Page 59 - LabMedya - 69
P. 59

ÇEVRE VE ENDÜSTRI / KIMYA             59





                                      sadece yürüyecek olan kişiler için genel
                                      güvenliği artırmakla kalmaz, aynı zamanda
                                      yerel hava kalitesini, arazi değerini, mağaza
                                      satışlarını ve genel sağlığı arttırırken gürültü
                                      seviyelerini de azaltabilir. 2016 yılında dünya
                                      çapında sadece yayalara ayrılmış sokakları
                                      idame ettiren 100’den fazla şehirde yapılan
                                      bir araştırma, perakende satışların % 49
                                      arttığını ortaya koydu. Avusturya, Almanya ve
                                      İskandinav ülkelerindeki şehirlerdeki satışlarda
                                      % 60’tan fazla artış gözlendi.

                                      Sadece yayalara ayrılmış sokaklar stratejik
                                      olarak yerleştirilmeli ve konut ve ticari
                                      alanlardan kolayca erişilebilir olmalıdır.
                                      Toplu taşıma sistemlerine, bisiklet yollarına,
                                      park yerine ve diğer erişim noktalarına iyi
                                      bağlanmalıdır.

                                      ARABASIZ SEYAHAT GÜNÜ
                                      UYGULAMASINI BAŞLATIN
                                      Kentlerin bir cadde ya da cadde ağını araç
                                      trafiğine kapattığı otomobilsiz günler,
                                      insanları şehirlerini bisikletle veya yürüyerek
                                      keşfetmeye teşvik eder ve sokak ve kamusal
                                      alanla ilgili bakış açılarını değiştirmeye
                                      yardımcı olur. Geçen yıl 46 ülkede 2.000’den
                                      fazla kent, 22 Eylül’de Dünya Otomobilsiz
                                      Seyahat Günü’nü kutladı.

                                      Bogota’nın Kolombiya kenti, her Pazar sabah
                                      7’den akşam 2’ye kadar gerçekleşen ve şehrin
                                      büyük bir kısmını kapsayan dünyanın en   KİMYASAL İŞLEMLERİN
                                      büyük araçsız etkinliği La Ciclovía‘ya sahiptir.
       2018-2019 Şehirler için WRI Ross Merkezi   1,5 milyondan fazla insana 75 kilometreden   KEŞFEDİLMESİNE YARDIMCI
       Ödülü‘nü kazanan SARSAI; Dar Es Salaam,   fazla otomobilsiz alan sağlar. (Şehrin COVID-19
       Tanzanya ve diğer Afrika şehirlerindeki okul   seyahat kısıtlamaları kapsamında, La Ciclovìa
       çocukları arasındaki trafik yaralanmalarının   rotasının bazı kısımları, salgın esnasında   OLAN YAZILIM
       okul alanlarındaki hedefli müdahalelerle % 26   çalışması zorunlu olan kişilere toplu taşımaya
       oranında azaltılmasına yardımcı oldu.  alternatif oluşturması için hafta içi de
                                      uygulandı.)                       Araştırmacılar, Dünya’da ve belki de diğer gezegenlerde yaşamın önünü
       PAYLAŞIMLI YOL ALANLARININ                                       açan kimyasal işlemler hakkında daha fazlasını ortaya çıkaracağı umuduyla
       OLUŞTURULMASI                  Otomobilsiz seyahat günleri mahalleleri   Allchemy’nin ücretsiz olarak sunulmasını sağladılar.
                                      canlandırma ve dönüştürme fırsatı olarak
       Salgın koşulları altında pek tavsiye   değerlendirilebilir. Otoparklar ve boş sokak
       edilmemesine rağmen, düşük hacimli yavaş   köşeleri oyunlar, boş zaman etkinlikleri,   Polonya Bilimler Akademisinden araştırma   bilgisayarların çalıştırdığı yineleme sayısına
       hareket eden araç trafiğine sahip yüksek   spor ve performanslar için park alanlarına   ekibi, Dünya’daki yaşamın gelişmesinin önünü   bağlıdır. Program sadece işlem gücü ile
       yoğunluklu alanlarda, arabaların, yayaların,   dönüştürülürken, bir yandan da yaştan yaya ve   açan kimyasal işlemlerin keşfedilmesine   sınırlıdır. Araştırmacılar programlarını test
       bisikletçilerin ve diğer yol kullanıcılarının   bisikletli sokak ve caddelerin tadını çıkartır.  yardımcı olması için bir yazılım ürünü   etmek için nitrojen, amonyak, sülfür, siyanür,
       aynı alan içinde karışmasına izin vermek                         geliştirdi. Grup Science dergisinde yayımlanan   metan ve suyu tanımlayan verileri kullandılar
       için sokakları açmak normal koşullarda yol   Düzenli otomobilsiz günler fiziksel aktiviteyi   raporlarında, Allchemy adını verdikleri yazılım   ve bu programı, zincirleme reaksiyonun yedi
       güvenliğini artırabilir.       artırabilir, kirlilik seviyelerini azaltabilir,   programını ve nasıl kullanıldığını anlatıyor.  kuşağı için çalıştırdılar.
                                      sosyal içerme ve toplum inşasına yardımcı
       Paylaşımlı sokak ve caddelerde dikey   olabilir, ekonomik canlandırma için fırsatlar   Bilim insanları onlarca yıldır dünyada   İki saatlik çatırtıdan sonra, program olası
       kaldırımlar, işaretler, seviye farklılıkları,   sağlayabilir ve daha güvenli bir ortamda   yaşamın önünü açan kimyasal işlemi   reaksiyon senaryolarını yansıtan karmaşık
       kaldırım işaretleri veya farklı modları ayıran   bisiklet ve yürüyüşü teşvik edebilir. Paris 2015   çözmeye çalışıyorlar. Fakat şimdiye kadar   bir ağaç üretti. Aralarında önceden
       renkler gibi tipik sokak öğeleri yoktur. Ancak   yılında ilk araçsız gününü gerçekleştirdiğinde,   ilkel çorbadaki (periyodik çorba) basit   tanımlanmış 82 yaşamsal molekül ve 36.000
       genellikle yaya önceliğini teşvik eden ve sokak   egzoz emisyonlarında % 40, şehir merkezinde   kimyasalların biyolojik moleküllere nasıl yol   tanımlanmamış molekül vardı.  Araştırmacılar
       mobilyaları, peyzaj ve toplama alanları gibi   ses seviyelerinde % 50 azalma oldu.  açtığını anlamaya pek yaklaşamadılar.  ayrıca meydana getirdikleri ağaçta üç model
       sosyal, ekonomik ve kültürel alışverişi teşvik                                                 bulduklarını belirttiler.
       eden unsurlar içerirler. Bu tasarım ipuçlarının   Önce yayaları barındıracak şekilde tasarlanmış   Önceki araştırma kimyagerlere oyundaki
       sonucu, tüm yol kullanıcılarının daha fazla   bir şehir düşünün. Daha bağlantılı, aktif,   metan, su ve amonyak gibi olası bileşenlerden   Ağacın içindeki moleküller diğer moleküller
       dikkatli olmaları ve araçların çok daha düşük   daha güvenli ve daha sağlıklı. Şehirler   bazılarını tanımlama konusunda yardımcı   için katalizör gibi davranabilir, yüzey etkin
       hızlarda seyahat etme eğiliminde olmalarıdır.  COVID-19’un etkilerine cevap verirken, yol   oldu ve bu bileşenlerin aralarındaki canlı   maddeler üretebilir ve moleküller kendi
                                      alanını yeniden düşünme çabaları yaya   molekülleri üretmek için diğer kimyasallarla   kendilerini yenileyen döngülere maruz
       Hollanda’dan alınan veriler, paylaşılan sokak ve   odaklı ilkeleri en yüksek öncelikleri arasına   etkileşime girmiş olabilecek öncü molekülleri   kalabilir. Araştırmacılar, gelişmeye devam
       cadde oluşturmanın, çarpışma sıklığını % 50’ye   yerleştirmelidir. İnsanlar iyi bir sokak ya da   üretebilen reaksiyonları incelediler.  edeceği ve Dünya’da ve belki de diğer
       kadar azaltabileceğini gösteriyor.  caddeyi gördüklerinde nasıl kullanacaklarını               gezegenlerde yaşamın önünü açan kimyasal
                                      bilirler ve onları oluşturmak kentsel plancıların   Fakat reaksiyon zincirleri dikkate alındığında   işlemler hakkında daha fazlasını ortaya
       SOKAK VE CADDELERI YAYALAŞTIRIN  sorumluluğundadır.              iş çok hızlı bir şekilde zorlaşıyor. Öyle ki   çıkaracağı umuduyla Allchemy’nin ücretsiz
                                                                        insanlar birkaç yinelemeden fazlasını   olarak sunulmasını sağladılar.
       Bazı kentlerin COVID-19’a cevaben uyguladığı   Bu yazının orijinali, Nikita Luke tarafından   üretemiyor. Bu yeni girişimde Polonya’daki
       gibi özellikle yüksek yaya hacmine sahip   kaleme alınmıştır.    ekip kimyasal bileşenlerin bir listesini kabul   Kaynak:
       bölgelerde, kentler insanların araçlardan                        eden ve ardından olası reaksiyon zincirlerini   https://www.bizsiziz.com/software-program-
       kaçmadan serbest ve güvenli bir şekilde   Kaynak: https://thecityfixturkiye.com/  yansıtan bir ağ ağacı üreten bir bilgisayar   allchemy-identifies-prebiotic-synthesis-of-
       hareket etmelerine izin vermek için araç   caddelerimizi-ve-sokaklarimizi-yayalar-icin-  programı oluşturarak otomatikleştirdi.  biochemical-compounds-from-primordial-
       trafiğini tamamen yasaklamayı düşünmelidir.  daha-guvenli-hale-getirecek-6-yontem/             precursors/ Çeviri: Melek Taflan
                                                                        Karmaşıklık başlangıçtaki bileşenlerin ve
       Sadece yayalara ayrılmış sokak ve caddeler,
   54   55   56   57   58   59   60   61   62   63   64