Page 8 - LabMedya - 23

8 www.facebook.com/labmedya Kısa Kısa

11 BİN YıLDıR ‘YAŞAYAN’ DUYARLı ŞEHİR YUMARTANıN BİR FAYDASı 29 EFSANE BİLİM İNSANı
KANSER HÜCRESİ LABORATUVARı DAHA ORTAYA ÇıKTı TEK FOTOğRAFTA

ollanda’daki Leiden ve Amsterdam üniver-
ralarında Türkiye’nin de bulunduğu birçok Hsitelerinden bilim adamları, katılımcıların te-
Aülke sanayileşmenin sonucu olarak, şehir- levizyon karşısında reflekslerinin hızını inceledi.
ngiliz araştırmacılar 11 bin yıldır “hayatta lerdeki hızlı nüfus artışı sorunlarıyla karşı kar-
İolan” bir kanser türü keşfetti. şıya. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde Katılımcılardan ekranda yeşil bir ok gördük- ördüğünüz fotoğraf 1927 yılında tarihte-
lerinde mümkün olduğunca hızlı bir düğmeye
Dünyanın bilinen en eski yaşayan kanser (MıT) kurulan bir laboratuvar hem bu sorunlara basmaları, kırmızı ok gördüklerinde ise tepki Gki en parlak bilimsel zekaların buluştuğu
türünün o dönemde bir köpekte ortaya çıktığı çözüm arıyor hem de gelecekte bizi nasıl bir vermemeleri istendi. İlk aşamada, katılımcıla- beşinci Solvay Konferansı'nda çekildi. Albert
ve çiftleşmeyle diğer hayvanlara geçtiği şehir yaşamının beklediğini araştırıyor. ra deneyden önce plasebo, ikincisinde tirozin Einstein, Niels Bohr, Marie Curie, Erwin Sch-
belirtiliyor. İtalyan mimar Carlo Ratti tarafından kurulan bakımından zengin portakal suyu verildi. Tiro- rödinger, Werner Heisenberg, Wolfgang Pauli,
Wellcome Trust Sanger Enstitüsü’ndeki laboratuvarın adı SENSEable City Lab (Duyarlı zin alanların daha canlı ve reflekslerinin daha Paul Dirac ve Louis de Broglie bu buluşma-
uzmanlar, bu kanser türünün DNA’sını çözdü. Şehir Laboratuvarı). 2004 yılında açılan labora- hızlı olduğu görüldü. daki önemli isimlerden sadece birkaçıydı. Bu
Kanserin ilk görüldüğü köpek, Sibirya kurdu tuvarda Ratti, yeni teknolojilerin şehir hayatını, Bilim adamları, araç kullananların tirozin bilim insanlarının yarıdan fazlası çoğunluğu
olarak bilinen ‘haski’ türüne benzeyen, orta tasarımını ve anlayışını nasıl etkilediğine ilişkin bakımından zengin besinler tüketerek daha fizik ve kimya alanlarında olmak üzere Nobel
büyüklükte, boz kahverengi ya da siyah kısa çalışmalar yapıyor. Bu ilginç araştırmanın de- Ödülleri'ne layık görüldü.
tüyleri olan bir hayvandı. taylarını konuştuğumuz Ratti’ye göre geleceğin hızlı reflekslere sahip olabileceklerini, böy- Ayrıca fotoğrafta görülen tek kadın olan Marie
Dr. Elizabeth Murchison, “Bu köpekten şehirleri teknoloji sayesinde hem daha akıllı lece güvenliklerinin artabileceğini vurguladı. Curie de iki farklı alanda Nobel Ödülü alan tek
Araştırmanın sonuçları ‘‘Neuropsychologia’’
kanserin neden yayıldığını bilmiyoruz. Ama olacak hem de yepyeni veriler sağlayarak va- bilim insanıdır. Siyah beyaz haliyle bile epik bir
geriye bakıp, yaydığı kanser hücrelerinde tandaşlarla daha kolay iletişim kuracak. dergisinde yayımlandı. görüntü oluşturan bu fotoğraf pastincolour.com
genleri hâlâ yaşayan bu köpeğin kimliğini Carlo Ratti’nin odaklandığı sorunlar arasında Tirozin, yumurta ve soyanın yanı sıra parmesan adresinde yer alan ve mygrapefruit takma
tanımlayabilmek heyecan verici.” dedi. enerji atıkları, sağlık hizmetleri, gıda dağıtımı, peyniri ile bademde de bolca bulunuyor. Ayrıca adını kullanan bir editör tarafından yeniden
Bilim insanları, hayvanlarda görülen ve cinsel eğitim ve trafik var. Ratti’ye göre İstanbul’un en tirozinin depresyona da iyi geldiği biliniyor. düzenlenerek renklendirildi ve çok daha etkili
ilişki yoluyla geçen iki nadir kanser türünden önemli sorunlarından birisi olan trafik sorunu bir görünüme sahip oldu.
biri üzerinde çalıştı. da teknoloji yardımıyla çözülebilir. “Şehirlerden YAPAY DAMAR DEVRİMİ Renklendirme işlemini gerçekleştiren editör
Söz konusu kanser türü hayvanların cinsel topladığımız gerçek zamanlı veriler yolların bu sayfada yapılan tartışmalarla bize o yıl-
organlarında tümör oluşumuna neden oluyor. altyapısı hakkında bize önemli bilgiler veriyor. larda konferansta olsaydık nasıl bir görüntü
Uzmanlar gen haritasını çıkardıkları Örneğin Singapur’da bulunan çok sayıdaki yakalayabileceğimiz hakkında fikirler vermiş
ve ‘moloküler saat’ işlevi gören bir tür sensörden, iletişim araçlarından ve mikro ku- oluyor. Eğer bu fotoğrafı çok beğendiyseniz
mutasyonu inceleyerek kanserin kaynağının mandalardan gelen verileri analiz eden bir la- ve bir kopyası da bende olsaydı diyorsanız
11 bin yıl öncesine gittiğini tespit etti. boratuvarımız var. Böylece şehrin nabzını ölçe- aşağıda verdiğim adresten yüksek çözünür-
Milyonlarca genetik mutasyona uğramasına biliyor ve elde ettiğimiz sonuçları vatandaşlarla lüklü halini indirerek kendi özel baskınıza sa-
rağmen kanser türünün hayatta kaldığı paylaşabiliyoruz. Bunun yanında, kendi ken- hip olabilirsiniz.
belirtiliyor. dine giden araba teknolojisinin tüm dengeleri
değiştireceğini düşünüyorum. Bu akıllı araçlar ERKEKLİğİN KÖKLERİ 180 MıLYON
SADAKAT HORMONU OKSiTOSin tıpkı insan gözü gibi sokakları üç boyutlu olarak lman Fraunhofer Enstitüsü uzmanları, la- YıL ÖNCESİNE DAYANıYOR
‘NORMALLEŞTiRiYoR’ algılayabilecek. Akıllı aracınız sabah sizi işe bı- Aboratuvar ortamında yapay olarak damar
raktıktan sonra otoparkınızda boş yere durmak üretebilen bir teknoloji geliştirdi.
yerine, ailenizin bir üyesi veya civardaki bir Araştırmacılar bunun için bir özel yazıcıyı kul-
başka kişi tarafından kullanılabilecek.” lanıyor. Kan dolaşımın parmak uçlarına kadar
Peki, bundan yüz yıl sonra şehirlerimiz nasıl hissetmenin tek çaresi artık spor yapmak
görünecek, sorusuna ise Ratti biraz temkinli değil.
bir cevap veriyor, “Geleceği tahmin etmek hiç Kansız yaşamak ve kanı parmak uçlarına
kolay değil. Thomas F. Anderson 1900 yılında kadar ulaştıracak sağlıklı damarlar olmadan
Boston Globe gazetesinde yazdığı makalede da uzuv ve organlara enerji gitmesi mümkün
2000 yılında şehrin nasıl görüneceğini hayal et- değil. Fraunhofer Enstitüsü’nün beş kişilik uz-
mişti. Onun hayalinde yürüyen merdivenli kal- man ekibi, laboratuvarda yapay damar üret-
dırımlar, hava basınçlı tüplerle teslimatı yapılan meye çalışıyor.
oğum ve emzirme sırasında salgılanan gıda maddeleri ve şehrin üzerinde uçan zeplin- Fraunhofer Enstitüsü’nden Prof. Günter Tovar,
Doksitosin hormonunun, yeme bozukluğu ler vardı. Bu hayallerin hiçbiri gerçek olmadı. “Daha uzun ömürlü olmamıza rağmen zin- ilim adamları, erkeklik genini oluşturan Y
olan anoreksiyanın tedavisinde kullanılabile- Muhtemelen geleceğin şehirleri bugünkünden de kalıyoruz ve bu formumuzu da korumak Bkromozomunun ilk kez 180 milyon yıl
ceği bildirildi. çok farklı görünmeyecek ama bilgisayar bi- istiyoruz. Bu tıbbi desteksiz olmaz. Çünkü önce oluştuğunu belirledi.
BBC'nin haberine göre, İngiliz ve Koreli bilim limcisi Alan Kay’in söylediği gibi hayatımızdaki bağışlanan doku ve organlar yetersiz kaldığı Avustralyalı ve İsviçreli bilim adamlarının or-
adamlarının yaptığı araştırmalar, oksitosin önemli değişiklikler yeni bilgi paylaşım yön- için çare olmuyor. Bu açığı yapay organlar taklaşa yaptığı araştırmanın sonuçları Nature
hormunu verilen hastaların, görünüşlerini ve temlerinden doğacak, yaşam tarzlarımız inanıl- geliştirerek kapatacak bir teknoloji üzerinde bilimsel araştırma dergisinde yayımlandı.
yemekleri daha az "kafaya taktıklarını" gös- maz derecede farklı olacak.” çalışıyoruz” dedi. Erkeklik genini belirleyen Y kromozomunun
terdi. Yapay organlara enerji sağlamak için de kan geçmişini öğrenmek için memeliler üzerinde
Sonuçları "Psychon euro endocrinology" şart. Bu yöntemde damarların kopyası or- yürütülen araştırma sonucunda ilk cinsiyet
dergisinde yayımlanan ilk araştırma çerçeve- KABUSLAR İPUCU VERİYOR ganik mürekkeple çıkarılıyor. Bunun için bir kromozomlarının memelilerde aynı dönemde
sinde, 31 anoreksiya hastasına ve 33 sağlıklı özel yazıcı kullanılıyor. Özel yazıcıdan çıkan ortaya çıktığı tespit edildi.
kişiye burun spreyiyle bir doz oksitosin veya damarlar organik mürekkep incecik tabakalar Araştırmanın yürütüldüğü Lozan Üniversite-
placebo verildi. Anoreksiya hastalarına, oksi- halinde üst üste basılarak damar özelliğinde sinden yapılan yazılı açıklamaya göre, bilim
tosin aldıktan sonra farklı vücut biçimlerine üç boyutlu ince silindirler meydana getiriliyor. adamları 15 memelinin cinsel organlarından
ve kilolara sahip kişilerle yüksek ve düşük Yazıcı milimetrik toleransla çalışıyor. Vücudun alınan örnekleri analiz etti. Araştırmada, kı-
kalorili yiyeceklerin resimleri gösterildi. Bilim en ince damarları çok daha hassas bir çalış- yaslama yapılabilmesi için tavuk da kullanıldı.
adamları, hormon almadan önce resimlere ma gerektiriyor. Lazer darbeleriyle binde bir Bazı gelişmiş teknik imkanları kullanarak 29
daha uzun süre odaklanan hastaların, hor- milimetrik ölçüde damar örülebiliyor. bin 500 saat hesaplama yapan bilim adam-
mon aldıktan sonra negatif görüntülere daha ilim insanları, kabusların gelecekte yakala- Bilim insanları en hızlı şekilde sonuca ulaş- ları, 3 memeli türü üzerindeki araştırmaları
az odaklandıklarını bildirdi. Bnacak fiziksel ve ruhsal hastalıkların erken tıracak hızlı prototipleme yöntemini kullanı- sonucunda Y kromozomunun 180 milyon yıl
PLOS ONE dergisinde yayımlanan ikinci araş- habercisi olabileceğini açıkladı. yorlar. Bu yöntemde, dijital görüntü verileri önce oluştuğunu belirledi.
tırmada da aynı kişilerin öfke, tiksinti veya Yapılan araştırmalarda, tekrarlanan kabusların esas alınarak tabakalar halinde mikroskopla Araştırmaya göre, keseli ve eteneli memeliler-
sevinç gibi duyguları yansıtan yüz ifadelerine yakalanacak bazı hastalıkların yıllar önceden be- belirlenmiş malzeme üretiliyor. de cinsiyeti belirleyen ve SRY adı verilen gen
verdikleri tepki gözlendi. Burada da anoreksik lirlenmesinde önemli bir rol oynadığı ortaya çıktı. Yapay damara nakledilmeden önce insan vü- 180 milyon yıl öncesine dayanırken, tek de-
hastaların, oksitosin tedavisinden sonra "tik- Bilim insanları ayrıca, çocuklukta sık sık görü- cudundaki dokulara bağlanabilmesi için çe- likli memelilerde Y kromozomunu oluşturan
sinti" ifadesine sahip yüzlere daha az odak- len kabusların ilerideki yaşlardaki psikolojik so- şitli proteinler ilave ediliyor. Bu nedenle yapay AMHY geni 175 milyon yıl öncesinde ortaya
landıkları ve öfkeli suratlara bakmaktan daha runlar hakkında ipucu verdiğini ortaya koydu. damarların iç kısmı biyo reaktör yardımıyla çıkmış.
az kaçındıkları gözlendi. Yaklaşık 7 bin çocuk üzerinde araştırma yapan endotel hücreleriyle kaplanıyor. Bu işlem, Araştırmada her iki genin hemen hemen aynı
Doğum, emzirme, cinsel ilişki sırasında do- uzmanlar, duygusal travmanın bu yaşlarda organizmadaki kan dolaşımının aksamaması dönemde oluşmasına rağmen tamamıyla ba-
ğal olarak salgılanan oksitosin hormonunun kabus şeklinde ortaya çıktığını belirtti. Uyku için yapılıyor. ğımsız yollar izlediklerini de belirlendi.
çeşitli psikiyatrik rahatsızlıkların tedavisinde zamanından önce oynanan ve şiddet içeren Kim bilir... Belki de özel yazıcılardan çıkarılan Bilim adamları, yaptıkları araştırmayla erkek-
önerildiği ve otistik kişilerde sosyal anksiye- bilgisayar oyunlarının da bunda büyük bir rol yapay damarlar, büyüdüklerinde bu çocukla- lere ait kromozomların şu ana kadarki en kap-
teyi hafiflettiği biliniyor. oynadığı ifade edildi. rın da sağlıklı yaşamasına yardımcı olur. samlı genetik haritasını ortaya koymuş oldu.