Page 16 - LabMedya - 71
P. 16
16 EKOLOJI
BİTKİLER DE
ÜŞÜR MÜ?
Biyolog Muhyettin ŞENTÜRK
www.elisa-cihazi.com
Bitkiler, hayvanlar ve diğer canlılardan olabilmektedir. Bazı bitkilerin (örneğin bitkilerin insanlar tarafından daha iyi
birçok yönden farklıdır. Fakat aynı buğdayda ya da soğanlı bitkilerde) kurak tanınması gerekmektedir. Örneğin
zamanda birçok özellik bakımından da iklimdeki uykudan uyanmaları için soğuk doğu illerimizin peyzaj düzenlemesinde
www.suaktivitesicihazi.com benzerdir. Üşüme olayı ise bitkilerin hem ile uyarılmaları ve uykudan uyanıp gelişme palmiye kullanmak, yetiştirmek yanlış
farklı olduklarını hem de diğer canlılar evresine geçmeleri gerekmektedir. bir uygulama olacaktır. Çünkü palmiye
ile benzer olduğunu ortaya koyan bir Burada düşük sıcaklığın kilit rol grubu bitkilerin ekolojik istekleri daha çok
durumdur. oynadığı anlaşılmaktadır. (Fizyolojide sıcak iklim koşullarıdır. Bu grup bitkilerin
bitkinin uyarılması için istediği düşük (doğal olmayıp yetiştirilen bütün bitkilerin)
HAYIR, BITKILER ÜŞÜMEZ sıcaklık işlemine tabi tutulması olayına ekolojik istekleri bilindiğinde hangi
‘vernalizasyon’ adı verilir). ortamda yetiştirilebileceğinin de öngörüsü
Bitkilerin bildiğimiz anlamda bir üşüme yapılabilmektedir.
hissi duyduklarını söylemek güçtür. EVET, BITKILER ÜŞÜR
Bitkiler hayvanlardaki gibi sinir sistemine ÜŞÜR MÜ, ÜŞÜMEZ MI?
sahip olmadıklarından hayvanlardaki Diğer canlılarda olduğu gibi bitkilerin de
üşümeyi bitkilerde görmemiz mümkün üşüme ve don olaylarından yani düşük Sonuç olarak; bitkilerde üşüme olayının
değildir. Bunun yerine bitkiler iletim sıcaklılardan etkilenip ‘hastalandığı’ ya da hayvanlardaki ve diğer canlılardaki gibi
www.srmanalitik.com sistemi, fizyolojik ek önlemler ve öldükleri bilinmektedir. Normalden düşük cereyan etmediği ve hayvanlar ile diğer
hormonsal donanım gibi birtakım sıcaklık tüm canlıları olumsuz etkiler. canlılardaki üşüme ile kıyaslandığında
özelliklere sahiptirler. Öyle ki bu özellikler Soğuğa dayanıklı, soğuk iklime adapte bitkinin hem üşüyebildiğini hem de
de hayvanlarda yer alsa da aynı üşüme olmuş canlılar da soğuğa belli bir düzeyde aynı zamanda üşümediğini söylemek
olayı gibi bitkilerdeki olduğu kadar dayanabilirler. Bitkilerde de bu durum aynı mümkün olabilmektedir. Bununla beraber
özelleşmiş değildir. şekildedir. insanlar tarafından yetiştirilen, doğal
hâline bırakılmayan bitkilerin de doğada
Örneğin bitki, bünyesindeki hormonları Bitkiler ortalama 7 ile 38 °C arasında -kendiliğinden- yetiştikleri doğal koşulları
tüm yaşamı boyunca kullanıp bunun büyüme ve gelişme faaliyetlerini sorunsuz gözetilerek üşümeden korunabileceği
sayesinde çevresini tanıyabilir; fizyolojik yürütürler. Bir başka deyişle bu sıcaklılar anlaşılmaktadır.
önlemler alır ve hayatta kalır. Fakat arasında ‘mutlu’ yaşarlar. Bu sayılar
hayvanlar hormonları kısıtlı bir süreçte ortalama olup kutuplarda yaşayan ve Kaynaklar:
(örneğin üreme için sadece üreme tropiklerde yaşayan bitkiler daha uç
www.tempermetre.com zamanlarında) kullanır ve hormonlarla sıcaklıklarda yaşamlarını sürdürürler. Ê Aslantaş, R., Karakurt, H., Karakurt,
yapabilecekleri de sınırlıdır. Bununla Y. Bitkilerin Düşük Sıcaklıklara
beraber birçok soğuğa toleranslı bitkinin İnsanların günlük hayatta bitkilere Dayanımında Hücresel ve Moleküler
hücre içi (ve hücreler arası) donmayı ya cansız muamelesi yaptıkları ya da Mekanizmalar. Atatürk Üniversitesi
KJELDAHL engellemeye yönelik bazı fizyolojik ve bitkilerle hayvanları da hatta insanları Ziraat Fakültesi Dergisi, 41 (2), pp.
Azot & Protein Soxhlet biyokimyasal (protein, karbonhidrat ve birbirine karıştırdıkları anlaşılmaktadır. 157-167.
bazı besin maddelerinin artımı gibi) ek Oysa bu iki davranış da yanlıştır. Bitkiler
önlemler alarak, doku ve organ donmasını cansız muamelesi görecek kadar soğuğa Ê Eser, D., Geçit, H. H. 2007. Ekoloji.
engelleyerek bitkinin donmadan dayanıklı değildirler. Aynı zamanda Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi
kurtarmaya çalıştığı da bilinmektedir. bitkiler hayvanlar ve hatta insanlar gibi Yayınları, Ankara.
de olmayıp bu canlılardan farklı ya da ek
Bu basit bilimsel gerçekler bitkilerin diğer özelliklere sahip olabilirler. Bu sebeple Ê Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural,
www.srmanalitik.com canlılardan ve özellikle hayvanlardan bitkileri diğer canlılara benzetmeden M., Babaç, M. T. (Editörler) 2012.
nasıl farklı olduklarını göstermekle birlikte biyolojilerini, ekolojik isteklerini ve Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı
üşüme gibi bir olayda da diğer canlılarla hatta bitkinin bireysel davranışlarını Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik
aynı durumu sergilemediklerini gözler gözlemleyerek buna göre muamele etmek Bahçesi ve Flora Araştırmaları
önüne sermektedir. gerekmektedir. Derneği Yayını, İstanbul.
Örneğin ülkemizin daha çok kuzey Örneğin evlerimizde yoğun ölçüde süs Ê Margesin, R., Neuner, G.,
yarısında ve 1000 rakımın üzerinde doğal bitkisi olarak kullandığımız bitkilerden Storey, K. B. 2006. Cold-loving
yayılışı bulunan sarıçam ağacının (Pinus biri olan Afrika Menekşesi (Saintpaulia Microbes, Plants, and Animals-
sylvestris) ekolojik istek olarak soğuğa ionantha) tropikal bir bitki olup çoğunlukla Fundamental and Applied Aspects.
dayanıklı olduğu ve don olaylarından sıfır derecenin (0 C°) altında yaşayamadığı Naturwissenschaften, 94(2), pp.
www.titrator-otoanalizor.com etkilenmediği bilinmektedir. Bir başka bilinmektedir. 77–99.
deyişle; sarıçam soğuğa uyum sağlamış,
üşümeyen bitkilerdendir. İnsanlar genelde yetiştirilen bitkiler, Ê https://www.bilimya.com/bitkiler-
info@srmanalitik.com süs bitkileri ve zirai bitkiler gibi kültür de-usur-mu.html
+90 553 183 85 45 Bazı bitkilerde ise düşük sıcaklık bitkiye bitkileri ile daha çok iç içe olduklarından
-bu açıdan bakıldığında- bu grup
zarar vermeyip aksine uyarıcı etkide bile
