Page 38 - LabMedya - 66

38 FİZİK w w w .labm edy a. c om

FERMILAB’IN MÜON G-2

DENEYİNİN İLK SONUÇLARI
Çeviri: Nərgiz İsgəndərli

ABD Enerji Bakanlığı’nın Fermi Ulusal güçlerle karşılıklı etkileşimde bulunuyor fazla sayıda üretilebilirler. Elektronlar gibi, Standart Model’e uymadığını öne sürmüştü.
Hızlandırıcı Laboratuvarı’nda yapılan Müon olabilirler. müonlar da içlerinde küçük bir mıknatıs Fermilab’da yapılan Müon g-2 deneyinin
g-2 deneyinin uzun süredir beklenilen ilk varmış gibi davranırlar. Güçlü bir manyetik yeni hesaplaması, Brookhaven’da bulunan
sonuçlarına göre müon adlanan temel İtalyan Ulusal Nükleer Fizik Enstitüsü alanda müonun mıknatısının yönü, dönen değerleri güçlü bir şekilde doğruluyor ve
parçacıklar, bilim insanlarının en iyi teorisi fizikçisi ve Müon g-2 deneyinin bir topun veya jiroskobun eksenine çok bugüne kadarki en hassas ölçümle teoriden
olan parçacık fiziğinin Standart Model’ine sözcülerinden olan Graziano Venanzoni benzer şekilde hareket eder veya yalpalar. sapıyor.
göre hareket etmiyor. Çok yüksek “Bu gün sadece bizim değil, tüm dünya İç mıknatısın gücü, müonun dış manyetik
hassasiyetle elde edilen bu önemli sonuç, fizikçilerinin uzun süredir beklediği, sıradışı alanda hareket etme hızını belirler ve Müonların kabul edilen teorik değeri:
araştırmacıları on yıllardır rahatsız eden bir bir gün. Övgülerin büyük bir kısmını fizikçilerin g-faktörü olarak adlandırdığı g-faktör: 2.00233183620(86)
tutarsızlık olduğunu doğruluyor. yetenekleri, fikirleri ve gayretleri ile bu bir sayı ile tanımlanır. Bu sayı çok yüksek anormal manyetik moment:
inanılmaz sonuca ulaşmamızı sağlayan hassasiyetle hesaplanabilir. 0.00116591810(43)
Müonların Standart Model genç araştırmacılarımız hak ediyor” dedi.
hesaplamasından saptığını gösteren bu Bir müon, kuzeni olan elektronun 200 Müonlar, Müon g-2 mıknatısında Bugün Müon g-2 işbirliği tarafından
güçlü bulgu, heyecanverici bir şekilde yeni katı kadar büyüktür. Müonlar doğal dolaştıkları sürece aynı zamanda açıklanan yeni deneysel dünya ortalaması
fiziğe işaret ediyor olabilir. Müonlar, atom yol ile kozmik ışınlar Dünya atmosferi bazı atom altı parçacıkların kuantum sonuçları:
altı dünyaya açılan bir pencere gibidirler ile çarpışınca oluşurlar; Fermilab’daki köpüğü ile etkileşime girerler. Bu g-faktör: 2.00233184122(82)
ve henüz keşfedilmeyen parçacık veya parçacık hızlandırıcılar sayesinde ise çok kısa ömürlü parçacıklar ile etkileşim, anormal manyetik moment:
müonların hareketini hafifçe hızlandırıp 0.00116592061(41)
yavaşlatabildiğinden, g-faktörünün
değerini etkiler. Standart Model, bu Fermilab ve Brookhaven deneylerinin ortak
anormal manyetik momenti son derece sonuçları, teorik olarak bilim insanlarının bir
doğru bir şekilde tahmin eder. Ama eğer buluş için talep ettikleri 5 sigmadan (veya
kuantum köpüğü Standart Model’e göre standart sapmadan) biraz az - 4.2 sigma
hesaplanamayan ilave güçler ve partiküller düzeyinde farklılık olduğunu gösteriyor,
içerirse bu, müon g-faktöründe daha başka fakat yine de yeni fiziğe dair ilgi çekici
bir değişime neden olacaktır. kanıtlar sunuyor. Sonuçların istatiksel bir
dalgalanma olma ihtimali ise yaklaşık
Kentucky Üniversitesi’nde fizikçi ve Müon 40.000’de 1.
g-2 deneyinde simulasyon yöneticisi
olan Renee Fatemi “Hesapladığımız bu Fermilab deneyi, Brookhaven deneyinin
sayı, müonların evrendeki diğer her şeyle esas bileşenini - çapı 15.24 metre olan
etkileşimini yansıtıyor. Fakat teorisyenler süperiletken manyetik depolama halkasını
aynı niceliği Standart Model’deki tüm tekrar kullandı. 2013 yılında yaklaşık 5150
güçleri ve parçacıkları kullanarak kilometrelik kara ve deniz yolunu aşarak,
hesapladıklarında ise, aynı sonucu elde Long Island’dan Chicago’ya, Fermilab’ın
etmiyoruz. Bu, bizim en iyi teorimizde parçacık hızlandırcısı sayesinde ABD’de
olmayan bir şeye karşı müonların hassas bilim insanlarının en yoğun müon ışını
olduklarını gösteren çok güçlü bir kanıt” elde edebildikleri yere taşındı. Sonraki 4
Fermilab’daki Müon g-2 deneyinin ilk sonuçları yeni fizik bulgularını destekliyor. Deneyin dedi. sene içerisinde araştırmacılar inanılmaz
merkezinde, dedektör salonunda elektronik raflar, müon ışını hattı ve diğer ekipmanların derecede homojen bir manyetik alan
ortasında bulunan 15.24 metre çapında süperiletken manyetik depolama halkası yer alıyor. Enerji Bakanlığı’nın Brookhaven Ulusal ayarlayarak, yeni teknikler, araçlar
Bu etkileyici deney, eksi 450 Fahreneit derecede gerçekleşiyor ve müonlar manyetik Laboratuvarı’nda 2001’de sonlandırılan ve simülasyonlar geliştirerek deneyi
alanda dolaştıkları sürece onların hareketi değerlendiriliyor. önceki deney, müon davranışlarının oluşturdular ve tüm sistemi test ettiler.

Labmarkershop.com Türkiye’nin En Büyük ONLINE Laboratuvar Alışveriş Sitesi