Page 52 - LabMedya - 77

52 KİMYA

3 Bir büyük kayın ağacının, 72
kişinin günlük oksijen ihtiyacını
karşıladığını biliyor muydunuz?
3 1970’ten bugüne, küresel olarak
biyoçeşitliliğimizin yüzde 30’unu
kaybettik.
3 Kompozit ambalaj atıklarının geri
dönüşümünden karton koliler,
yalıtım malzemeleri ve mobilya
gibi ürünler üretilir.
3 Diktiğiniz her ağaç ömrü
boyunca 1 ton CO emer.
2
3 Dünya nüfusunun %40’ını
barındıran 80 ülke su sıkıntısı
çekiyor.
3 Buzdolabına koyduğunuz KİŞİYE ÖZEL İLAÇ
sıvıların ağzını kapatarak
içerideki nemi azaltıp
kompresörün daha az DEVRİ Mİ BAŞLIYOR?
çalışmasını sağlar ve elektrik
tasarrufu yaparsınız.
3 Bir cam şişenin doğada yok
olması tam 4 bin yıl sürer. Yapay zeka kullanarak her hastada etkili olacak ve en az yan etkiye yol
3 Musluktan saniyede damlayan açacak ilaçlar tasarlayan uzmanlar, hastalar ile ilaçları eşleştirmeyi ve
1 damla su, yılda 9000 litre
suyun ziyan olması demektir. Bu kişiye özel ilaç üretmeyi hedefliyor.
bir insanın yaklaşık 17 yıllık su
ihtiyacına eşittir. Yapay zeka, pek çok kullanım alanının yanı sıra yeni ilaçlar keşfedebildiğini, en iyi tedaviyi öngörerek 'ACELECI DAVRANMAMAK LAZIM;
3 Türkiye’de yenilenebilir ilaç sektöründe de kullanılmaya başladı. Dr. Talia hastanın iyileşme sürecini dönüştürebildiğini ve bazı GEREKLI ÖNLEMLER ALINMALI'
enerji kaynaklarının elektrik Cohen Solal, kök hücre teknolojisiyle yapay zekayı durumlarda erken teşhis koyarak hastalığın gelişimini
üretimindeki payı (hidroelektrik birleştirerek 'her hasta için doğru ilacı tek seferde durdurabildiğini' söyledi. Öte yandan, Dr. Sailem ilaç sektörünün yapay zekayı
tasarlayabildiklerini' söyledi.
kullanmakta aceleci davranmaması ve gerekli önlem-
hariç) %2 seviyesinde.
Ancak yapay zeka uzmanı Calum Chace, 2021 yılında leri alması gerektiği görüşünü dile getirdi. Sailem, "Bir
3 Her 100 kişiden 90’ı kullanılmış Solal'ın 2018 yılında İsrail'de kurduğu Genetika+ adlı küresel ticaret hacmi 1,4 trilyon dolar olan ilaç sek- yapay zeka modeli doğru yanıtlara yanlış yollardan
atık yağları lavaboya dökerek sağlık teknolojileri şirketi, hastalar ile antidepresan töründe yapay zeka kullanımının yavaş ilerlediğini ulaşabilir. Özellikle hasta verileri üzerinde eğitilirken
temizliyor. ilaçları eşleştirmeyi ve kişiye özel ilaç üretmeyi he- belirtti. Chace, "İlaç şirketleri çok büyük ve araştırma önyargıları önlemek için çeşitli önlemlerin alınmasını
defliyor. Solal'ın kök hücre teknolojisi ve yapay zekayı ile geliştirme yöntemlerinde herhangi bir önemli deği- sağlamak araştırmacıların sorumluluğu" dedi.
3 Türkiye’de ormanların yüzde birlikte kullandıkları çalışmalar hakkında paylaştığı şiklik, farklı bölümlerdeki birçok insanı etkiliyor" dedi.
64’ünde erozyon yaşanıyor. bilgilere göre, uzmanlar hastadan alınan kan örneğini 'YAPAY ZEKA, YENI MOLEKÜLLER
3 Bir teneke kutunun doğada yok kullanarak beyin hücresi üretiyor. Bu beyin hücreleri TASARLAYABILIYOR'
olması 10 ila 100 yıl sürer. üzerinde daha sonra çok sayıda farklı antidepresan
deneniyor ve hücresel değişiklikler izleniyor. Hong Kong merkezli Insilico Medicine adlı şirket
3 Ülkemizdeki bitkilerin üçte biri de yeni ilaçların üretimini hızlandırmak için yapay
endemik. Yani sadece Türkiye’ye Hastanın sağlık geçmişi ile genetik verileriyle birlikte zeka teknolojisini kullanıyor. Şirketin kurucu ortağı
özgü. alınan bu bilgiler daha sonra bir yapay zeka sistemi ve yöneticisi Alex Zhavoronkov, "Yapay zeka plat-
tarafından işleniyor ve doğru ilaç ile dozajı belirleni- formumuz, yeniden kullanılabilecek mevcut ilaçları
3 Su tasarrufu sağlayan duş yor. Uzmanlar, henüz geliştirme aşamasında olan bu belirleyebiliyor, bilinen hastalık hedefleri için yeni
başlıklarıyla su tüketimini %25 teknolojiyi gelecek yıl piyasaya sürmeyi hedefliyor. ilaçlar tasarlayabiliyor ve yepyeni hastalık hedefleri
azaltabilirsiniz. bulup yeni moleküller tasarlayabiliyor" dedi.
3 Buzdolabınızda ısıyı her 1 'YAPAY ZEKA, ILAÇ SEKTÖRÜNÜ
derece düşürdüğünüzde enerji TAMAMEN DÖNÜŞTÜREBILIR' Şirketin İdiopatik pulmoner fibrozis (İPF) isimli bir
tüketiminiz %6-8 oranında artar. akciğer hastalığı için geliştirdiği ilaç şu anda klinik
İngiltere'deki King's College London Üniversitesi'nde denemelerden geçiyor. Zhavoronkov, yeni bir ilacın
3 Türkiye’de yaklaşık 1 milyon Biyomedikal Yapay Zeka ve Veri Bilimi alanında kı- bu aşamaya gelmesinin genelde dört yıl sürdüğünü,
ton kağıtla gereksiz yazışmalar demli öğretim görevlisi olan Dr. Heba Sailem de yapay ancak yapay zeka sayesinde Insilico Medicine'in bunu
yapılıyor. zekanın küresel ilaç sektörünü tamamen dönüştüre- "18 ayın altında, ve çok daha düşük bir bütçeyle" ba-

3 Türkiye’de haftada ortalama 2 bilecek güce sahip olduğunu kaydetti. Chace'e göre, "Tüm bu insanları yeni yöntemlerle şardığını söyledi.
tür canlı keşfediliyor. çalışmaya ikna etmek zor, şirketlerdeki kıdemli ki-
Sailem yapay zekanın, 'belirli hastalıkları tedavi et- şilerin büyük bir kısmı da eski yöntemleri kullanarak Kaynak: BBC Türkçe
mek için potansiyel bir hedef gen belirleyebildiğini, başarılı olmuşlar."