Page 18 - LabMedya - 66
P. 18

18              DOĞA VE ÇEVRE                                                                             w w w .labm edy a. c om




                                      TEK KULLANIMLIK


                                      PLASTİĞE ALTERNATİF


                                      VEGAN ÖRÜMCEK İPEĞİ





       Bitki bazlı yeni malzeme, yüksek   benzeyen bitki bazlı, laboratuvarda üretilen   için enerji açısından verimli, yeni bir   polipeptit zincirlerinden oluştuğu için
       performanslı plastik filmlerle aynı güce   malzemenin birçok tüketici ürününde   yaklaşım kullanıyor. Bu, doğadaki en   doğru koşullar altında bitki proteinlerinin
       sahip fakat evde güvenle komposta   kullanılan tek kullanımlık plastiklerin yerini   güçlü malzemelerden biri olan örümcek   kendi kendilerine örümcek ipeği gibi
       çevrilebiliyor.                alabileceğini söyledi.          ipeğinde bulunan yapıların, tamamen farklı   bir araya gelmesini sağlayabiliriz” dedi.
                                                                      bir bileşime sahip bir protein olan soya   Knowles; örümcekler ağ ördüğünde ipek
       Araştırmacılar, birçok tüketici ürünündeki   Cambridge Üniversitesi’nde yapılan   proteini izolatı kullanılarak kopyalanmasıyla   proteinlerinin, minimum enerji gerektiren
       tek kullanımlık plastiklerin yerini   çalışmada geliştirilen malzeme, bitki   yapılıyor.       eğirme işlemiyle güçlü bir lif halini alan
       alabilecek bitki bazlı bir malzeme   proteinlerini moleküler düzeyde ipeği taklit              sulu bir çözelti içinde çözüldüğünü söyledi.
       geliştirdi. Araştırmacılar örümcek ipeğine   eden malzemeler halinde birleştirmek   Profesör Tuomas Knowles, “Tüm proteinler   Araştırmacıların, bitki proteinlerini örümcek
                                                                                                      ipeğinin özelliklerini taklit edecek şekilde
                                                                                                      yeniden bir araya getirilebilmeleri için
                                                                                                      örümceğe benzer şekilde bu proteinleri
                                                                                                      çözdürmenin bir yolunu bulması
                                                                                                      gerekiyordu. Ne var ki, bitki proteinleri suda
                                                                                                      pek iyi çözünmez. Fakat araştırmacılar soya
                                                                                                      proteini izolatını, su ve asetik asit karışımı
                                                                                                      içinde çözündürmek için enerji açısından
                                                                                                      verimli, çevre dostu bir yöntem geliştirdi.
                                                                                                      İşlem tamamlandıktan ve çözücü ortadan
                                                                                                      kaldırıldıktan sonra, soya proteini izolatı
                                                                                                      suda çözünmeyen, plastik benzeri bir film
                                                                                                      şeklinde yeniden birleştirilir.
                                                                                                      Makalenin başyazarı, doktora adayı Ayaka
                                                                                                      Kamada şunları söyledi; “Proteinlerin
                                                                                                      kendiliğinden bir araya gelmesi hakkında
                                                                                                      çok az şey biliniyor ve bu bilgi boşluğunu
                                                                                                      doldurarak tek kullanımlık plastiklere
                                                                                                      alternatifler bulabileceğimizi bilmek
                                                                                                      heyecan verici.”

                                                                                                      Çalışma, malzemenin düşük yoğunluklu
                                                                                                      polietilen gibi yüksek performanslı
                                                                                                      mühendislik plastiklerine eşdeğer
                                                                                                      dayanıklılığa sahip olduğunu gösterdi.
                                                                                                      Fakat birçok plastik filmin aksine
                                                                                                      doğal yapı taşlarında hiçbir kimyasal
                                                                                                      değişiklik yapılmadığı ve zehirli hiçbir
                                                                                                      element eklenmediği için evde komposta
                                                                                                      dönüştürülebilir. Yeni ürün, Cambridge
                                                                                                      Üniversitesi’nin bir uzantısı olan, tek
                                                                                                      kullanımlık plastik ve mikroplastikler için
                                                                                                      ikame ürünler geliştirmeye odaklanan
                                                                                                      Xampla adlı bir şirket tarafından piyasaya
                                                                                                      sürülecek. Bu yılın ilerleyen aylarında
                                                                                                      şirket, çamaşır deterjanı kapsüllerinde ve
                                                                                                      bulaşık makinesi tabletlerinde kullanılan
                                                                                                      plastiklerin yerine geçecek birkaç tek
                                                                                                      kullanımlık ürün piyasaya sürecek.
                                                                                                      Çalışmanın ortak yazarı, doktora sonrası
                                                                                                      araştırmacı ve Xampla’nın araştırma ve
                                                                                                      geliştirme başkanı Dr. Marc Rodrigues
                                                                                                      Garcia, şunları söyledi: “Diğer araştırmacılar
                                                                                                      plastik yerine direkt ipek malzemelerle
                                                                                                      çalışıyor fakat bunlar hâlâ hayvansal
                                                                                                      ürünler. Bir bakıma biz ‘vegan örümcek
                                                                                                      ipeği’ bulduk: Aynı malzemeyi örümcek
                                                                                                      olmadan ürettik”.
                                                                                                      Garcia “Bu yolculuğun bir parçası olmak
                                                                                                      heyecan verici. Dünyada çok ama çok
                                                                                                      büyük bir plastik kirliliği sorunu var ve bu
                                                                                                      konuda bir şeyler yapabildiğimiz şanslı bir
                                                                                                      konumdayız” diye ekledi.

                                                                                                      Kaynak: https://www.independent.co.uk/climate-
                                                                                                      change
   13   14   15   16   17   18   19   20   21   22   23