Page 52 - LabMedya - 32

52 HABER SAYI 32

FARELER VE İNSANLAR Fareler hakkında

bazı ipuçları
Fare: Sıçangillerden, küçük vücutlu, kemirgen, memeli hayvan. • Fare türlerinin bilinenlerinden en
önemlisi laboratuvar faresidir
Fareler insan yaşamına dünya kurulduğundan beri girmiş ve bir daha • Farelerin safra keseleri ve
çıkmamış. İlaçlamanın gelişmediği orta çağlarda fareler insan hayatını bademcikleri yoktur.
o kadar tehlikeye atmış ki 100 milyonlarca insanların bu canlılar
tarafından öldüğü bilinmektedir. • Birçok fare türü insanlardan
uzakta yaşamayı tercih eder. Fare
Farelerden yayılan ve insan ölümüne neden olan veba hastalığı türlerinin ortalama yüzde 56’sı diğer
Asya ülkelerinin insanlarının birçoğunun ölümüne sebep bu canlılardır. canlılardan uzakta yaşamayı tercih
Lağım faresi bulunduğu ortamda sürüler halinde yaşar. Doğal afetler esnasında eder.
ortaya çıkıp insanlara büyük zararlar verebilir. • Fareler besin değeri yüksek olduğu
Lağım faresi geceleri insanın ağız, burun ve kulaklarını kemirebilir farelerin için kendi dışkılarını yerler.
tükürük kısmındaki enzimler uyuşturucu özeliğine sahip olması nedeni ile bu kemirme
hissedilmeyebilinir. • Farelerin ön dişleri her yıl ortalama
10 santimetre kadar uzar. Fakat
fareler etraflarında buldukları tahta,
Özellikleri tırnakları bulunur bu sayede çok yüksek bazıları ise 6 defa yavrular. Fareler diğer tuğla ve plastik gibi maddeleri sürekli
Çok hızlı kaçabilen ve çok hızlı üreyen yerlere tırmanırlar ve çok hızlı koşarlar. haşerelerden farklı olarak üremede canlı kemirdikleri için bu dişler sürekli
hayvanlardır, yeryüzünün bütün karalarına Bazı fare türlerinde ön ayaklar kısa halde yavru doğururlar. Yani fareler herhangi törpüler.
dağılmışlardır. arka ayaklar ise çok uzun olmaktadır. bir yere yumurta bırakmazlar. Evinizde
Tıpkı kanguru faresinde olduğu gibi ön fare olup olmadığını anlamak için temizlik • 19’uncu yüzyılın ortalarında
Yanaklarından omuzlarına kadar inen ayaklar çok kısa arka ayaklar ise çok yaptığınızda eğer evde fare pisliği var İngiltere’de fare avcıları yaşıyordu.
küçük astarlı iki dış çene keseleri vardır. uzundur. ise mutlaka evinizde fare var demektir. Bunlardan en tanınanı Kraliçe Victoria
Fareler bu keselerde yiyecek taşırlar, Fare pisliği pirinç tanesi büyüklüğünde ve için çalışan Jack Black’ti.
temizlemek gerektiğinde de içini dışına Farenin bedeninin bitiminde uzunca siyah renktedir.
çıkararak çevirip temizlerler. Avurdu kuyrukları bulunur bazı türlerinde Farelerin genetik yapısı tıpkı insanlara • Dişi bir fare yılda ortalama 15
keseli fare yuva yaparken toprağı güçlü bu kuyruk bedenin 2 katı kadar benzer bu bakımdan insanlara çok kere çiftleşme sürecine giriyor.
ön pençeleriyle kazar. Kıvrık kesici olabilmektedir. Fare kuyruğunu genellikle faydası vardır. Gelişen ilaç sanayisi ve Bu süreçlerde ortalama 6 saatlik
dişlerini sert toprak ve taşları yerinden tutunma aracı olarak kullanır. Farelerin tıp fareleri insan yerine kobay olarak periodlarda oluyor. Her bir 6 saatlik
oynatmak için kullanır. Kesici dişleri baş kısmında ağız yapıları bulunur ve kullanmaktadır. Bu da bilim açısından çok dilimde bir dişi fare eşleşmek için
sürekli olarak büyüdüğü için aşınan ağzının içinde sıralı halde dişleri vardır. önemli bir güzelliktir. Fareler yaşadığı yere 500 farklı erkek fareye bile kur
yüzeyler hemen yenilenir. Farenin dişlerinin özelliği çok sert göre farklı isimler alırlar. Tarlada yaşayan yapabilir.
cisimleri dahi kemirebilirler. fareler tarla faresi, lağımda yaşayanlar
Tahıl, kök, meyve, ot, böcek gibi çok lağım faresi veya evlerde yaşayan küçük • Bir fare tam üç gün su içinde
çeşitli yiyeceklerle beslenirler. Bazen mermer gibi sert cisimleri dahi farelere ev faresi denir. yüzebilir ve tuvalet sifonunun
kemirirler. Bu kemirilme aşamasında çekildiği anda bile ölmez. Daha da
Ayrıca, farelerin genetik yapısı ile insan farenin dişleri körelir fakat farenin ilginci fare aynı yolu izleyerek çıktığı
yere geri dönebilir.
genetik yapısının ileri düzeydeki benzerliği dişlerinin özelliği dişlerin kendisini
ve üreme hızları dolayısıyla, kobay olarak yenilenmesidir. Farelerin tükürük salgısı • Hindistan’da Karni Mata isimli tanrı
yaygınca kullanılırlar. da narkoz etkisinde insan ve hayvanları Fare türlerinin kutsal mabedinde 20 binden fazla
pasif durumda yakaladıkları zaman, fareyle yaşıyor. Mabedi ziyaret
Zararları ve yararları özellikle geceleri bu canlıların kulak, bilinenlerinden edenler de bu farelere tapınıyorlar.
Tarlalara, ambarlara ve evlere dadanarak burun, dudak ve parmaklarını kemirerek
insanın besin kaynaklarına ortak yerler. • Martin Schein’in yaptığı araştırmada
olurlar. İnsan eliyle yapılmış korunaklı en önemlisi lağım farelerinin yumurta, peynir ve
yapılarda yaşamayı yeğleyen birçok Tükürüğünün özelliğinden dolayı canlılar makarnayı sevdikleri ortaya çıktı.
tür, depolanmış yiyecekleri tüketen, her bunu fark etmezler. Fareler'de burun laboratuvar
çeşit gereci kemiren, hatta virüs, tifüs, başın ön kısmındadır ve çok güçlü koku • Yapılan bir araştırma farelerin ne
veba gibi salgın hastalıkları taşıyabilen alma hissine sahiptirler. Fareler birçok faresidir kadar az yerse ömür sürelerinin de o
önemli zararlılardır. Doğada yaşayan ve hayvanı kokusundan tanır. Ve yiyeceklerin kadar arttığını ortaya koydu.
kalabalık sürüler halinde bulunduklarında kokusunu da çok uzaktan algılarlar.
zaman zaman tarım ürünlerine büyük Farelerde ağız ile burun arasında bıyıklar • 19 yüzyılda Londra’da en popüler
zararlar verebilir. Birçok yabanıl hayvanın vardır. spor fare yakalama oyunuydu.
en önemli besinlerinden biri olan fareler Yüzlerce farenin arkasında bir insan
bu yönleriyle doğal dengeyi koruyan Farenin başının önünde bulunan 2 adet veya bir köpek yakalamak için
hayvanlar olarak da kabul edilir. Fare göz ve 2 adet dış kulak yapıları vardır. koşuyordu.
hayvanlar âleminin birer üyesi olup Kulaklar bazı farelerde çok büyük
kemirgenler içinde incelenen memeli bir bazılarında ise çok küçüktür. Fareler • Bir fare hiç yara almadan tam 50
hayvandır. Fareler diğer haşerelerden beslenmek için yaşadığı yere göre farklı metre aşağı düşebilir.
farklı bir yapıya sahiptirler. Dünyanın maddeleri seçerler. Bazı fareler tarlalarda
her yerinde yaşayan ve hem otçul hem ve ekinler arasında yaşarlar ve bitkilerle • Çin astrolojisine göre eğer 1912,
de etçil beslenen hayvanlardır. Yapıları beslenirler. 1924, 1936, 1948, 1960, 1984 ve
1996 yıllarından birinde doğmuşsanız
türlerine bağlı olarak değişmektedir fakat fare burcunda sayılıyorsunuz.
vücut biyolojileri aynıdır. Fare iskelet Bazıları lağımda. Bazıları sularda bazıları
sistemine sahiptir. Bu bakımdan vücut da tamamen doğada yaşarlar ve yaşadığı • Fareler terlemez, vücut ısılarını
yapısı gelişmiş bir haldedir. çevreden beslenirler. Bunun yanında kan damarlarını genişleterek veya
fareler besin olarak böcekleri, ölü hayvan daraltarak dengelerler.
Farelerin bedeninde toplamda 4 ayağı leşlerini ve atık olan her şeyi yerler.
vardır ve ayaklarının ucunda parmakları Fareler çeşidine ve türüne göre faklı Kaynak: wikipedia'dan yararlanılmıştır.
vardır ve her parmağının uç kısmında sayıda çoğalırlar. Bazı fare türleri yılda 4