Page 54 - LabMedya - 65
P. 54

54               BESLENME                                                                                 w w w .labm edy a. c om














      YEME


      BOZUKLUKLARI


      İLE NASIL BAŞA


      ÇIKACAĞIZ?



       Ceren İNCE
       Gıda Yüksek Mühendisi


















       Beslenme alışkanlığı sağlıklı yaşam için   yatkınlığı olan bireyleri hastalığın kucağına   ve daha pek çok molekül bu listede yer   biyolojik, sosyal, kültürel, ailesel ve bireysel
       dikkat edilmesi gereken bir konudur.   itiyor. Normal hatta düşük kilolu olmalarına   alır. Bunlar aynı zamanda açlık, tokluk,   etkenler iç içe geçmektedir. Tek bir etken
       Normal yeme davranışı; bir insanın kafaya   rağmen genç kadınların daha zayıf ve   iştah, vücudun yağ miktarı ve kilo alımı   hedef gösterilemediği için tedavi sürecinde
       takmadan bunu düşünmeyerek suçlu   ince görünmek için sağlıksız beslenme   gibi olayları düzenleyen moleküllerdir.   bütünsel bir yaklaşımın benimsenmesi
       hissetmeden yapılan davranış olarak   yöntemlerini tercih etmektedir. Duygu ve öz   Beyindeki östrojen ve serotonin gibi   gerekiyor. Eğer yemek yeme davranışındaki
       açıklanabilir. Gıda, her duyuya hitap eden   denetimin az olması, beden ile ilgili yapılan   bazı moleküllerin işlevsel bozuklukları   olağandışılık duygusal dinamiklerden
       güzel bir şeydir. Yeme bozukluğu, takıntılı   kötü yorumlar, mükemmeliyetçi düşünme   da nedenlerin başında geliyor. Çok farklı   kaynaklanıyorsa bu kısım onarılmadığı
       hale dönüşen bir psikolojik bir durumdur.   ve sosyal medya da konu üzerinde rol   noktalardaki bozukluklar beynin östrojene   sürece hastanın tedavisi için en başa
       Yeme bozuklukları da şeker hastalığı,   oynuyor diyebiliriz. Hatta pandemi de yeme   anormal yanıt vermesiyle sonuçlanabiliyor.   dönmek kaçınılmaz olabiliyor. Bu hastaların
       hipertansiyon gibi kronik bir hastalıktır.    bozuklukları üzerinde bir katmandır.  Yeme bozukluklarının moleküler temelinde   önemli bir kısmının kahvaltıyı atlama,
       Temel olarak vücut ağırlığıyla takıntılı                       ortak paydayı oluşturan en güçlü   gece yeme, atıştırma tarzında az ve sık
       düzeyde ilgilenme ve yeme davranışlarında   Duygular ve yeme davranışı birbirini   sebeplerden biri de serotonin. Serotoninin   karbonhidrat, şeker ağırlıklı beslenme, aç
       ciddi değişiklikleri kapsayan bir hastalıktır.   etkilemektedir. Ağlayan bebeğe meme   motivasyon, iştah, beslenme, vücut ağırlığı,   olmadığı halde yeme gibi problemli yeme
       Anoreksia nervoza bu alanda bilinen önemli   vermek. Daha derdimizi anlatamadan   cinsellik ve uyku üzerinde düzenleyici   davranışının psikolojik değerlendirmeden
       hastalıklardan biridir. Genetik faktörler,   ağlayınca meme veriliyor. En köklü ve   etkileri bulunmakla birlikte serotonin   geçmeleri şarttır.
       kişilik özellikleri, çevresel faktörler,   en uzun davranış, yeme davranışıdır.   almaçlarının düzenlenmesinde östrojenin
       duygudurum, anksiyete yeme bozuklukları   Duygularla başa çıkma davranışı olarak   önemli işlevi vardır. Dolayısıyla östrojen   Yeme bozukluklarının bir hastalık
       riskini artıran maddeler olarak gösterilebilir.   da yemek yeme görülüyor. Stresi   metabolizmasındaki bir bozukluğun   olduğu ve bu hastalığın moleküler
                                      yönetmek için yemek yeniyorsa başka   serotoninin işlevlerini olumsuz yönde   düzeyde nasıl geliştiği konusunda her
       Duygusal eksiklik, haz eksikliği   stres yöntemleri bulunmaya çalışılmalı.   etkilemesi beklenen bir durum.     geçen gün yeni bilgiler elde ediliyor. Bu
       durumlarında yeme bozukluğu ortaya   Günlük duygu durumu mu daha mı nadir                      bilgilerin olgunlaşmasıyla kesin tedaviye
       çıkmaktadır. Ülkemizde yapılan bir   yaşanıyor, ayrımına bakılmalı. Bu davranışın   Yeme davranışı sorunları nedeniyle   giden çalışmaların da gerçekleşeceği
       araştırmaya göre kızların %43’ünün,   arkasında bir amaç var, o duygudan   oluşan açlık, belirgin glikoz ihtiyacı olan   umuduyla…
       erkeklerin %18.3’ünün zayıf olmayı   uzaklaştırmak.  Duyguyu tanıdığımızda   beyin üzerinde olumsuz etkiler yaratır.
       arzuladığı saptanmıştır. Yeme bozukluğu   yiyeceklere yönelmesek o duygunun   Özellikle ergenlik döneminde başlayan   Bu yazıdaki konu farkındalığı ve içeriğin
       kadınlarda daha çok görülen bir hastalıktır.   geçeceğini bilmemiz gerekiyor. Kendi   yeme bozuklukları beyin yapılanmasını   oluşturulmasında Beslenme Uzmanı Ceren
       Kadınlarda görülme oranı erkeklere göre   duygusal farkındalığı yiyecekler ile ilişkisini   değiştirmekte önemli sonuçlara yol   Yavuz’un kıymetli bilgileri için minnettarım.
       yaklaşık 10 kat fazladır.      de yönlendiriyor, fark etmek iyileşmenin   açabilir. Ergenlik döneminde artan
                                      başlangıcı. Şefkat göstermek, yediklerine   östrojen düzeyine beynin anormal bir tepki   Kaynaklar
       Yeme bozukluklarında yemekle ilişki doğal   şefkat gösterme gereği vardır. Örneğin   vermesinin, yeme bozukluğu hastalığının   •  Coşkun, A. (2012). Yeme Bozukluklarında Moleküler
       olmayan bir hal alır. Yaşamak ile yemek ve   kilo yönetiminde çikolata yediğin gün   gelişmesinde önemli rol aldığı düşünülüyor.   Mekanizmalar. Tübitak Bilim ve Teknik Dergisi, Yıl, 45,
       yemek için yaşamak dengede olmalıdır.   sonrasında yarın bunu yeme gibi yasaklar   Yeme bozukluğu ile östrojen almaçlarının   58-62.
       Psikolojide bir şeyi ne kadar bastırırsan o   koymak kişiler yeme davranışları üzerinde   ilişkisi uzun zamandır dikkat çeken,   •  Erbay, L. G., & Seçkin, Y. (2016). Yeme bozuklukları.
       geri dönmektedir.  Yeme bozukluklarına   olumsuz etkiler bırakmaktadır.  önemli bir konudur. Anoreksia nervoza   Güncel Gastroenteroloji, 20(4), 473-477.
       neden olan faktörlerden biri de kısıtlayıcı                    hastalarında özellikle östrojen ve serotonin
       diyetlerdir. Düşük kalorili beslenme,   Biyolojik olarak yeme bozukluklarını   metabolizmasındaki değişiklikler ve
       detoks diyetleri sürdürülebilir değildir, kısa   anlamak için iştahı düzenleyen merkezi   aralarındaki ilişkinin bozulması ön plana
       vadede aç bırakan uygulamalar sorun   kontrol mekanizmalarını iyi anlamak   çıkıyor.
       oluşturmaktadır. Medyanın ince vücutlu   gerekmektedir. Östrojen, serotonin,
       ve zayıf kadınları ön planda tutması, zaten   noradrenalin, grelin, kolesistokinin, leptin   Yeme bozukluğunun gelişmesi süresinde
   49   50   51   52   53   54   55   56   57   58   59