Page 10 - LabMedya - 69

10 BILIM

Bilim insanları Güneş Sistemi'ni saran ve ona
NASA destekli genel biçimini veren heliosferin neden kruvasan
araştırma orta- şeklinde olduğunu ortaya çıkardı. Bulgulara göre
ya koydu: "Bizi yıldızlararası uzaydan Güneş Sistemi'ne akan nötr
hidrojen parçacıkları, heliosferi şekillendirmede
çevreleyen bu muhtemelen çok önemli bir rol oynuyor.
balon, galaktik Güneş'i ve yörüngesindeki tüm gezegenleri
kozmik ışınlar- çevreleyen, Güneş'ten gelen yüklü parçacıkların
dan koruma diğer yıldızlardan gelenlerle karşılaştığı uzay
katmanına heliosfer adı veriliyor. Bu katman,
sağlıyor" Güneş Sistemi'ni yüksek enerjili galaktik ışınlardan
GÜNEŞ SİSTEMİ NEDEN ∕ koruduğu için "koruyucu balon" diye niteleniyor.

KRUVASAN ŞEKLİNDE? ABD'deki Maryland Üniversitesi'nden astrofizikçi
James Drake, "Bunun insan toplumuyla ilgisi şu:
Güneş'in ürettiği, bizi çevreleyen bu balon, galaktik
kozmik ışınlardan koruma sağlıyor. Şekli de bu
ışınların heliosfere girme biçimini etkileyebilir" diye
konuştu.

İnsanlar heliosferin içinde yaşadığı için bu
balonun şeklini bulmak çok zor ama imkânsız
da değil. Zira NASA'nın uzaya fırlattığı iki Voyager
sondası ve Yeni Ufuklar uzay aracı, Güneş
Sistemi'nin en uzak noktalarına seyahat ediyor.

Bu uzay araçlarından gelen veriler geçen yıl
heliosferin kruvasanı andıran tuhaf bir şekle sahip
olduğunu ortaya koymuştu. Drake'in de aralarında
yer aldığı araştırma ekibi, şimdi bu tuhaf şeklin
ardındaki bilimsel nedenleri keşfetti.

Bu araştırmada ekip, heliosferi etkileyen "jetlere",
yani Güneş'in manyetik alanı ve yıldızlararası
manyetik alanın etkileşimiyle şekillenen kozmik
püskürmelere odaklandı. Söz konusu jetler,
Güneş'in kutuplarından uzaya yayılıyor ve
heliosferin sınırına yaklaştıkça bir kruvasanın
uçları gibi kıvrılıyordu. Bilim insanları bunları
Güneş Sistemi'nin kuyrukları diye niteledi.
Bunlar uzayda gözlemlenen diğer kozmik jetlere
benzer şekilde kararsız davranıyordu. Dolayısıyla
heliosfer de kararsız görünüyordu. Araştırmayı
Full Otomatik Analiz NASA'nın maddi desteğiyle yöneten Prof. Dr.
ATEX Güvenlik Standartı Merav Opher, "Bu jetleri düzensiz sütunlar olarak
40 - 70 dk. Analiz Süresi görüyoruz. Astrofizikçiler yıllardır bu şekillerin
BlackLINE kaplama neden kararsızlık gösterdiğini merak ediyor" dedi.
Ekip, işte bu gizemi aydınlatmak için nötr hidrojen
atomlarına odaklanarak bilgisayar simülasyonları
oluşturdu. Nötr atomlar simülasyondan
çıkarıldığında, Güneş'ten gelen ve heliosferi
şekillendiren jetler aniden kararlı hale geliyordu.
Araştırmacılar atomların rolünü daha iyi anlamak
için bunları daha sonra yeniden simülasyona
dahil etti. Opher, "Onları tekrar yerleştirdiğimde
yapı bükülmeye, merkez eksen kıpırdamaya
başlıyordu" ifadelerini kullandı. Bu kararsızlık,
Güneş rüzgarlarında ve jetlerinde bozulmaya
neden olarak, heliosferin şeklini kruvasan benzeri
bir hale getirmesine neden oluyordu.
Hakemli bilimsel dergi Astrophysical Journal'da
yayımlanan bulgular, heliosferin tuhaf şekline
"açık" ve "zarif" bir açıklama getiriyor. Ayrıca
galaktik kozmik ışınların Güneş Sistemi'ne giriş
biçiminin anlaşılması için ipuçları da sunuyor.
Bilim insanlarına göre bu ipuçları, Dünya'nın
koruyucu manyetik alanı ve atmosferi dışındaki
radyasyon ortamına dair daha net bir tablo
oluşturacak.
Kaynak: Independent Türkçe, ScienceAlert,
Phys.org - Derleyen: Çağla Üren