Page 52 - LabMedya - 92

52 SAĞLIK

Son yıllarda, sağlık sektörü dijitalleşme sürecine verilerini dikkate alarak en iyi sonuçları tahmin
girmiş ve laboratuvarların işleyişi de bu dönüşüm-
edebilir.
DİJİTAL den büyük ölçüde etkilenmiştir. Dijital laboratu- Dijital laboratuvarların bir diğer önemli avantajı,
varlar, yalnızca tıbbi testlerin daha hızlı ve doğru
yapılmasını sağlamakla kalmaz, aynı zamanda uzaktan sağlık hizmetleriyle entegre olmalarıdır.
sağlık hizmetlerine erişimi kolaylaştırarak, daha
Sağlık kurumları, uzaktan test yapma ve uzaktan
LABORATUVARLAR verimli ve güvenli sağlık çözümleri sunar. Bu tek- izleme hizmetleri sunarak, coğrafi kısıtlamaları
nolojilerin gelişmesi, sağlık alanındaki devrimsel
aşabilir ve her türlü sağlık hizmetine hızlı erişim
değişimlerin önünü açmaktadır. sağlar. Özellikle pandemiler ve salgın hastalıklar
VE SAĞLIK Dijital laboratuvarlar, otomasyon teknolojileri, ya- dönemlerinde, dijital laboratuvarlar sağlık hizmet-
lerinin sürekliliğini sağlayarak, hastaların has-
pay zeka (AI) ve büyük veri analizini kullanarak,
tanelere başvurmadan sağlık takibi yapmalarını
test sonuçlarını daha hızlı ve doğru bir şekilde mümkün kılar.
HİZMETLERİNİN elde edilmesini mümkün kılar. Örneğin, biyokimya Sonuç olarak, dijital laboratuvarlar, sağlık sektö-
testlerinde, otomatik analiz cihazları ve yapay zeka
algoritmaları, örneklerin incelenmesini hızlandıra-
rak, doktorların daha kısa sürede doğru sonuçlar rünü dönüştürme potansiyeline sahip güçlü araç-
lar sunmaktadır. Teknolojik gelişmelerin sağlık
GELECEĞİ almasına yardımcı olur. Ayrıca, hastaların sağlık hizmetlerine entegrasyonu, daha hızlı, doğru ve
verilerini dijital ortamda toplamak ve depolamak,
kişiye özel tedavi süreçlerini beraberinde getirir-
her bir hasta için kişiselleştirilmiş tedavi yöntem-
leri geliştirilmesine imkan tanır. ken, sağlık hizmetlerinin erişilebilirliğini de artır-
maktadır. Gelecekte dijital laboratuvarlar, sağlık
alanındaki en önemli yapı taşlarından biri olacağı
Birçok dijital laboratuvar, bulut tabanlı sistemler şüphe götürmez.
aracılığıyla test sonuçlarını anında sağlık pro-
fesyonelleriyle paylaşabilir. Bu, hastaların test Kaynaklar:
sonuçlarını beklemek zorunda kalmadan hızlı
bir şekilde tedaviye başlamalarını sağlar. Ayrıca, Ê Zhang, Y., et al. (2023). "Automation and Ar-
dijital laboratuvarların sağladığı veri güvenliği de tificial Intelligence in Digital Laboratories."
önemli bir avantajdır. Verilerin şifrelenmesi ve Journal of Laboratory Automation.
güvenli sunucularda saklanması, yanlışlıkla veya
kötü niyetli kişilerin veriye erişmesini engeller. Ê Banerjee, R., & Thompson, T. (2023). "The
Yapay zeka, dijital laboratuvarlarda veri analizi Role of Digital Labs in Future Healthcare."
Healthcare Technology Letters.
süreçlerini devrim niteliğinde değiştirmektedir.
AI tabanlı yazılımlar, test sonuçlarını analiz eder- Ê Smith, J. (2023). "Data Security in Digital
ken hastalıkların erken belirtilerini de tanıyabilir. Health Laboratories." Health Informatics
Örneğin, kanser gibi hastalıkların ilk evreleri, dijital Journal.
laboratuvarlar sayesinde çok daha hızlı bir şekilde
tespit edilebilir. Bunun yanı sıra, AI, doktorlara
tedavi önerileri sunarken, hastanın tüm geçmiş

BU HASTALIKLAR

VERTİGOYU TETİKLİYOR

DEPRESYONU, ANKSİYETESİ VE

PANİK ATAĞI OLANLAR DİKKAT!

Doç. Dr. Suat BİLİCİ
Acıbadem Atakent Hastanesi KBB Uzmanı

En basit tanımıyla “hareket halüsinasyonu” olarak hekime en çok başvurulan ikinci yakınma. Her 10 dönmesini baskılayıcı herhangi bir ilacın kullanılma- çınlaması, işitme kaybı, kulakta dolgunluk hissi,
nitelendirilen vertigo, bir hareket olmaksızın kişinin kişiden 4’ü hayatında en az bir kez baş dönmesi sına gerek yoktur. ateş, görme bozukluğu, konuşma bozukluğu, el ve
bir hareket varmış hissine kapılması veya vücudun sorunu yaşıyor ve kulak burun boğaz kliniklerine bacaklarda güç kaybı ve hissizlik de görülebilecek
normal bir hareketine karşılık kişinin bu hareketi ol- yapılan başvuruların toplam yüzde 5’ini de doğrudan KAFA IÇI BOZUKLUKLAR DA VERTIGO NEDENI belirtiler arasında yer alıyor. Bilinç kaybı gibi bir du-
dukça abartılı olarak algılaması demek. Baş dönmesi vertigo oluşturuyor. Hareket kabiliyetini ve hayat ka- rumun vertigoda görülmezken; ani gelişen bir vertigo
ifadesi tüm vertigo durumlarını kapsamasına karşın, litesini doğrudan etkileyen bu sorun insan hayatının Vertigoya neden olan santral nedenler BBPV gibi atağında eğer bulantı ve kusma da mevcutsa kişi
tüm baş dönmeleri vertigo olarak sınıflanamıyor. uzaması ile artık daha sık ortaya çıkıyor. çevresel (periferik) ve sistemik nedenlere göre daha panik sonucu tansiyon yükselmesi ve aşırı terleme
Başlı başına bir hastalık değil vücudun denge sis- seyrek. Fakat santral nedenlerin bazıları, özellikle gibi başka semptomlar da gösterebiliyor.
teminin bozukluklarında ortaya çıkan bir semptom HER 5 KIŞIDEN 1’INDE NEDEN ‘IÇ KULAK kafa içi tümörleri, vasküler bozukluklar ve dejene-
olan vertigoya yol açan pek çok neden olduğunu KRISTALLERININ YERINDEN OYNAMASI’ ratif hastalıklar hayatı tehdit edebiliyor. Hızlı gelişen TANIDA HASTANIN ÖYKÜSÜ ÖNEMLI
belirtirken, bazı psikolojik rahatsızlıklar veya kişinin vertigo vakalarının çoğunlukla çevresel sorunlardan,
içinde bulunduğu çevresel şartlar sonucunda da yavaş yavaş ortaya çıkanların ise santral hastalık- Dengesizlik ve baş dönmesi yakınması ile hastaneye
ortaya çıkabiliyor. Özellikle depresyon, anksiyete Hastaneye vertigo şikâyetiyle başvuran hastaların lardan kaynaklandığı düşünülüyor. Bu hastalıklarla başvuran hastaları genellikle acil servis ve birinci
ve panik atak vertigo ataklarını tetikleyebiliyorken; büyük bir çoğunluğunu halk arasında iç kulak kris- ilgili araştırma ve değerlendirmenin ise başta nöroloji basamak uzman hekimler değerlendiriyor. Bu de-
yoğun iş şartlarında çalışan ve kronik yorgunlukla tallerinin oynaması olarak bilinen pozisyonel vertigo olmak üzere geniş bir uzman grubunda yapılması ğerlendirmede iyi bir öykü alınması ve doğru bir
stresten muzdarip olanlarda vertigon kronik ve tek- (BPPV) oluşturuyor. Genellikle kısa süren BBPV; ki- gerekiyor. klinik muayene hastanın yakınmasının gerçekten
rarlayıcı hale gelebiliyor. Böyle bir durumda stresin şiden kişiye farklılıklar göstermekle birlikte yatağa vertigo mu yoksa bir dengesizlik mi olduğunu ortaya
giderilmesine yönelik destek alınması gerekiyor. uzanma, yatakta dönme, yataktan kalkma, öne doğru DENGE KAYBININ YANI SIRA BULANTI koymaya kritik önem taşıyor. Bu tür şikâyetleri olan
eğilme ve yukarı bakma gibi yer çekimine karşı ya-
BAŞ AĞRISINDAN SONRA IKINCI SIRADA YER ALIYOR pılan baş hareketleri sonucu ortaya çıkıyor. Yaşla VE KUSMA VARSA hastalara kolayca uygulanabilen ‘yatak başı muayene
testleri’ hastanın sorununu netleştirerek gereksiz
birlikte görülme sıklığı artan bu yakınmanın çözümü,
iç kulakta yer değiştiren kristallerin (otokonia) çeşitli Genellikle kısa süreli de olsa hareket kabiliyetini görüntüleme ve tetkiklerin önüne geçiyor. Herhan-
Yapılan araştırmalarla nüfusun yüzde 20 ila 30’unu repozisyon manevraları yerlerine gönderilmesi. Böyle azaltan vertigoya çoğunlukla denge kaybı, bulantı gi bir kafa içi tümörün atlanmaması için sistemik
etkilediği belirlenen vertigo, baş ağrısından sonra bir durumda tedaviyi KBB uzmanları yapmalı ve baş ve kusma da eşlik ediyor. Bunların yanı sıra kulak araştırma da şart.