Page 16 - LabMedya - 30

16 HABER SAYI 30

Lovelock’a Göre

Dünya ya da

Tabiat Ana Ömer Madra

Yeni yılın hemen başlarında, 16 Ocak Ana bu duruma daha önce de düşmüş ve milyarlarca yıldır uyum halinde hareket toplulukları ve tek tek bireyler olarak? Ne
tarihinde Independent gazetesinde James düzelmişti, ama iyileşmesi 100 bin yıldan ederek, aksi takdirde çok daha soğuk olması yapmalıyız?
Lovelock'un bir makalesi yayımlandı. fazla zaman almıştı. Bunun sorumlusu gereken yeryüzünü, yaşama elverişli belli "...Öncelikle, değişikliğin ürkütücü hızını
Profesör Lovelock, yeryüzünün ilginç bizleriz ve sonuçlarına da katlanacağız: bir sıcaklıkta tutmayı başarmışlardı. Oysa akılda tutmalı, harekete geçmek için ne
insanlarından biri: Öncelikle bağımsız bir Yüzyıl ilerledikçe sıcaklık ılıman bölgelerde şimdi, aynı geri besleme mekanizmaları kadar az vaktimiz kaldığını idrak etmeliyiz.
bilimadamı, pek çok buluşa imzasını atmış 8 derece, tropiklerde ise 5 derece gene bir araya geliyor, ama bu kez tam Ondan sonra da her topluluk ve her
önemli bir mucit, saygın bir yazar, küresel yükselecek..." aksi yönde hareket ediyorlar: Ulaşım ve ülke, medeniyeti sürdürebilmek, onu
ısınma fenomeninin tehlikelerini dünyada ilk Tam da bu noktada, Dünya'nın ve belki de endüstri gibi insan faaliyetleri sonucunda ayakta tutabilmek için eldeki kaynakları
dile getiren, bunu 20 yıldır ısrarla tekrarlayan kainatın en tuhaf paradokslarından biri de karbondioksit ve benzeri sera gazlarındaki elden geldiğince uzun süre en iyi
aktif bir çevreci ve -bilim dünyasında ortaya çıkıyor. İnsanlar, atmosferi kirlettikçe, muazzam salımlar yüzünden ortaya çıkan biçimde kullanmanın yollarını aramalı.
giderek daha geniş bir çerçevede kabul küresel ısınmanın yavaşlamasına sebep ısınmayı katbekat artıracaklar. Bunun Medeniyet dediğin, enerji yoğun bir
görerek, artık bir teori muamelesi görmeye olmaları gibi bir acayiplik ortaya çıkıyor. anlamı da şu oluyor: Gezegenin o kadim şeydir ve çökmeden onun düğmesini
başlayan- "Gaia" (Tabiat Ana) hipotezini Bu benzersiz tuhaflığın açıklamasını ve yol düzenleyici sistemi üzerinde insanlığın kapatamayız. Dolayısıyla, güdümlü bir inişe
ortaya atan bir düşünür. Gaia hipotezi, açabileceklerini gene Lovelock'un kalemine yarattığı tahribat, doğrusal olmayacak; (powereddescent) geçmenin güvenliğine
dünyanın bir süperorganizma şeklinde işlev bırakalım: yani, kontrol edilemez şekilde hızlanarak ihtiyacımız var..."
gördüğünü ileri sürüyor. Yani, Dünyamız taşı "Gariptir, kuzey yarıküredeki aerosollerin artacak. (Michael McCarthy, Environment Hemen akla gelen ikinci soru da şu tabii:
toprağı, havası-suyu ile yaşayan bir varlık yarattığı kirlenme, güneş ışınlarını uzaya in Crisis; WeArePastthe Point of No Return, Peki bu mümkün mü? Lovelock, bu çapta
olarak hareket etmekte. geri yansıttığı için küresel ısınmayı TheIndependent, 16 Ocak 2006) bir bilimadamı için şimdiye kadar benzerine
Makale, şöyle başlıyor: azaltmakta. Bu "küresel karartma" geçicidir; Profesör Lovelock, bu olguyu, "Gaia'nın rastlanmamış bir "net-karamsarlık" tablosu
"Genç bir polis hanımı, yapmaktan zevk zaten dumandan ibaret olduğu için, birkaç İntikamı" diye adlandırıyor ve bunu, 2006 çiziyor:
aldığı görevi başında çalışırken hayal gün içinde tıpkı duman gibi Şubat'ında yayımlanan aynı adlı yeni "İkinci Dünya Savaşı"ndaki diyetle
edin; sonra onu, çocuğu kaybolmuş bir dağılıp gidebilir ve bizleri kitabında (Penguin) etraflıca beslenecek kadar yiyecek yetiştirebiliriz,
aileye, çocuğun yakındaki bir ormanda küresel sera etkisinin anlatıyor. Ona kulak vermeye ama biyolojik yakıt üretmeye ya da rüzgâr
cinayete kurban gitmiş olduğunu bildirme sıcağına tümüyle devam edelim: çiftlikleri kurmaya yetecek toprak bulunduğu
görevini yerine getirirken hayal edin. Ya maruz bırakabilir. Bir "Kitabımda bu düşüncesi, komiktir. Ayakta kalmak,
da, göreve yeni atanmış genç bir doktoru aptalın iklimi içinde düşünceler varlığımızı sürdürmek için elimizden geleni
düşünün: Size, yaptığı biyopsi sonucunu, bulunmaktayız açımlanıyor, ama yapacağız, ama ne yazık ki Amerika Birleşik
yani metastaz yapmış azgın bir tümörün aslında - kazara siz gene de bilimin Devletleri'nin ya da Çin'le Hindistan'ın
bedeninizi istila etmiş olduğunu söylemekle dumanla yeryüzünün asıl büyüyen ekonomilerinin, zamanında
görevli. Doktorlar ve polisler, korkunç ve serinleyen tabiatını fark etmesi kısıntıya gidecekleri ihtimalini göremiyorum.
basit gerçeği kimilerinin vakur bir şekilde bir iklimin. neden bu kadar Ve sera gazı salımlarının asıl kaynağı da
kabul ettiğini, kimilerininse nafile yere bunu Ve, daha bu zaman aldı diye onlar. Yani, en kötüsü olacak ve geriye
inkâara çabaladıklarını bilir... Doktorlarla yüzyıl bitmeden, sorabilirsiniz. Bence kalanlar da cehennemî bir iklime uyum
polislerin görevden kaçma şansı yoktur." aramızdan şundan oldu: Darwin'in sağlamak zorunda kalacaklar."
İşte bu "kaçarı olmayan" görev sorumluluğu milyarlarcası ölecek vizyonu o kadar iyi ve açık- "Cehennemde 100 bin yıllık bir mevsim"!
dolayısıyla, Dr. Lovelock da acı haberi şöyle ve geriye kalan pek az seçikti ki, bu vizyonu iyice
veriyor bize: sayıdaki üreyen çift, iklimin sindirmek için bu güne kadar Peki kim kazanıyor, kim kaybediyor?
"Bu, şimdiye kadar yazdığım en zor makale yaşanabilir olduğu kuzey kutbu gelmemiz gerekti. Darwin'in zamanında Lovelock'a göre bir "kaybet kaybet" durumu
-zorluğu aynı sebeplerden kaynaklanıyor. bölgesinde varlığını sürdürecek. atmosferin ve okyanusların kimyası söz konusu:
Gaia teorim, Dünya'nın bir canlı gibi hareket Dünya'nın kendi iklimini ve bileşimini hakkında pek az şey biliniyordu; dolayısıyla, "Belki de en hüzün verici olan şey, bu
ettiğini öngörür; şurası da çok açık ki, canlı düzenlediği gerçeğini gözden kaçırdık ve organizmaların kendi çevrelerine uyum işten Gaia'nın da bizim kadar ve hatta
olan her şey, sağlıklı bir hayat sürebileceği bunu kendimiz yapmaya çalışma gafletine sağlamanın (adapte olmanın) yanı sıra, o daha fazla kayıplı çıkacağı gerçeği. Yaban
gibi, hastalığa da yakalanabilir. Tabiat Ana düştük, sanki üstümüze vazifeymiş gibi. çevreyi değiştirip değiştirmedikleri olgusunu hayatı ve koca ekosistemler de yok olmakla
(Gaia) beni bir gezegen hekimi haline getirdi Bunu yapmakla, kendimizi köleliğin en kötü Darwin'in düşünmesi için çok fazla da kalmayacak sadece; insan uygarlığının
ve ben mesleğimi çok ciddiye alıyorum; biçimine mahkûm ettik. Dünya'nın kahyası sebep yoktu aslında. şahsında gezegen de çok değerli bir
işte bu yüzden şimdi kötü haberi vermek olmayı seçtiysek eğer, o zaman atmosferi, Hayatla çevrenin sıkı sıkıya bitişik olduğu kaynağını yitirmiş olacak. Biz sadece bir
zorundayım. okyanusları ve yer yüzeyini hayata uygun ve bu ikisinin birlikte gittiği, o dönemde illet değiliz çünkü; zekâmız ve iletişimimiz
Dünya'nın dört bir yanındaki iklim merkezleri şekilde tutmaktan da biz sorumluyuz bilinebilmiş olsaydı eğer, Darwin evrimin aracılığıyla, gezegenin sinir sistemiyiz de
bir hastanenin patoloji laboratuvarlarına demektir. Bunun imkânsız bir iş olduğunu yalnızca organizmaları değil, bütün gezegen aynı zamanda. Bizim aracılığımızla Tabiat
tekabül ederler; onlar Dünya'nın fiziksel da yakında göreceğiz..." yüzeyini de içerdiğini görebilecekti. O Ana (Gaia) kendini uzaydan görebildi,
durumunu rapor ettiler, iklim uzmanları Hmm, durum vahim! Bu vahameti, daha zaman biz de yeryüzüne bir canlıymış gibi kâinattaki yerini bilmeye başladı.
onu ağır hasta olarak görüyorlar ve doğrusu bu kadar temel ve basit bir bakabilecektik; havayı kirletemeyeceğimizi Dünya'nın illeti değil, yüreği ve beyni
yakın bir gelecekte bir humma ateşi ile gerçekliği, yani "doğa'nın doğasını" neden ve/ya yeryüzünün derisini -yani onun orman olmalıydık. Neyse, şimdi cesur olalım,
yanacağını, bu ateşli durumun 100 bin yıl fark edemedik acaba bugüne kadar? ve okyanus ekosistemlerini- kendimizi sadece insan ihtiyaç ve haklarını
kadar sürebileceğini söylüyorlar. Size şunu Aslında, inanılmayacak kadar basit bir beslemekte, evlerimizi döşemekte düşünmekten vazgeçelim ve yaşayan
söylemeliyim ki, yeryüzü ailesinin üyeleri sebepten dolayı: "Charles Darwin'den bu kullanabileceğimiz bir basit ürün olarak Yeryüzüne kötülük ettiğimizi, Tabiat Ana'yla
ve onun yakınları olarak sizler ve bilhassa yana yeryüzündeki hayata yepyeni bir kullanamayacağımızı bilebilecektik. O barışmamız gerektiğini görelim artık.
medeniyet vahim bir tehlike içinde. bütünsel bakış açısını getiren ilk insan" zaman, bu ekosistemlere dokunulmaması Bunu, henüz birbirimizle müzakere edecek
Gezegenimiz, üç küsur milyar yıllık ömrünün olarak tanımlanan Profesör James Lovelock, gerektiğini, çünkü onların yaşayan gücümüz varken yapmalıyız, zalim savaş
büyük bölümünde, tıpkı bir hayvanın geliştirdiği analizin kendisine başka bir izah yeryüzünün bir parçası olduğunu içgüdüsel beylerinin güttüğü kırık dökük bir insan
yaptığı gibi, sağlığını korudu ve hayata tarzı bırakmadığını, Gaia'nın kendi kendisini olarak hissedebilecektik." güruhuna dönmeden. Her şeyden önemlisi,
uygun şekilde yaşadı. Güneşin yaşamı düzenleyen mekanizmasının, ısınma Ama hissedemeyiverdik işte. Bilemedik. Gaia'nın bir parçası olduğumuzu ve
biraz zorlaştıracak kadar sıcak olduğu bir konusunu düzenlemeyi başka bir güce Öyle bakamadık... Dünya'nın gerçekten bizim evimiz olduğunu
dönemde Dünya'yı kirletmeye başlamış bırakmasının "eşyanın tabiatı icabı" imkânsız Peki, dönülmez akşamın ufkundaysak eğer hatırlamak zorundayız."
olmamız bir talihsizlikti. Gaia'nın ateşini olduğunu anlatıyor. Çünkü, yeryüzü sistemi, ve eğer vakit de çok geç ise, şimdi ne Hatırla, ey okur, sakın unutma.
yükselttik; yakında durumu kötüleşecek ve sınırsız sayıda geri besleme mekanizmasını yapacağız o zaman? Uluslararası camia,
komaya benzer bir duruma girecek. Tabiat bağrında barındırıyor. İşte bu mekanizmalar ülke toplulukları, tek tek ülkeler, birey Kaynak: Atlas Dergisi