Page 44 - LabMedya - 77

44 SAĞLIKIMYA
K

AMBALAJLARDAKİ

KİMYASALLAR HAYVANLARA

NASIL SIZDI?

‘Türünün ilk örneği’ olan göz açıcı bir harita, kansere San Francisco Haliç Enstitüsü’nde kıdemli bir bilim insanı olan Rebecca Araştırmamız, PFAS’tan kurtulmak için kullandığımız en yaygın yön-
neden olan kimyasalların şu anda Dünya’daki neredeyse Korkutucu Sutton, ‘Dünya üzerindeki neredeyse her türün bu kimyasallara maruz temlerin daha fazla kirliliğe yol açabileceğini ortaya koymuştur. Ve
her kıtadaki hayvanların kanında bulunduğunu ortaya kaldığına’ inandığını söyledi. Kimyasalların sonsuza kadar hareket bu kirliliğin besin zincirinde dalgalanarak insanlar da dahil olmak
koydu. ‘Ayıltıcı’ analiz, insanlarda karaciğer hastalığı, interaktif halinde olmalarının bir nedeni de parçalanmamaları, yani istedikleri üzere daha fazla türü etkilemesini bekleyebiliriz. PFAS, insanlarda
kanser, böbrek stresi, fetal komplikasyonlar ve diğer harita plastik zaman çevre içinde sürekli döngü halinde bulunabilmeleridir. Analiz, yüksek kolesterol, üreme ve gelişim sorunları ve kanser de dahil
ciddi sağlık sorunlarıyla bağlantılı olan toksik per- ve hayvanların kanında yaklaşık 120 farklı türde PFAS bileşiği bulundu- olmak üzere diğer sağlık sorunlarıyla bağlantılıdır.
polifloroalkil maddelerin (PFAS) dünya üzerindeki krizinin ğunu gösterdi, ancak EWG bu rakamın çok daha yüksek olabileceği
canlıları ne ölçüde zehirlediğini gözler önüne seriyor. boyutlarını konusunda uyarıyor. Bunun nedeni, test olanaklarının sınırlı olması Hayvanlara ne yaptıkları daha az nettir, ancak geçen yıl Kuzey Caro-
Doğal olarak parçalanmadıkları için ‘sonsuz kimyasallar’ gözler önüne nedeniyle kimyasalların birçoğunun tespit edilmesinin zorlaşmasıdır. lina’daki araştırmacılar, kimyasal üreticisi Chemours’a ait yakındaki
bir PFAS tesisi tarafından kirletilen suda yaşayan timsahlarda lupus
olarak bilinen PFAS türleri atlarda, köpeklerde, Sibirya seriyor. ‘Kuzey Kutbu’nun en ücra köşelerindeki kutup ayısından Pasifik benzeri otoimmün bozukluklar buldular. Araştırma, bu sonsuz kimya-
kaplanlarında, pandalarda, deniz aslanlarında, yaban Okyanusu’nun tropik bölgelerindeki şahin gagalı kaplumbağaya ka- salların deniz aslanları da dahil olmak üzere dünya çapında 330’dan
domuzlarında, su samurlarında ve hatta istiridyelerde dar, dünyanın en kritik tehlike altındaki türlerinin mücadele etmesi fazla yaban hayatı türüne zarar veriyor olabileceğini ortaya koydu.
bulunmuştur. gereken bir başka tehlike daha var: Biyolojik Çeşitlilik Merkezi’nde
çevre sağlığı bilimi direktörü olan Nathan Donley, “PFAS kimyasal Daha önce yapılan bir çalışmada da Kuzey Pasifik deniz kaplumba-
‘PFAS kirliliği sadece insanlar için bir sorun değildir. Bu, kirliliği” dedi. ğalarında bağışıklık sistemi sorunlarına dair kanıtlar bulunmuştu.
dünyanın dört bir yanındaki türler için de bir sorun,” Donley şunları ekledi: ‘Şu anda Dünya’nın altıncı kitlesel yok oluş
diyor araştırmayı yürüten ve haritayı oluşturan Çevre ‘Seçimimiz ya yaygın kimyasal kirlenme ile yok oluşu mümkün kılmaya olayının ortasında yaşıyoruz – ve bu tamamen bizim yarattığımız
Çalışma Grubu’nda (EWG) kıdemli bir bilim insanı olan devam etmek ya da bunu önlemek için harekete geçmektir. bir olay. Sonsuza dek yok olmanın eşiğindeki pek çok türün, asla
David Andrews. bozulmayacak şekilde tasarlanmış sentetik “sonsuza dek kalıcı
Doğal olarak parçalanmadıkları için ‘sonsuz kimyasallar’ olarak bilinen kimyasallarla” yüklü olması oldukça ironik.
‘PFAS her yerde bulunmaktadır ve türünün ilk örneği PFAS türleri atlarda, köpeklerde, pandalarda ve yaban domuzunda
olan bu harita, PFAS’ın dünya genelinde vahşi yaşamı bulunmuştur. Şimdi çocuklarımızın ve torunlarımızın yaşam dolu bir dünyada mı
ne ölçüde kirlettiğini açıkça ortaya koymaktadır. Yakın yoksa kirliliğimizin her şeyden daha uzun ömürlü olduğu bir dünyada
zamanda yapılmış 100’den fazla hakemli çalışmaya PFAS, 1940’lardan bu yana dünya çapında endüstri ve tüketici ürün- mı büyümelerini istediğimize karar verme zamanıdır. WG Başkanı
dayanan araştırma, bu sonsuz kimyasalların Antarktika lerinde, özellikle ısıya, suya ve lekelere dayanıklı ürünler yapmak Ken Cook ise şunları söyledi: ‘EWG neredeyse 25 yıldır PFAS’a karşı
hariç her kıtada 330’dan fazla yaban hayatı türüne zarar için kullanılan yaklaşık 12.000 insan yapımı kimyasaldan oluşan bir mücadele ediyor. Bu süre zarfında araştırmacılarımız bilimsel ça-
veriyor olabileceğini ortaya koydu. Ancak bu, oradaki sınıftır. Bunlar arasında gıda ambalajları, kişisel bakım ürünleri, su lışmaları analiz ettiler, kendi araştırmalarımızı yürüttüler ve toksik
canlıların etkilenmediği anlamına gelmiyor. geçirmez giysiler ve yangın söndürme köpükleri bulunmaktadır. PFAS’ların nerede tespit edildiğini belirlediler. Şimdi bu kimyasalların
Bu kimyasallar yeni doğan bebekler de dahil olmak üzere hemen dünyanın neredeyse her köşesindeki hayvanların vücutlarını kirlet-
Araştırmacılar, kıtadan yeni test sonuçlarının gelme- hemen herkesin kanında bulunur, ancak şimdiye kadar yaban hayatı tiğini gösterdik.
mesinin, Antarktika’daki hayvanların kanında PFAS olup üzerindeki etkisi daha az açıktı.
olmadığından emin olamadıkları anlamına geldiğini ‘Dünya genelinde kirlenmiş olması muhtemel ancak henüz test edil-
söylüyor. Bununla birlikte, bu kimyasalların atmosfer EWG’de kıdemli bir bilim insanı olan Tasha Stoiber, “Bu çalışmalar bir- memiş sayısız yer ve tür var. PFAS kirliliği küresel bir sorundur. Bu
yoluyla uzun mesafelere taşınabildiği gerçeğinin, en- likte yüzlerce hayvan türünün PFAS’a nasıl maruz kaldığını gösteriyor” harita sadece bir başlangıç.
düstriyel kaynaklardan uzak türlerin bile muhtemelen dedi. Harita bu kimyasallar hakkında bir hikaye anlatıyor – küresel
bunlardan etkilendiğini gösterdiğini ekliyorlar. oldukları, kalıcı ve toksik oldukları ve hava, su ve toprak yoluyla Kaynak: https://www.dailymail.co.uk / https://www.bizsiziz.com/
hayvanlara ve insanlara yayıldıkları. Derleyen: Figen Berber