Page 48 - LabMedya - 87

48 DOĞA VE ÇEVRE

2025 İKLİM ZİRVESİ

KARBON NÖTR GELECEK

GERÇEKLEŞİYOR MU?

Eylül Rüzgar ÜZER

2025 İklim Zirvesi'nin ufukta görünmesiyle birlikte iklim artırılmasına yönelik iklim finansmanı, kayıp-kayıp ve atık politikalarını gibi ülkelerde potansiyel enerji dönüşüm sistemlerine
değişikliği ve karbon emisyonu konuları bir kez daha 2025 İklim destekleyen kararlar alınması amaçlanıyor. Bu bakımdan kömür ve diğer milyarlarca dolarlık yatırımlar ön plana çıkıyor.
gündemdeki yerini aldı. Konferansta küresel ısınmanın fosil yakıtların hızla piyasadan çıkması büyük önem taşıyor.
etkisinin azaltılması ve karbon emisyonlarının minimuma Zirvesi, karbon HALK VE ÖZEL SEKTÖRÜN ROLÜ
indirilmesi üzerinde durulacak. İklim değişikliğinin etkileri emisyonlarının KARBON NÖTR GELECEK: HEDEFLER VE ZORLUKLAR
her geçen gün daha fazla hissediliyor ve karbonsuz bir Sözleşme sadece hükümetlerin değil aynı zamanda kamu
geleceğe ulaşmak için ciddi adımların atılması gerekiyor. azaltılması Karbon nötrlük, atmosferde salınan sera gazlarının yutaklarla dengelen- ve özel sektörün de aktif katılımını talep etmektedir. Sürdü-
2025 İklim Zirvesi Konferansı, ülkelerin karbon nötrlük ve küresel mesi olarak tanımlanır. Bu hedefe ulaşmak için devletler çeşitli taahhüt- rülebilirlik teknolojileri özel sektörün sürece aktif katılımını
taahhütlerini gerçekleştirmesi açısından bir mihenk taşı lerde bulunmaktadırlar. Örneğin Türkiye 2053 yılına kadar karbon nötr sağlıyor. Özellikle Çin gibi güneş ve rüzgâr tesislerinde
olacaktır. Zirveden çıkacak kararların, küresel sıcaklık artı- sıcaklık artışının olmayı taahhüt ederken, 2025 yılına kadar yenilenebilir enerjinin payını dünyaya liderlik eden, yenilenebilir enerji teknolojilerinde
şını sınırlandırmada belirleyici rol oynayacağı düşünülüyor. sınırlanması %50'ye çıkarmayı hedefliyor. Ancak bu uygulama özellikle gelişmekte öne çıkan ülkeler, bu sektördeki yatırımlarını sıfır karbon
olan ülkelerde, ekonomik kaynakların yetersizliği ve fosil yakıtlara bağımlılık
PARIS ANLAŞMASI VE 2030 HEDEFLERI konularında kritik nedeniyle büyük zorluklarla karşılaşmaktadır. Zengin ve gelişmekte olan hedefine yaklaştırmayı planlıyor.
bir dönemeç ülkeler arasındaki bu eşitsizlik iklim savaşını karmaşıklaştırıyor. UMUT VEREN GELIŞMELER VE GELECEĞE BAKIŞ
Paris Anlaşması, küresel sıcaklık artışının sanayi öncesi
seviyelere göre 2°C sınırlandırılması ve mümkünse 1,5°C sunuyor. Paris ZIRVEDE ELE ALINAN BAŞLICA KONULAR Yeni politikalar ve teknolojiler 1,5°C hedefine ulaşmak için
ile sınırlandırılması hedefiyle 2015 yılında bir dönüm nok- Anlaşması önemli araçlar olarak görülüyor. Ancak bilim insanları
tası oldu. Bu anlaşma, devletleri sera gazı emisyonlarını Yenilenebilir Enerjiye Geçiş: Zirvenin ana hedeflerinden biri güneş ve emisyonların 2025 yılına kadar zirveye ulaşması gerektiği
azaltmaya ve tarafsız ulusal politikalar geliştirmeye teşvik hedefleri rüzgar gibi temiz enerjinin dağıtımıdır. Ancak enerji dönüşümüne yatırım konusunda uyarıyor ve daha fazla iş birliği çağrısında bulu-
etti. 2030 yılı için kısa vadeli hedefler arasında özellikle maalesef ki yüksek maliyetli ve bu da özellikle düşük gelirli ülkeler için nuyor. Bu konferanslar, karbon nötrlüğe doğru ilerlemenin
gelişmiş ülkelerde fosil yakıt tüketiminin azaltılarak yeşil doğrultusunda engeller yaratıyor. zorluklarına rağmen uluslararası çabaların hızlandığını ve
enerjiye geçişin hızlandırılması yer alıyor. Örneğin AB Yeşil net sıfır karbon iklim kriziyle mücadele konusunda küresel bir kararlılığın
Anlaşma Eylem Planı, sera gazı emisyonlarını 2030 yılına Karbon Piyasaları ve Ticareti: Karbon piyasaları devletlere ve şirketlere bulunduğunu gösteriyor.
kadar %55 oranında azaltmayı hedefliyor. Türkiye de Paris taahhütleri ve emisyon azaltım hedeflerine ekonomik olarak ulaşma fırsatı sunmakta.
Anlaşması'nı onaylayarak bu hedeflere ulaşma yolunda yenilenebilir Ama piyasa mekanizmalarının adil ve etkin bir şekilde işleyebilmesi için Kaynaklar:
ilerlemektedir. uluslararası iş birliğine ihtiyaç var.
enerjiye geçişte 1. https://tr.wikipedia.org/wiki/2025_Birle%-
ZIRVENIN ANA TEMASI ülkelerin Altyapı ve Ulaşımın Dönüşümü: Elektrikli araçların dağıtımı ve enerji verimli C5%9Fmi%C5%9F_Milletler_%C4%B0klim_

Konferansın ana teması sıfır karbon hedefinin küresel ola- kararlılığı üretim yöntemleri önemli adımlardan birisi. Örneğin Danimarka'nın baş- De%C4%9Fi%C5%9Fikli%C4%9Fi_Konferans%-
C4%B1
kenti Kopenhag 2025 yılına kadar tamamen karbon nötr olmayı planlıyor.
rak başarılı bir şekilde uygulanmasıdır. Net sıfır emisyon, belirleyici olacak. 2. https://iklim.gov.tr/paris-anlasmasi-i-34
atmosferdeki sera gazı miktarının, onları aşağı havzada Ormanların ve Doğal Karbon Yuvalarının Korunması: Bildiğiniz üzere 3. https://www.esin.av.tr/tr/2021/09/27/turkiye-
(ormanlar ve okyanuslar gibi) tutabilecek seviyelere ormanlar iklim stresine karşı en etkili doğal rezervuarlardır. Ne yazık ki nin-paris-iklim-anlasmasini-onaylamasi-ve-ye-
düşürülmesi anlamına gelir. Ancak birçok ülke hâlâ bu birçok ülke orman kaybıyla mücadele etmekte. Bu ülkelerden birisi olan sil-mutabakat-eylem-plani/
hedeflere düşük karbonlu bütçelerle ulaşmaya çalışıyor. Türkiye, mevcut ormanlarını korumaya ve karbon emme kapasitesini 4. https://www.greenpeace.org/turkey/blog/turki-
Hükümetler kömürden vazgeçip yenilenebilir enerjiye ya- artırmaya yönelik stratejiler geliştirmekte. ye-paris-iklim-anlasmasini-onayladi-peki-sim-
tırım yaparak bu süreci hızlandırmaya çalışıyor. Karbon di-ne-olacak/
emisyonlarını 2030 yılına kadar %35 oranında azaltma Konferansta sadece hedefler tartışılmayacak, aynı zamanda bu hedeflere 5. https://yesilgazete.org/cop27-iklim-orgutle-
gibi hedefleri hedefleyen ülkeler bu yönde önemli adımlar ulaşmak için daha fazla kaynak ve iş birliğine ihtiyaç olduğu da önceki rinden-turkiyeye-cagri-2030a-kadar-emis-
atmış olsa da planlanan sayıma ulaşılacağı için mevcut konferanslarda olduğu gibi vurgulanacak. yonlar-yuzde-35-azaltilmali/
politikalar hala yetersiz kalabilir. 6. https://www.tercuman.com/analiz/cop29-ik-
DÜNYA LIDERLERININ TAAHHÜTLERI lim-krizine-dur-diyebildi-mi-440/
KÜRESEL ISINMA SINIRLARINI AŞMA RISKLERI VE 7. https://www.tskb.com.tr/blog/surdurulebilirlik/
ACILIYET 2025 İklim Zirvesi, Paris Anlaşması hedeflerine ulaşmada dönüm noktası kritik-iklim-adimlari-karbon-notr-ve-net-si-
olarak görülüyor. Zirvede ABD, AB ve Çin gibi büyük güçler karbon nötr fir-hedefleri
Küresel sıcaklıklar halihazırda 1,2°C'ye ulaştı ve eğer bu taahhütlerini güçlendirme sözü verdi. Örneğin AB, yenilenebilir enerjiye 8. https://unfccc.int/process-and-meetings/
eğilim devam ederse, birkaç yıl içinde 1,5°C'lik kritik sınır geçişi hızlandırırken, enerji krizinin etkisiyle doğal gaz ve kömür gibi fosil the-paris-agreement
aşılabilir. Bu, Paris Anlaşması'nın hedeflerinin tehlikede yakıtlara da geçici olarak sübvansiyon sağlıyor. Ancak bu adımın 2030 9. https://www.wri.org/insights/cop26-climate-ple-
olduğu anlamına geliyor. IPCC raporlarında önümüzdeki iklim hedeflerini tehlikeye atmaması gerektiğini vurguladılar. Gelişmekte dges-tracking-progress
10 yıl içinde daha etkin önlemler alınmadığı takdirde iklim olan ülkeler mali ve teknik yardım ihtiyacını dile getirdi. 2009 yılında
değişikliğinin geri dönülemez etkiler yaratacağı vurgulanı- yapılan 100 milyar dolarlık yıllık iklim bütçesi taahhüdü henüz tam olarak
yor. Zirvede, gelişmekte olan ülkelerin uyum kapasitesinin uygulanmadı. Ancak düşük karbonlu ekonomiye geçişte Güney Afrika