Page 22 - LabMedya - 77

22 KIMYA

YENİ KEŞFEDİLEN

KİMYASAL TEPKİME

Dünya tarihinin henüz başlarında, organik molekül- Dünyada yaşamın ortaya taşıyan adımlar atan birkaç küçük öncü protein testinden geçti” dedi.
lerin karışımında yaşanan kimyasal tepkimelerin sayesinde başladığını ve bu öncü peptitlerden birini
içeriden güç almaya başladığı ve ‘biyolojik’ olduğunu çıkışını ele alan pek çok keşfettiğimizi düşünüyoruz" bilgisini paylaştı. Şayet ‘nikel-altyapı’, dünyada yaşamın ortaya çıkı-
düşünmeye başlayabileceğimiz bir yapının oluştuğu araştırma var. Bunlardan şında önemli bir rol üstlendiyse, bu durumun diğer
bir dönüm noktası yaşandı. biri, nihayet süreci açığa Bilim insanları, nihai peptit tasarımlarına ulaşmak gezegenlerde, hatta belki evrimde bizim kadar
ilerlememiş gezegenlerde dahi yaşanabileceğini
için birçok biyokimyasal tepkimenin yönlendirilme-
Bu ilk metabolik tepkimenin neye benzediği, spe- çıkarabilecek bir kimyasal sinde büyük öneme sahip metabolizma süreçlerine varsaymak mantıklı görünüyor.
külasyonların yapıldığı bir alan olmayı sürdürüyor. enerji sağlayan günümüz proteinleriyle yola çıktı.
Bu, o dönemde zaten var olması muhtemel çeşitli tepkimeyi laboratuvar Eski proteinlerin çok daha basit olması gerektiği KEŞİF, UZAYDA YAŞAM ARAYIŞINA
bileşenlerden oluşabilecek kadar basit ama yine ortamında test ederek için, bu proteinler daha sonra en temel parçalarına KATKI SAĞLAYACAK
de bulunduğu ortamdaki değişimler açısından bir ayrıştırıldı.
katalizör (hızlandırıcı) işlevini yerine getirecek kadar onayladı. Araştırmacılar, evrende, bizden uzaklarda bir yaşam
verimli olmalıydı. YAŞAMIN KÖKENİNE İLİŞKİN ÇOK AZ arayışı gerçekleştirmek amacıyla ‘biyo-imza’ adıyla
TEORİ LABORATUVARDA TEST EDİLDİ bilinen bir unsuru, yani organizmaların var olduğunu
ABD’nin Rutgers Üniversitesi ve New York Şehir Ko- ya da gelişebileceğini düşündürebilecek kimyasal
leji’nin oluşturduğu bir araştırma ekibi, bildiğimiz Bir grup deney, yaşamın ortaya çıkışından önceki izleri kullanıyor. Potansiyel olarak Nickelback de bu
türden hayatın ortaya çıkışında fazlasıyla önemli moleküllerin olduğu dünyada Nickelback’i yaratacak biyo-imzalar listesine eklenebilir. Dünya üzerindeki
bir rol üstlenmiş olabilecek bir protein keşfetti; bu, kadar basit, fakat ortamdan enerji sağlayacak ve yaşamın ilk dönemine geri dönmek kolay olmasa da
‘Nickelback’ (nikel-altyapı) adını verdikleri basit bir bununla bir şeyler yapacak kadar karmaşık olması bugünden geriye doğru araştırmak için bazı zekice
peptit idi. noktasında, muhtemel bir adayı ortaya çıkardı. Ni- tekniklerle, git gide, başlangıçta karmaşık yaşamın
ckelback toplamda 13 amino asit kullanıyor ve bu nasıl meydana geldiğine dair daha isabetli bir fikre
BİLİM İNSANLARI BUNUN KRİTİK moleküller çoğunlukla proteinlerin ve bizzat yaşamın doğru ilerliyoruz.
BİR EŞİK OLDUĞUNA İNANIYOR ‘yapı taşları’ olarak nitelendiriliyor.
Nanda, “Bu araştırma basit protein bazlı metabolik
Bu, tanınmış bir Kanadalı rock grubu olan Nickelba- İki nikel atomu, bu temel yapıya nikel-demir grubu- enzimlerinin oluşmasının sadece mümkün olma-
ck’ten ziyade, bir amino asit zinciri ve bir çift nikel nun (NiFe) hidrojenazdaki temel işlevini, asetil-CoA dığını, aynı zamanda bunların çok kararlı ve faal
atomuna bağlı iki azot atomundan meydana gelen sentazındaki nikel-nikel kümesini ve günümüzde olduklarını ortaya koyuyor; bu ise onları yaşam
proteinin yapısına ilişkin bir gönderme. Bu keşif metabolizma dahilinde önemli roller üstlenmeyi açısından akla yatkın bir başlangıç noktası haline
sadece burada, dünyada yaşamın nasıl başladığını sürdüren iki eski proteini ekleyebilir ve özelliklerini getiriyor” dedi.
açığa çıkarmakla kalmadı. Aynı zamanda gökbilimci- yansıtabilir.
lere, bu ana kimyasal bileşenlerin yeni yeni oluşmaya Araştırmanın ayrıntıları Science Advances adlı bi-
başladığı diğer gezegenlerde süren yaşam arayışı Nikel, gezegenimizde oluşan ilk okyanuslarda faz- limsel dergide yayınlandı.
bağlamında da yeni bir ipucu sunabilir. lasıyla bol bulunan bir metal olmalıydı. En mühimi
ise bir peptide bağlandığı zaman nikel atomlarının, Kaynaklar:
ABD’nin New Jersey kentindeki Rutgers Üniversite- milyarlarca yıl önce hayati öneme sahip bir enerji
si’nden biyokimyacı ve moleküler biyolog Vikas Nan- kaynağı haline gelecek olan hidrojen gazının salın- Science Alert / www.gazeteduvar.com.tr
da, “Bilim insanları, 3.5 ile 3.8 milyar yıl önce (yaşamın masında katalizör işlevi görmesi. Netice itibariyle, Çeviren: Tarkan Tufan
ortaya çıkışından önceki moleküller olan) prebiyotik araştırma ekibi laboratuvar ortamında, işleyen bu https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.
kimyadan canlı, biyolojik sistemlere geçişi başlatan süreçleri kanıtlayabildi. Nanda da “Bu çok önemli; abq1990
kritik bir eşik olduğuna inanıyor” dedi. Nanda, “Deği- zira, yaşamın kökenleriyle ilgili pek çok teori mev-
şimin, çok eski bir metabolik tepkimede büyük önem cutken, bu fikirlerin çok azı gerçek bir laboratuvar