Page 42 - LabMedya - 66

42 PSİKOLOJİ w w w .labm edy a. c om

GÜNLERİNİZİ AYDINLIK VE

GECELERİNİZİ KARANLIK TUTUN

Yeni bir genetik çalışma, sadece bir saat etkileyebilecek ‘bir dizi hormonal etki’ ile ilişkili olduğunu bulduk.’ Daha erken bir fayda sağlayıp sağlayamayacakları
önce uyanmanın depresyon riskini yüzde ile sonuçlanması olasıdır. Çalışma yazarı uyku programına geçmek isteyenler için çalışmadan net çıkarılmadı. Ancak orta
23 oranında azaltabileceğini ortaya koyuyor. Celine Vetter, “Uyku zamanlaması ile ruh Vetter şöyle diyor: ‘Günlerinizi aydınlık ve veya “gece kuşu” aralığında olanlar için
Araştırmacılar, Avrupa kökenli yaklaşık hali arasında bir ilişki olduğunu bir süredir gecelerinizi karanlık tutun. Sabah kahvenizi daha erken bir yatma saatine geçmek
840.000 yetişkinin genetik verilerini analiz biliyorduk” dedi. Ancak klinisyenlerden verandada alın. Mümkünse işe yürüyerek muhtemelen yardımcı olacaktır. Ekip,
ettiler. sıklıkla duyduğumuz bir soru, “bir fayda ya da bisikletle gidin ve akşamları o çalışmalarında basit bir korelasyonu
görmek için insanları ne kadar erken elektronik aksamları kısın.’ nedensellikten (bir faktör doğrudan diğerine
Daha erken kalkmak ve yatmak ile daha değiştirmemiz gerekiyor?” neden olan) ayırt etmek için genetik
düşük “majör depresif bozukluk” riski Ekip, çalışmaları için, uyku zamanlama farklılıkları kullanan epidemiyolojik bir
arasında bir bağlantı buldular. Gün boyunca ‘Bir saat erken uyku zamanlamasının bile tercihlerimizin yüzde 12 ila 42’sini toplu teknik olan ‘mendelian randomizasyonu’nu
ışığa daha fazla maruz kalmanın, ruh halini önemli ölçüde daha düşük depresyon riski olarak açıklayan genetiğe odaklandı. kullandı.
Araştırmacılar, 840.000 yetişkinden bu
varyantlar hakkında kimliği belirsiz genetik Harvard Üniversitesi’nden Iyas Dağlas,
verileri değerlendirdi. Bu toplam, yedi gün “Genetiğimiz doğumda belirlenir, bu
boyunca giyilebilir uyku takip cihazı takan nedenle diğer epidemiyolojik araştırmaları
85.000 kişiden ve uyku tercihi anketlerini etkileyen bazı ön yargılar genetik
dolduran 250.000 kişiden gelen verileri çalışmaları etkilemez. Bu çalışma, kanıtların
içeriyordu. ağırlığını kesinlikle uyku zamanlamasının
depresyon üzerindeki nedensel etkisini
Bu örneklerin en büyüğünde, ankete katılan desteklemeye doğru kaydırıyor” dedi.
deneklerin üçte biri kendini sabah kuşları
(erken yatıp erken kalkan biri) ve yüzde Önceki araştırmalar, tam olarak ne zaman
dokuzu gece kuşları (geç yatıp geç kalkan) uykulu olacağımızı ve ne zaman daha
olarak tanımladı. Geri kalanlar ortada bir uyanık olacağımızı düzenleyen sirkadiyen
yerdeydi. Genel olarak, ortalama uyku orta ritim veya ‘saat’ anlayışını geliştirdi. Saatin
noktası sabah 3’tü, yani gece 11’de yatıp zamanlamasını ve uyku zamanlamasını
sabah 6’da kalktılar. belirlemek için kritik olan proteinlerden
biri, Periyot2 veya PER2’dir. PER2,
Araştırmacılar daha sonra genetik bilgilere, memelilerde PER2 geni tarafından kodlanan
anonimleştirilmiş tıbbi ve reçete kayıtlarına bir proteindir. ‘Saat geni’ PER2 olarak
ve majör depresif bozukluk tanılarıyla ilgili adlandırılan varyantlar da dahil olmak üzere
anketlere baktılar. Ekip, erken kalkmaya 340’tan fazla yaygın genetik varyantın, bir
yatkın olan genetik varyantları olan kişinin kronotipini yani belirli bir zamanda
bireylerin de daha düşük depresyon riskine uyuma eğilimini etkilediği bilinmektedir.
sahip olduğunu buldu. Her bir saatlik
erken uyku orta noktası (yatma zamanı ile Araştırma ekibi, onlarınkinin, kronotipin
uyanma zamanının yarısı) yüzde 23 daha depresyon riskini etkilediğine dair en güçlü
düşük majör depresif bozukluk riskine kanıtlardan biri olduğuna inanıyor. Daghlas,
karşılık geldi. erken yatmanın depresyonu azaltıp
azaltamayacağını kesin olarak belirlemek
Bu, normalde gece 1’de yatan birinin için büyük bir randomize klinik çalışmanın
bunun yerine gece yarısı yatıp aynı süre gerekli olduğunu ekledi.
boyunca uyuması durumunda riskini yüzde
23 azaltabileceğini gösteriyor. Eğer gece Çalışma JAMA Psikiyatri dergisinde
11’de yatağa giderlerse, depresyon riskini yayınlandı.
daha da azaltabilirler, yaklaşık yüzde 40
oranında. Kaynak: www.bizsiziz.com/ Feyza ÇETİNKOL

Erken kalkanların daha erken kalkmaktan