak yapılan
böcek, kurbağa ve balık avlayanlar da kadar ince ve küçük kanalcıklar bulunur.
vardır. Yakaladığı avını,kıskaçlarına Bu ince kanalcıklardan sızan iplikçikler araştırmalar göstermiştir ki,
açılan zehir salgısı ile felce uğratır. bir araya gelerek büküldükleri zaman örümcek ipeği tellerinden
Sonra ısırarak avının iç organlarına, tek iplik durumuna gelirler. Esnek ve ince ipek elde etmeye imkân
eritici enzimler ihtiva eden tükrük yapışkandırlar. Bir sinek ne kadar sert yoktur. Daha doğrusu, çok
salgısını akıtır. Kısa bir zaman zarfında, çarpsa da kopmazlar. Ağ yapmak
avın iç organları eriyerek sıvı haline gelir. isteyen örümcek, ağ organlarını pahalıya mal olmaktadır.
Örümcek, emici midesini bir pompa gibi bacaklarının bir kısmı ile bastırarak ağ Bunun başlıca sebebi,
kullanarak bu sıvıyı emer. Av, kısa bir maddesinin akışını başlatır. Örümcekler, örümcekleri bir arada
sürede içi boş kabuğa döner. Örümcek, iplik deliklerinden çıkan tellerin hepsini
bu boş kabuğu ya olduğu yere bırakır toplayıp bir tek tel halinde kullandıkları tutmanın zorluğudur. Zira bir
veya başka bir yere atar.Böcekler, küçük gibi bunlardan ayrı ayrı incecik tel de arada bulunan örümcekler
kuşlar bu avlar arasındadırlar.
Zehir çengelleri, avı delmeye ve zehir yaparlar. birbirini yerler.
Ağ yapacak olan bir örümcek, önce
akıtmaya yarar. Uçtaki iğneli kısımları, yüksekçe bir yere tırmanarak, ağın Kaynak: Vikipedia’dan yararlanılmıştır.
bir şırınga gibi birer yan delikle biter. ucunu bulunduğu kısma yapıştırarak
Deliğin böyle enjektörvarioluşu, tıkanma ipek iplik yardımıyla aşağı süzülür.
tehlikesini önler.
Gözüne kestirdiği bir dala ulaşarak
İğne ava girince, zehir bu delikten sızar. bağlantı kurar. Sonra o iplik üzerinde
Örümcekler, iki keliseri de kullanırlar. gidip gelerek ağı kalınlaştırır. Daha
Isırdıkları zaman yan yana iki delik sonra vücudundan çıkmakta olan ipliğin
olması bu yüzdendir. Keliser, aynı bir ucunu ilk ipliğe tutturarak kendisini
zamanda, delik açma ve küçük cisimleri boşluğa bırakır. Ağa bağlı halde bir yere
taşıma işlerine de yarar. varınca, o ucu vardığı yere yapıştırır.
Örümceklerin böceklerden ayrılan birçok Bu yolla birkaç gidiş gelişte ağın kaba
özelliği vardır. Böceklerin çoğu kanatlı iskeleti meydana gelir. Bundan sonra