Page 29 - LabMedya - 77

ARAŞTIRMA 29

STRES, BİYOLOJİK

YAŞI YÜKSELTİYOR

Çocukluk çağında yaşanan kötü olaylar ya da mını paylaşmaları için ‘heterokronik parabiyoz’ diye da şiddetli Covid-19 kaynaklı hastalar, genel olarak
psikolojik gerginlikler gibi farklı biçimlerde ortaya Bilim insanları, fare bilinen cerrahi bir teknik uyguladılar. Araştırmacılar, farelerde tanık olunan eğilimi ortaya koydu: Olay es-
çıkan stres, hücresel yaşlanmanın hızlanmasıyla ve insan hücrelerinin 3 aylık genç farelerin 20 aylık farelerle bir araya ko- nasında yeni nesil DNA metilasyon saatlerinden elde
ilişkilendiriliyor. Cell Metabolism adlı bilimsel dergi- nulmasının, genç farelerin biyolojik yaşını epigenetik, edilen ölçümlere bakıldığında, epigenetik yaşlarında
de yayınlanan bir makale, stresli uyaranlara maruz biyolojik yaşının transkriptomik ve metabolomik saatler bağlamında bir artış ve akabinde, stresli uyaran ortadan kalktığı
kalmanın biyolojik saati ilerlettiğine ilişkin kanıtlara stresli olaylara yanıt ilerlettiğini buldular. Buna karşın, fareler birbirlerin- zaman temel değerlere dönüş görüldü.
yenilerini ekledi; ne var ki, aynı zamanda insanların den ayrıldıktan sonra bu etki tersine döndü.
stresten kurtulmalarının ardından, mevcut etkinin olarak değişim Bununla birlikte, stresli olayların hepsi de aynı
geri döndürülebilir olduğu da tespit edildi. gösterebileceğini White, buradaki en önemli bulgunun, ayrışmanın neticeye yol açmadı ve ulaşılan neticeler, insan
sonrasında epigenetik yaşlanmanın geriye doğru bireyler arasında değişiklik gösteriyordu. Mesela,
Araştırmacılar bu neticeye; fareler üzerinde ger- ortaya koyuydu. işlemesi olduğunu ifade ediyor. “Bu, birçok insanın ‘elektif kalça’ ya da ‘kolorektal cerrahi’ operasyo-
çekleştirilen deneylerden ve ameliyat, hamilelik ya mümkün olmadığını düşündüğü şeydi; O merdiveni nu geçiren hastalar bu eğilimi sergilemiyordu ve
da Covid-19 süreçlerini yaşayan insanlardan sağla- tırmanmaya başladıktan sonra geri dönmenin bir Covid-19 hastaları arasındaki neticeler cinsiyetten
nan verileri inceleyerek ulaştılar. Bireylerin yaşları, yolu olmadığını düşündüler” diye ekliyor. fazlasıyla etkilenmiş görünüyordu.
temelde genom boyunca metilasyon düzeylerini
değerlendiren DNA metilasyon saatleri aracılığıyla İNSANLARI DA İNCELEDİLER Araştırmada kullanılan DNA metilasyon saatlerin-
hesaplandı ve yeni nesil daha sofistike saatler, sağlık den birini icat eden Belsky, ulaştıkları bulguların
durumunun kimi yönlerini dahi gözden geçirebiliyor. Farelerden elde edilen neticelerden cesaret alan potansiyel klinik uygulamaları hakkındaysa “henüz
White, Gladyshev ve meslektaşları, aynı meseleyi bundan çok uzaktayız” diyor. Yine de, gözlemlerin,
KOŞULLAR YAŞIMIZI DEĞİŞTİRİYOR insanlar üzerinde de araştırmaya karar verdiler. Hem bu epigenetik saatler gibi testlerin ya da “bu saatleri
ekibin kendi verilerinden hem de kamuya açık veri- yaratmak için kullanılan türden büyük moleküler
ABD’de bulunan Columbia Üniversitesi Mailman Halk lerden, geçici biçimde stresli durumlara maruz kalan verilere dayanan” (“cerrahi işlemlerden geçen ya
Sağlığı Okulu’ndan epidemiyolog olan ve bu araştır- insanlardan alınan kan örneklerinin DNA metilasyon da başka türden tıbbi deneyimler yaşayan hasta-
maya dahil olmasa da meslektaşlarının çalışmasını yaşını incelediler. Acil cerrahi müdahale, hamilelik ya lara” uygulanabileceği) bir geleceğe işaret ettiğini
değerlendirmeden geçiren Daniel Belsky; “Bu saat- sözlerine ekliyor.
lere, bir müdahalenin önce ve sonrasında göz atan
çok az çalışma mevcut” diyor. Hâl böyleyken, bu Belsky, “Gelecekte, hastalara dair şu anda göreme-
alanda “çok çeşitli müdahalelerden önce ve sonraki diğimiz şeyleri öğrenmek doğrultusunda bu testleri
veri ölçümlerinin toplanması, bu alanda gerçekten kullanabileceğimiz bir noktaya ulaşabiliriz” diyor.
güçlü bir adım” diye ekliyor. Kaynaklar:
Harvard Tıp Fakültesi’nde yaşlanma araştırma- https://www.the-scientist.com/news-opinion/
cısı olan Vadim Gladyshev ve Duke Üniversitesi biological-age-is-increased-by-stress-and-resto-
Tıp Fakültesi’nden hücre biyoloğu James White red-upon-recovery-71081 - https://www.gazete-
öncülüğünde gerçekleşen araştırmanın yazarları, duvar.com.tr/ Çeviren: Tarkan Tufan
öncelikle, farklı yaşlarda olan iki fareye kan dolaşı-