Page 58 - LabMedya - 33
P. 58

58 HABER                                                                                                                       SAYI 33


                                                           Yaşam Kuramcısı




                                                           STANLEY LLOYD MİLLER







                                                           Stanley Lloyd Miller (7 Mart, 1930 - 20 Mayıs, 2007) özellikle
                                                           organik bileşiklerin oldukça basit fiziksel süreçlerle inorganik
                                                           maddelerden geliştirilebileceğini gösteren Miller “Urey Deneyi”
                                                           ile tanınan ABD’li kimyager ve biyolog.



          Stanley Lloyd Miller Kaliforniya’da   açısından bir molekül oluşumunda bir   Stanley Milgram Deneyi   etmeleri söyleniyor ancak, etmedikleri
          doğdu, Kaliforniya Üniversitesi’nden   fark olmadığının anlaşılmasına yol açtı.   Nedir?              takdirde uygulanacak herhangi bir
          mezun oldu (1951) ve daha sonra   Miller’in deneyi ise temel moleküllerin   Yale Üniversitesi Psikoloğu Stanley   yaptırımdan bahsetmiyorlardı. Buna
          1954’te Chicago Üniversitesi’nde   basit fiziksel süreçlerle oluştuğunu   Milgram tarafından uygulanmış ve   rağmen denekler deneye devam etti.
          kimya doktorasını tamamladı.      ve dünyanın oluşumu sırasında     oldukça çarpıcı sonuçlar doğurmuş   Artan elektrik şokuyla birlikte
          Chicago’da Miller Harold Urey’in   abiyogenezinilk aşamalarında bunun   bir deneydir. Milgram’ı bu araştırmaya   öğrencinin yalvarma sesi dinletildi.
          öğrencisiydi.                     imkânsız olmadığını göstererek daha   iten olay Nazi Almanyası’nda görev   Buna rağmen devam eden deneklere
          Miller araştırmasına Kaliforniya   ileri gitmiştir.                 yapmış Adolf  Eichmann’ın (görev adı   bir sonraki aşamada aniden kesilen
          Teknoloji Enstitüsü’nde (1954-1955)                                 altında nitelendirerek) savaş suçlusu   öğrenci sesi dinletildi. Ses kesildikten
          devam etti ve New York’ta beş yıl   Yaşamını Yitirdi                olmasıdır.                        sonra bile şiddetini arttırarak şok
          boyunca görev yapacağı Columbia   1952 yılında gerçekleştirdiği ünlü   Kişinin belli bir eylemi yanlış olduğunun   vermeye devam edenler oldu.
          Üniversitesi biyokimya kürsüsüne   laboratuvar deneyiyle yaşam için   idrakında olsa dahi, görev bilinciyle   (Deneylere katılan insanların hepsi
          katıldı. Daha sonra önce asistan   gerekli organik bileşimlerin Dünya’nın   yerine getirmesi psikolojik açıdan   normal insanlardı. Hiç birinde sadistlik
          profesör (1960-1962), sonra yardımcı   başlangıç yıllarındaki ilkel atmosferinde   oldukça dikkat çeken bir konudur.   ve benzeri psikolojik rahatsızlıklar ya da
          profesör (1962-1968) ve sonra     sentezlenebileceğini gösteren bilimci   Deney ilk kez Milgram’ın “İtaat üzerine   kişilik bozukluğu bulunmuyordu.)
          da tam zamanlı kimya profesörü    Stanley Miller, 20 Mayıs günü 77   davranışsal inceleme” adlı makalesinde   Milgram deney sonuçlarını şöyle
          olarak (1968’ten itibaren) Kaliforniya   yaşında yaşama veda etti.  yayımlanmıştır. Deneyde amaç;     değerlendirdi; “Sadece görevlerini
          Üniversitesi, San Diego’da çalıştı.  California Üniversitesi’nin (San Diego)   bireylerin itaat sınırını ve itaat edilen   yapan, kendi başlarına vahşi işlere
          Çalışmaları yaşamın kökeni        Kimya Bölümü’nün kurucularından olan   eylemlerin niteliğinin kişinin o eylemi   kalkışmayan sıradan insanlar,
          (kendisi eksobiyoloji alanında bir   Miller, emekli olduktan sonra 1999   yapmasında ne derece etkili olduğunun   korkunç bir yok etme işleminin bir
          öncü olarak kabul edilmektedir),   yılında bir dizi felç geçirmiş ve bir özel   saptanmasıydı.        parçası olabilmekteler. Ek olarak,
          kloral hidratların doğal oluşumu ve   hastanede tedavi görmekteydi.  Deney sırasında elde edilen veriler ise   yaptıkları işin yıkıcı sonuçlarını apaçık
          anestezinin genel ilkeleri alanında   Miller 1950’li yıllarda Nobel Ödüllü   birçok yönden şaşırtıcı ve bir o kadar   görmelerine rağmen, temel ahlaki
          olmuştur. Ulusal Bilim Akademisi   kimyacı Prof. Harold Urey’in doktora   da çarpıcıdır. Çünkü birazdan ayrıntılı   değerleriyle çelişen bu görevlerde
          üyesiydi ve Oparin Madalyası almıştı.   öğrencisi olarak araştırmalar   bir şekilde açıklamasına yer vereceğim   pek az kişinin otoriteyi reddetme
          Dünyaca ünlü Miller “Urey Deneyi”ni   yürütürken 1953 yılında Science   deney sırasında deneklerin etik dışı   potansiyeli olduğu görüldü.” Ortaya
          yapanlardan birisiydi. 1950’lerde   dergisinde yayımlanan ünlü      bir davranışı, başkasına bilinçli zarar   çıkan sonuç gerçekten dehşet verici.
          Urey dünyanın ilk zamanlarındaki   makalesinde yalnızca hidrojen, su,   verme gibi itaatkar psikolojisi altında   Bireyler karakterlerine tamamen ters
          atmosferinin günümüzdeki Jüpiter’in   amonyak ve metandan yaşamın   uzun süre uyguladığı gözlendi.    düşen eylemleri otorite karşısında hiç
          atmosferine benzediğini tahmin etti   yapıtaşlarını üretmeyi başardığı   Milgram deneyi, farklı yaş ve meslek   düşünmeden yapabiliyorlar.
          yani amonyak, metan ve hidrojen   deneyini açıkladı.                gruplarından insanların katılımıyla   İnsan kişiliğinin, içindeki boyun eğme
          açısından zengin. Urey’in Chicago   Prof. Urey’in daha önce bir toz bulutu   gerçekleştirdi. Deneklere, öğretmen   duygusundan zayıf olması şaşırtıcı
          Üniversitesi’ndeki laboratuvarında   içinde ortaya çıkan ve başlangıçta   ve öğrenci olmak üzere iki gruba   olmasının yanında  tarih boyunca
          çalışan Miller ultraviyole ışınımı gibi   hidrojen, su, amonyak ve metandan   ayrılacakları ve deneyin ‘cezanın   yaşanmış bir çok vahşetin temel
                                                                                                                noktasını oluşturuyor.
          bir enerji kaynağına tabi tutulduğunda   oluşan bir atmosferle çevrili   öğrenme üzerindeki etkisi’ni ölçeceği
          bu bileşiklerin ve suyun yaşamın   olduğunu varsaydığı sıcak ve çıplak   söylendi. Denekler ayrı odalara
          oluşması için gerekli amino asitleri   ilkel Dünya’da yaşam için gerekli   yerleştirildi. Öğretmen ile öğrenci
          oluşturabileceğini gösterdi (Benzer   organik bileşimlerin nereden geldiği   arasındaki iletişim sadece ses yoluyla   Prof. Urey’in daha önce bir
          görüşler 1920’lerde Aleksandr     konusunda kimsenin fikri yoktu.   sağlandı. Öğretmenin önüne öğrenci   toz bulutu içinde ortaya çıkan
          Oparintarafından ileri sürülmüştü).   Bunun üzerine Miller, hidrojen ve   üzerine elektrik uygulayabileceği bir   ve başlangıçta hidrojen, su,
          O günden sonra Dünyanın ilk       metan gazı doldurulmuş küre biçimli   düzenek yerleştirildi. Öğretmenin
          dönemlerindeki şartların, Miller   bir cam şişeye su ve amonyak ekledi   öğrenciye yönelttiği her soruda, yanlış   amonyak ve metandan oluşan
          ve Urey’in de ileri sürdüğü gibi,   ve şimşeklerle Güneş’ten gelen yüklü   cevap verildiği takdirde öğrenciye   bir atmosferle çevrili olduğunu
          indirgemeci olamayacağı yönünde   parçacıkların atmosferde yaptıkları   öğretmen tarafından 15 volttan   varsaydığı sıcak ve çıplak ilkel
          karşı görüşler ortaya kondu. İlk   yük boşaltımını taklit etmek üzere   başlamak üzere elektrik verildi. Yanlış   Dünya’da yaşam için gerekli
          dönemlerdeki atmosferin tam       karışıma elektrik verdi. Bir hafta içinde   sayısı arttıkça verilen şokun enerjisi de   organik bileşimlerin nereden
          olarak bilinemeyeceği, içinde Miller   Miller, deney şişesinde yaşamın yapı   arttırıldı.             geldiği konusunda kimsenin
          ve Oparin’in tahmin ettiği gazların   taşları olan aminoasitleri de içeren bir   Deney sırasında öğretmene ses bandı   fikri yoktu. Bunun üzerine
          kesinlikle bulunamayacağı veya    “molekül çorbası” oluşturmuştu.   dinletildi ancak bu söylenmedi. Verilen   Miller, hidrojen ve metan gazı
          atmosferin deneyde eksik ama      Miller, medyada hemen yankı bulan   elektrik şokunun artırıldıkça banttan   doldurulmuş küre biçimli bir cam
          gerçekçi biçimde kullanıldığına dair   deneylerine emekli oluncaya kadar   öğrencinin önce bağırma sesi daha   şişeye su ve amonyak ekledi
          farklı fikirler bulunmaktadır.    40 yıl süreyle La Jolla’daki Scripps   sonra ise ağlama sesi dinletildi. Buna   ve şimşeklerle Güneş’ten gelen
          1828’de Friedrich Wohler üre      Oşinografi Enstitüsü’nde devam etti.   rağmen denekler şok vermeye devam   yüklü parçacıkların atmosferde
          sentezinin (bireşimin) mümkün     ABD’nin saygın bilim kuruluşu Ulusal   etti. Deneyi bırakmak isteyenler ya da   yaptıkları yük boşaltımını taklit
          olduğunu gösterdi. Üre organik bir   Bilimler Akademisi’ne üye seçilen   durumdan rahatsız olanlar olduysa   etmek üzere karışıma elektrik
          molekül olduğu için o tarihlerde   Miller, 1983 yılında da Uluslararası   da yanlarında bulunan gözlemcinin   verdi.
          çoğunluk ürenin ancak canlı       Yaşamın Köklerini Araştırma       devam etmelerini söylemesi üzerine
          organizmalar tarafından meydana   Derneği’nin Oparin Madalyası’nı aldı ve   deneyi bırakmadılar. İşin ilginç yanı
          getirilebileceğini düşünüyordu. Bu   1986-1989 yılları arasında adı geçen   gözlemcilerin denekler üzerine tehdit
          kanıt organik veya fiziksel üretim   derneğin başkanlığını yürüttü.  oluşturmamasıydı. Deneye devam   Kaynak: Vikipedia’dan yararlanılmıştır.
   53   54   55   56   57   58   59   60