Page 10 - LabMedya - 23

10 www.facebook.com/labmedya Yorum

Organik tarımın tarihçesi,

gelişimi ve sürdürülebilir tarım

Türkiye’de 1996 yılında
bu konuda çalışmak
üzere uluslararası statüde rinde bulunan Dünya Sürdürülebilir Tarım Birli-
ği, toprak işlemeden başlayarak, doğal toprak
kurulan STD ‘’Sürdürülebilir ıslah maddeleri, kültürel bitkilerinin birlikte eki-
Tarım Çiftçi Yardımlaşma mi, münavebe, doğal maddelerle bitki besleme
Derneğimizin’’ bugünkü ve doğal preparatlarla tarımsal savaşım mec-
adı STD Sürdürülebilir bur kaldıkça da kontrollü kimyasal maddelerle
besleme ve savaşım tekniklerini geliştirmişler-
Ekolojik Tarım ve Çevre dir. Sadece nihai tüketim ürünü için değil, üre-
Derneği olarak yoluna timin her aşamasında kalite ve kontrol sistemi
devam etmektedir. ile sanayi üretimindeki ‘’Toplam Kalite Kontrol
Standardı’’nın uygulamasına çalışılmaktadır.
Başlangıcı 1950 yılı olan sürdürülebilir tarım
hareketi, özellikle Amerika kıtası ve okyanus
iş programına ülkelerinde yaygınlaşmış ve gelişmiştir. Bugün
"Ekolojik Yöntem- 100’den fazla ülkede birliğe bağlı araştırma
lerle Üretilmiş Tarım enstitüleri ve üye üreticiler, sürdürülebilir tarım
Ürünleri Standardı Ha- teknikleri, birbirleri ile uyumlu bitki yetiştirici-
zırlanması’’ faaliyetini koy- liği, toprak işleme teknikleri ve doğal ilaçlar
muş ve bunun için Ekolojik Tarım konusunda bilgilerini, açılmış olan bir internet
Ürünleri Hazırlık Standartları Daimi sayfasında, paylaşmaktadırlar.
Komitesi’ni kurmuştur. TSE "Ekolojik Yön- Her sene değişik ülkelerde toplanan sürdürü-
Hamdi Dağ / STD (Sürdürülebilir, Ekolojik temle Üretilmiş Bitkisel Ürünler Standardı”nı lebilir tarım uzman ve yetiştiricileri bu toplan-
Tarım ve Çevre Derneği) / Genel Başkanı yayınlamıştır. tılarda teknik ve ilaç bilgilerini paylaşarak yeni
ORGANİK TARIM ORGANİZASYONLARI, uygulama tekniklerini geliştirmektedir. Aylık ve
DÜNYADA ORGANİK TARIM rülebilir Tarım Birliği (SAA)’’ ve merkezi Al- yıllık olarak çıkardıkları bültenlerle de bu bilgi-
HAREKETİNİN bAŞLAMASI, DOğUŞU manya’da olan ‘’Uluslararası Organik Ürün PRENSİPLERİ vE ÇALIŞMALARI lerin yayımını yapmaktadırlar.
vE GELİŞMESİ Hareketleri İzleme Organizasyonu (ıFOAM)’’ Başlangıçta tarım topraklarının korunması için SÜRDÜRÜLEbİLİR TARIM
ünyada 1960’lı yıllara kadar çevre koru- tarımsal üretimde sürdürülebilir tarım, temiz başlatılan organik yetiştiricilik, sonradan tüke- ORGANİZASYONLARI, PRENSİPLERİ vE
ticilerin sağlıklı beslenmelerine ve devamında
Dyucu, çevre iyileştirici bir sektör olarak ta- üretim ve temiz ürün çalışmalarını sivil toplum da organik ürün yetiştiricilerinin hak ve menfa- ÇALIŞMALARI
örgütleri olarak yapmaktadır.
nımlanan tarım sektörünün bu özelliği, 1970’li atlerinin korunmasına yönelmiştir. Bu nedenle
yıllardan itibaren sorgulanmaya, tartışılmaya Türkiye’de 1996 yılında bu konuda çalışmak kapsam genişletilmiş ve her yıl ilave edilen Dünyada sürdürülebilir tarım hareketi, tıp-
başlanmış ve tarım sektörünün toprak işleme üzere uluslararası statüde kurulan STD ‘’Sür- yeni kurallarla karmaşık ve içinden çıkılmaz kı organik tarım hareketinde olduğu gibi sivil
tekniklerinden başlayarak, sektörde kullanılan dürülebilir Tarım Çiftçi Yardımlaşma Derneği- hale gelmiştir. Bu konudaki en büyük otorite toplum kuruluşları tarafından teknikler bu ör-
girdiler, bu girdilerin üretim ve kullanım süreç- mizin’’ bugünkü adı STD Sürdürülebilir Ekolojik olan ıFOAM her yıl yeni ilavelerle yönetmeliğini gütlerce belirlenmekte ve üye sivil toplum ku-
leri, kullanıldığı ürünler üzerindeki etkileri ile Tarım ve Çevre Derneği olarak yoluna devam zenginleştirmektedir. ruluşlarına bildirilmektedir. Bu kurallar organik
tarımsal ürünleri tüketenlerin üzerinde ve çev- etmektedir. Kurulduğu 1996 yılından bugüne tarım kurallarında olduğu gibi katı ve zorunlu
re üzerindeki olumsuz etkileri sorgulanmaya dek üyelerine, ülkemiz çiftçilerine, üreticileri- Ancak bütün bu karmaşanın içinde temel ola- değildir. Seçim tamamen üreticinin tercihine
başlanmış, araştırmaların yönünün kirlenme, ne, tüketicilerine gelişen teknikleri, bilgileri ve rak belirlenen kurallar şunlardır; bırakılmaktadır. Bunun sonucu olarak sürdü-
çevre kirliliği, kalıcılık konularına çevrilmesi ile disiplinleri projeler, eğitim, tanıtım ve yayım Toprak canlılarının hayatını devam ettirile- rülebilir ve iyi tarım teknikleri ile yetiştirilmiş
ortaya çıkan sonuçlar; tarım sektörünün çevre çalışmaları ile gönüllü olarak sunmaktadır. cek (toprak işleme), bitkinin topraktan aldığı gıdalarda herhangi bir sertifikasyon veya eti-
kirliliği üzerindeki etkisinin sanıldığından daha TÜRKİYE’DE İZLENEN POLİTİKALAR maddeler dengeli olarak toprağa verilecek ketleme mecburiyeti getirilmiştir. Bu tür bir
fazla olduğunu ortaya koymuştur. Türkiye, özellikle 1960’tan itibaren hızla geliş- (bitki besleme), bitki besleme amacıyla top- etiketlenmenin mecburi olması nedeniyle de,
sertifikasyon ve denetim firmaları oluşturul-
Dünyada tarımın çevre üzerindeki olumsuz mekte, sanayileşmekte ve kentleşmektedir. Bu rağa verilen maddelerin, üretim ve tüketim muştur.
etkilerinin ilk kez belirlenmesinin tarihi Orta süreç önümüzdeki dönemlerde de hızlanarak süreçlerinde bitki, hayvan ve insan sağlığı
Çağ’a kadar gitmektedir. İngiliz tarımcı Hen- devam edecektir. 1992 yılı Haziran ayında üzerinde olumsuz etkisi olmayacak, kullanılma Sürdürülebilir tarım prensiplerine baktığımızda
leyli Walter 13. yüzyılda çift sürmede at kul- Brezilya’nın Rio de Jeneiro kentinde B.M. (Bir- mecburiyeti olan tarımsal savaş preparatları da bunun sebebini açıkça görmekteyiz. Sürdü-
lanımının giderek yaygınlaşmasının orman leşmiş Milletler) Çevre ve Gelişme Konferansı doğal preparatlar olacak ve kullanıldığı canlı- rülebilir tarım prensipleri;
alanlarının azalması sonucunu yarattığını be- yapılmıştır. Konferans sonunda bir eylem planı lar üzerinde zararlı olmayacak. Organik tarım a. Doğal kaynaklar korunacak ve geliştirilecek,
lirterek, tarımda işgücü olarak at kullanımına (Gündem 21) deklare edilmiştir. işletmesinin sahibi ve çalışanlarının hakları ve b. Kullanılan girdiler doğaya ve tüketiciye za-
karşı çıkmıştır. Dönemin diğer bir tarımcısı Devlet Planlama Müsteşarlığı Gündem 21’in kazançları, asgari düzeyde insan hakları ve rar vermeyecek, yenilenebilir kaynaklar kul-
Robert Grossetes’in yazdığı kitaplarda ve ya- getirdiği yükümlülüklerden biri olan "Türkiye yaşam standardından aşağı düzeyde olmaya- lanılacak,
zarı belli olmayan Husbandry adlı kitapta tarım Gündem 21 Ulusal Çevre Eylem Planı’’ ça- cak, organik olarak üretilen ürünlerin, sertifika c. Sürdürülebilir tarım işletmesi, kendi girdi-
topraklarının nadasa bırakılması, organik güb- lışmalarına başlamış ve 1996 yılında çalışma ve etiketi olacak. lerini kendi işletmesi içinde, münavebeye
re ile gübrelenmesi ve tohumluğun mutlaka tamamlanarak yayınlanmıştır. Bu çalışmanın Bu koşulların en dikkat çekeni "e” maddesidir. uygun olarak üretecek,
her yıl değiştirilmesi ile münavebenin tarımsal akabinde Çevre Bakanlığı’nca ‘’Türkiye Ulu- Organik işletme çalışanı temel hak ve özgür-
verim düşüklüğünün önleyebildiği betimlenir- sal Gündem 21 Hazırlanması ve Uygulanması lüklerden yararlanma konusunda koruma altı- d. Hayvancılık ve bitkisel üretim birbirlerine
ken uygun olmayan tarımın toprakları verim- Projesi’’ hazırlanmıştır. na alınmaktadır. girdi temin edebilecek dengede olacak,
sizleştirdiği belirtilmiştir. Bütün bu çalışmalara paralel olarak Tarım DÜNYADA SÜRDÜRÜLEbİLİR TARIM hayvancılık atıkları, bitkisel üretimde girdi,
bitkisel üretim atıkları hayvancılığın girdisi
DÜNYADA İZLENEN POLİTİKALAR ve Köyişleri Bakanlığı Türkiye’de üretilen ve HAREKETİNİN bAŞLAMASI, DOğUŞU olacak,
Gelişmiş ülkeler sürdürülebilir tarım konusu ile AB ülkelerine pazarlanması planlanan tarım vE GELİŞMESİ e. İşletme dışa bağımlı olmadan ve doğal kay-
1900’lü yılların başında ilgilenmeye başlamış, ürünlerinin sertifikalandırılması için ‘’Organik Sürdürülebilir Tarım kavramı, Organik Tarım naklarını azaltmadan üretimini, ekonomik
gelişmekte olan Uluslararası Sürdürülebilir Yöntemle Üretilmiş Ürün Yönetmeliği”ni Aralık kavramından yaklaşık 60 yıl sonra ortaya boyutta sürdürebilecek,
Tarım Birliği ve Uluslararası Organik Ürün Ha- 1994’te Resmi Gazete’de yayınlamış ve İz- çıkmıştır. Çıkış nedeni; organik tarımın katı ku- f. Gerektiğinde işletme, kontrollü olarak kim-
reketleri Organizasyonu hareketleri Birinci ve mir’de ‘’Ekolojik Tarım Organizasyonu (ETO)’’ rallarından biraz kaçınmak ve üreticilerin bazı yasal girdi kullanabilecektir.
İkinci Dünya Savaşlarının araya girmesi üzeri- kurularak Organik Ürün Sertifikalama hizmet- kimyasalları kullanmalarına olanak vermek
ne sekteye uğramıştır. İkinci Dünya Savaşı’nın leri Türk ve yabancı ülke firmalarınca verilme- üzere, tarımsal üretimi toprağın verimliliğini Bu prensiplerin temeli tarımsal üretimin; doğal
sona ermesiyle hareket tekrar başlamıştır. ye başlanmıştır. artırarak devam ettirebilmektir. kaynakları olan Toprak, Su ve Bio çeşitliliğin
Günümüzde merkezi ABD’de olan ‘‘Sürdü- Türk Standartlar Enstitüsü 1998-1999 yılı Bu amaçla merkezi Amerika Birleşik Devletle- korunarak, işletmenin ekonomik olarak sürdü-
rülebilirliğinin sağlanmasıdır.