Page 36 - LabMedya - 33
P. 36

36 YORUM                                                                                                                       SAYI 33


          Genlerimiz, Aldatmak İçin                                           yaşadığı tespit edildi. Ayrıca Queensland   dopamin salgıladığı görülmüştür. Seks
                                                                                                               bağımlılarının aşırı partner değiştirme
                                                                              Üniversitesi’nde yapılan çalışma, AVPR1A
                                                                                                               eğilimi de bu şekilde açıklanıyor. 2010
                                                                              geninin kadınlarda da aldatma eğilimini
          Pusuda Bekliyor                                                     güçlendirdiğini gösterdi.        yılında yapılan başka bir araştırmada ise,
                                                                                                               11. kromozomda bulunan ve dopamin
                                                                                                               hormonunun reseptörlerinden birini
                                                                                                               sentezleyen DRD4 geninin belirli bir
                                                                              OXT Geni ve OXTR Reseptör
                                                                              Geni                             varyantını taşıyanların (DRD4-7R aleli),
          Görkem Saylam                                                                                        aldatmaya ve tek gecelik ilişkilere daha
          Biyogaraj                                                                                            meyilli olduğu görüldü. DRD4 geninin söz
                                                                                                               konusu varyantına sahip olan kişilerin
                                                                                                               %50’si eşlerini aldatmışken, bu oran
          Acaba doğuştan günahkâr          Yaşları 18 ile 49 arasında değişen 7400                             diğerlerinde %22’dir.
          olabilir miyiz? Aldatma davranışı   uzun süreli ilişkiye sahip Finlandiyalı                          Sonuç
          genlerimizle ilgili olabilir mi?   ikizin katıldığı araştırmada, araştırmacılar                      Doğadaki birçok canlı, genlerini daha
          Aldatma davranışı genlerimiz ile   erkeklerden kaynaklanan sadakatsizliğin                           fazla yavruya aktarmak için içgüdüsel
                                           %63’ünün, kadınlardan kaynaklanan
          ilgiliyse bu davranıştan hangi   sadakatsizliğin ise %40’ının genlerden                              olarak çok eşli olmayı tercih eder. Bu
          genler sorumludur?               kaynaklandığını belirttiler.                                        bizim evrimsel kazanımlarımızdan biridir.
                                                                                       Oksitosin Hormonu       O yüzden de erkeklerin ve dişilerin tek
                                           Aldatmanın Genetiği                                                 eşli olarak yaşamlarını sürdürmeleri (yani
                                           Aldatma davranışı genlerimiz ile ilgiliyse   OXT geni oksitosin adı verilen hormonu   eşlerini hiç aldatmamaları) canlıların
          Evlilik; karşılıklı cinsel doyumu, birlikteliği,   bu davranıştan hangi genler sorumludur?  sentezlerken, OXTR reseptör geni bu   kendi biyolojilerine karşı kazanmış
                                                                              hormonun reseptörlerini sentezler. OXT
          dayanışmayı ve neslin devamını sağlayan   Aldatma gibi karmaşık davranışlar   ile gösterilen ve oksitosin geni olarak   oldukları zorlu bir savaş olarak da
          bir ilişki biçimidir. Her ne kadar neslimizin   için belirli bir gen tanımı yapmak çok   adlandırılan gen 20. kromozomumuzda,   nitelendirilebilir.
          devamını sağlamak için evlilik gerekmese   zor olsa da; kadınlarda ve erkeklerde   OXTR adı verilen oksitosin reseptör geni   Evrimsel olarak, erkeklerin aldatmasını
          de sosyal ve kültürel düzeyimiz evliliği,   bazı hormonların ve bu hormonların   ise 3. kromozomumuzda bulunur.  avantajlı bir davranış olarak görmek
          neslin devamını sağlamak için bir   reseptörlerinin sadakat duygusunda   Oksitosin hormonu; eşe karşı sevgi   çokta yanlış olmaz. Ama sınırlı sayıda
          gereklilik olarak bize sunmaktadır.   etkili olduğunu söyleyebiliriz. Tabi bu   bağlarının pekişmesini, annelik   yavru veren kadının aldatma dürtüsünün
          Bunun tam tersi bir davranış sergilersek   hormonları ve reseptörlerini anlamamız   duygularının körüklenmesini,   ne gibi evrimsel avantajlar getirdiği henüz
          toplumsal reflekse maruz kalabiliriz.  için bunları sentezleyen genleri anlamamız   sosyalleşmeyi ve yardımlaşmayı   tam bilinmiyor. Fakat şunu biliyoruz ki;
          Bir şekilde evlendiniz ve aylar hatta   gerekiyor.                  sağlar. Oksitosin hormonu kadınlarda   seks, para ve uyuşturucu beynin zevk ve
          yıllar geçti. Eşinize karşı ilginiz azaldı, iş                      üremede görev alan hormon olarak   ödül bölgesini aktifleştiriyor. Dolayısıyla
          yerinizde de yeni işe başlayan kızıl saçlı,                         daha fazla bilinmektedir. Bu hormon
          bekar bir bayanla çok samimi oldunuz.   AVP Geni ve AVPR1A Reseptör   doğum esnasından ve sonrasında anne   bu 3 şey, erkeklere ve kadınlara büyük
          Bu samimiyet gün geçtikçe arttı ve eşinizi   Geni                   vücudundaki bir takım etkileri sebebiyle   zevk veriyor. Ayrıca kadınların üreme
          aldattınız. Umarız eşiniz bunu öğrenmez                             en önemli annelik hormonları arasında   dönemlerinde daha çok salgılanan bir
          çünkü evliliğiniz bitme noktasına gelebilir.                        gösterilir. Yapılan araştırmalarda vücutta   hormon olan, östradiol hormonunun
                                                                              oksitosin hormonunun miktarının artması   normalden yüksek olması da kadınlarda
          Aldatma                                                             bireyi; sevgi dolu, güvenilir, anlayışlı,   aldatma eğiliminin artmasına sebep
          Doğaya şöyle bir baktığımız zaman, çok                              cömert, paylaşımcı ve merhametli   oluyor.
          eşli (poligam) ve tek eşli (monogam)                                yaparken, bu hormonun miktarındaki   Aşk bağlanmadır. Aldatma ise bu bağın
          birçok canlıya rastlarız. Bu canlıların                             bir azalma bireyi; antisosyal, vicdan ve   zayıflayıp kopmasıdır. Dolayısıyla aşkı
          bazılarında erkekler çok eşliyken                                   empatiden yoksun kişilik özelliklerine   etkileyen hormon-reseptör komplekslerini
          bazılarından dişiler çok eşlidir. Kendimize                         sahip bir birey haline getirir. Ayrıca   oluşturan genler, dolaylı ya da direkt
          yani insanlara bakacak olursak; biyolojik                           oksitosin hormonu “kucaklaşma”   olarak sadakat duygusunu ve aldatma
          olarak çok eşli olmamızın önünde hiçbir                             hormonu olarak bilinir ve bu hormon   eğilimini de etkiler. Vasopressin,
          engel bulunmuyor. Fakat dedik ya,         Vasopressin Hormonu       karşı cinse bağlanmayı sağlar. Oksitosini   oksitosin, dopamin ve bunlar gibi birkaç
          kültürel ve sosyal yapı buna çokta izin                             bu yüzden sadakat hormonu olarak   hormon bizim aşk hayatımızı ve eşimize
          vermiyor. Her toplum olmasa da birçok   AVP geni 20. kromozomumuzda, AVPR1A   da adlandırabiliriz.  Tabi oksitosin   karşı sadakatimizi düzenliyor. Bundan
          toplum tek eşliliği benimsemiştir. Bunun   reseptör geni 12. kromozomumuzda   hormonunun reseptörlerinin beyinde   dolayı da insanların ve diğer canlıların
          en önemli sebebi ise; çok eşliliğin aile   bulunur. AVP geninden vasopressin adı   bulunduğu yerlerde ilişkide sadakati
          duyarlılığını ve yavruların yetişmesini kötü   verilen hormon sentezlenir. AVPR1A   etkileyebiliyor.  eşlerine neden sadık kalıp kalmadığını
          yönde etkilemesidir.             reseptör geninden ise vasopressin   Bahsettiğimiz oksitosin ve vasopressin   anlamanın kilit noktası; bu birkaç
          Çok eşliliğin erkekler adına evrimsel bir   hormonunun reseptörleri (yani   hormonlarını insanlara doğrudan   anahtar hormonu ve bu hormonların
          avantaj olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü   vasopressin hormonunun alıcıları)   uyguladığımızda ise, bireylerin cinsel   reseptörlerini oluşturan genlerde yatıyor.
          erkekler dişilerden çok daha fazla üreme   sentezlenir.             davranışlarının üzerindeki etkilerinin yanı   Şunu kesinlikle unutmamalıyız;
          kapasitesine sahiptir. Bu yüzden de                                 sıra bireyin güven ve sosyal bağlarını da   Genlerimiz, aldatmak için pusuda
          daha çok üreyerek genlerini daha çok   Bu reseptörlerin dolayısıyla da reseptör   güçlendirdiğini görüyoruz.  bekliyor.
          yavruya aktarabilirler. Fakat sınırlı üreme   genlerinin beyinde bulunduğu konuma
          kapasitesine sahip olan dişinin, çok eşli   göre, sadakat davranışı etkilenebiliyor.   DBH Geni ve DRD4 Reseptör
          bir ilişki davranışı sergileme eğiliminde   Tarla fareleri ve dağ fareleriyle yapılan   Geni
          olmasının evrimsel avantajı henüz tam   bir çalışmada Vasopressin hormonu ve                         Referanslar ve İleri Okuma
                                                                                                               • Dillner, L., 22 Şubat 2015, “Will My Genes Make Me
          olarak net değil.                reseptörleri incelenmiştir. Vasopressin                             Unfaithful?”, The Guardian
          Konu başlığımız olan aldatma da kısmen   hormonu her iki tip farenin vücudunda                       • Macdonald, F., 25 Mayıs 2015, “Women With This Gene
          bu temel evrimsel içgüdülere dayanıyor.   dolaşıyor ama reseptörüne bağlanmadığı                     Are More Likely To Cheat, Research Suggests”, Science
                                                                                                               Alert
          Toplumumuzda ve diğer toplumlarda   sürece görevini yerine getiremiyor.                              • Engber, D., 9 Ekim 2012, “Are Humans Monogamous or
          özellikle erkeğin çok fazla aldatmasının   Reseptörü olmayan hormon, anahtarı                        Polygamous?”, Slate
                                                                                                               • Zietsch, B., P., Westberg, L., Santtila, P., Jern, P., 2014,
          sebebi aslında erkeğin içindeki evrimsel   olmayan bir kilit gibidir. Tek eşli farelerde             “Genetic Analysis of Human Extrapair Mating: Heritability,
          dürtüdür. Bu dürtü aldatmanın en temel   reseptörler beynin zevk merkezindedir ve                    Between-Sex Correlation, and Receptor Genes for
          sebebi olan sadakatsizliğe sebep olur.   erkek tarla faresi cinsel ilişkiye girdiğinde               Vasopressin and Oxytocin”, Evolution and Human Behavior
                                                                                                               • Friedman, R., A., 22 Mayıs 2015, “Infidelity Lurks in
          Özetlemek gerekirse; aldatmanın sebebi   bu hormonu reseptörler algılıyor. Böylece                   Your Genes”, The New York Times – Sunday Review
          sadakatsizliktir, sadakatsizliğin sebebi   erkek duyduğu zevki belli bir dişi ile   Dopamin Hormonu  • Lee, H., J., Macbeth, A., H., Pagani, J., Young, W., S.,
                                                                                                               2009, “Oxytocin: the Great Facilitator of Life”, Progress in
          evrimsel dürtülerimizdir, evrimsel   bağdaştırmayı öğreniyor ve devamlı                              Neurobiology
          dürtülerimizin sebebi de genlerimizdir.   onunla beraber olmak istiyor. Dağ faresi   DBH geni, 9. kromozomumuzda bulunur   • Walum, H., Westberg, L., Henningsson, S., Neiderhiser,
          Evet, birçok davranışın temelinde olduğu   erkeklerinde ise reseptörler beynin başka   ve dopamin adı verilen bir nörotransmitter   J., M., Reiss, D., Igl, W., Ganiban, J., M., Spotts, E., L.,
                                                                                                               Pedersen, N., L., Eriksson, E., Lichtenstein, P., 2008,
          gibi bu davranışında temelinde genlerimiz   bir kısmında olduğu için dağ faresi belli   madde sentezler. Dopamin, “mutluluk   “Genetic Variation In The Vasopressin Receptor 1a Gene
          yatmaktadır.                     bir dişi ile sürekli cinsellik yaşayamıyor.  hormonu” olarak kabul edilen bir salgıdır.   (AVPR1A) Associates With Pair-Bonding Behavior In
          Queensland Üniversitesi’nden yapılan   Stokholm’de bulunan Karolinska   Yapılan bir çalışmada, aynı partnerle   Humans”, PNAS
                                                                                                               • Garcia, J., R., MacKillop, J., Aller, E., L., Merriwether,
          bir çalışma aldatmanın sadece çevresel   Enstitüsü’nde yapılan başka bir   devam edilen bir ilişkide dopamin   A., M., Wilson, D., S., Lum, J., K., 2010, “Associations
          etkenlerle açıklanamayacağını, bu   çalışmada, AVPR1A – 334 alelinden   artışının hiç olmadığı veya çok az olduğu   between Dopamine D4 Receptor Gene Variation with Both
                                                                                                               Infidelity and Sexual Promiscuity”, Plos One
          davranış üzerinde genlerinde büyük   2 tane bulunan erkeklerin, eşlerine   gözlenmiştir. Fakat ilişkide partner   • Durante, K., M., Li, N., P., 2009, “Oestradiol Level
          ölçüde etkisinin olduğunu gösterdi.   bağlılık konusunda büyük sorunlar   değiştiği zaman, beynin çok daha fazla   and Opportunistic Mating In Women”, The Royal Society
                                                                                                               Publishing – Biology Letters
   31   32   33   34   35   36   37   38   39   40   41