Page 37 - LabMedya - 60

www .labmedy a.c om GIDA 37

İNSANLIK İÇİN SÜTÜN TARİHİ

Kemal Emrah ŞAHİN / Gıda Mühendisi

HİÇ MERAK ETTİNİZ Mİ, HAYVANIN YAVRUSUNU BESLEMEK İÇİN
KULLANDIĞI BU SIVIYI SAĞIP İÇMEK İLK OLARAK HANGİ ÇILGININ
AKLINA GELDİ?

Biyolojik anlamı ile süt dişi memelilerin, tarihi bilgiler M.Ö. önceki yıllarda sütün şehirli insan gıdaları artık kendi üretmiyor, olarak hepimizin aklında yer ettiği bizi
yavrulama dönemlerinin sonrasında insan toplumu açısından büyük önem genellikle satın alma ihtiyacı hissediyordu. Fransız kimyager Louis Pasteur sütün
bebeklerini beslenmesi için meme arz ettiğini göstermektedir. Fakat sütün; Bu sebeple kurulmuş süt çiftlikleri ve süt pastörizasyonu için gerekli tekniği
bezlerinden sentezlenen, beyaz renkli süt olarak tüketilmesinden çok yağından sağım merkezlerinde işçiler çalışıyordu. geliştirmiştir. Bu teknik, sıvıların hızla
besin değeri yüksek bir sıvıdır. Memeli faydalanılması, tereyağı ve peynir yapımı ısıtılması ve soğutulması ile hastalık
hayvanların yavruları için hayati öneme gibi işlemler sütün önemini ortaya Bu işçiler çiçek virüsünün bir benzeri yapıcı birçok bakteri ve mikroptan sütün
sahip olan bu sıvı, yetişkin insanların çıkarmıştır. Bu şekilde sütün uzun süreli olan ve ineklerde bulunan “cowpox” diye arıtılmasını sağlamış, böylelikle de tüketimi
hayatında da önemli bir yer teşkil muhafazası sağlanmış, kıtlık dönemlerinde adlandırılan hastalıkla iç içe yaşamaktaydı. konusunda yaygınlaşmasını desteklemiştir.
etmektedir. Gıda sektöründe süt denildiği besin ihtiyacını karşılaması ile de kutsal bir Bu hastalık, çiçek hastalığına göre çok
zaman büyük çoğunlukla inek sütü yere yükselmiştir. Üstelik sütün bu şekilde daha hafif seyrediyordu. Birçoğu bu SÜT IÇMELI MIYIZ?
akla gelir. Diğer hayvanların sütlerinden işlenmesi ile elde edilen gıdalarda laktoz hastalığı geçirmiş, bu sayede fark etmeden
bahsedilirken ise genellikle hayvanın ismi bulunmamaktadır. Buda tüketiminin daha çiçek hastalığına karşı doğal olarak adeta Bir gıda mühendisi olarak insanların süt
ile beraber anılmaktadır (eşek sütü, keçi yaygın olmasına sebep olmuştur. aşılanmışlardı. Bu durum hasta olmalarını içip içmemesi konusunda yorum yapmak
sütü vs). Bu makalemizde de tabii ki inek engellemekte ya da hafif atlatmalarına benim haddime değil diye düşünüyorum.
sütünün tarihini inceleyeceğiz. 1800’lü yılların başında süt ineklerinin yardımcı olmaktaydı. Bu durumun fark Gıda mühendisinin uzmanlık alanı gıdanın
gemilerle Avrupa’dan yeni keşfedilen edilmesi ile süte olan talep hızlı bir tüketiciye uygun hale gelecek şekilde
INSANLARIN SÜT ILE ILK Amerika Kıtasına taşınması, sütün büyüme kaydetti. Aynı dönemde kurulan üretilmesi, paketlenmesi ve tüketicinin
TANIŞMASI sanayileşmesinde büyük etkiye sahiptir. alkol fabrikaları, fermente ettikleri atıkları tabağına ulaşması üzerinedir. Süt üzerine
Günümüz insanın tükettiği içecek olan süt değerlendirmek ve yükselen süt trendinden de birçok olumlu ve olumsuz yönde
Sütün tarihine baktığımız zaman tarım ise sanayi devrimi ile beraber 1800’lerden de faydalanmak adına süt çiftlikleri araştırma bulabilmek mümkündür. Fakat
devrimi ile aşağı yukarı aynı dönemlere sonra rağbet görmeye başlamıştır. Özellikle kurmaya başlamıştı. Alkol fabrikalarının da basit bir şekilde düşüldüğünde, sütün hiçbir
denk geldiği görülür. İnsanlar hayvanların de süt ile çiçek salgını arasında ki ilişki bu işe girmesi ile süt üretimi modernleşmiş, hazır gıda kadar zarar vermesinin mümkün
evcilleştirilmesinden önce hayvanların büyük ivmeye sebep olmuştur. şişe süt şehirli insanların hayatına dâhil olmadığı, günlük tüketim miktarlarının
sütünden faydalanmayı düşünmemiş veya olmuştur. aşırıya kaçmaması durumunda
bunun için imkân bulamamış olabilir. İlk SÜT VE ÇIÇEK SALGINI faydalı olacağı görüşündeyim; takdir
evcilleştirilen çiftlik hayvanları arasında Fakat bu alkol üretim fabrikalarının atık okuyucunundur.
yabani inekler bulunmaktadır. Bu ilk Bir ilginç olayda yine aynı tarihlerde, fermente ürünlerin ineklere yedirilmesi
evcilleştirme, tarım devrimi dediğimiz 1800’lü yıllarda gerçekleşmiştir. Bu süt kalitesini düşürmüş, hem ineklerde
döneme işaret eder ve M. Ö. 10000 ile tarihlerde dünyada yaygın olarak çiçek hem de o ineklerin sütünü içen insanlarda
8000 yılları arasına denk gelmektedir . hastalığı (smallpox) görülmekteydi. hastalıklara sebep olmuştur. Kaynaklar
1
Oldukça ölümcül olan bu hastalık, 1. ProCon’s Historical Timeline of Cow’s Milk:
İlk süt içmeyi akıl eden ya da içmek insanlık tarihinde ki en yıkıcı virüslerden PASTÖRIZASYON https://milk.procon.org/historical-timeline/
mecburiyetinde kalanların M.Ö. 8000 birisidir. Sanayileşmenin verdiği etki ile 2. Itan, Yuval, et al. “The origins of lactase
ile 6000 yılları arasında Kuzey Avrupa beraber şehirler oluşmuş hastalık daha Bir diğer önemli gelişme ise sütün persistence in Europe.” PLoS computational biology
ülkelerinde ortaya çıktığı tahmin hızlı yayılmaya başlamıştı. Aynı zamanda pastörizasyonudur. Bir lise bilgisi 5.8 (2009).
edilmektedir. Bunu destekleyen önemli
kanıtlardan birisi, kuzey Avrupa’nın yerli
halklarında, güneyde yaşan toplumlara
oranla laktoz intoleransının daha düşük
olmasıdır. Laktoz sindirebilme yeteneği
antik çağlarda insanlarda bulunmamaktadır, TROFLAB Laboratuvar Ürünleri San.Ve Tic.Ltd.Şti
bu yeteneği sağlayan genin mutasyonunun
M.Ö. 7500 ile 4000 yılları arasında kuzey
ülkelerde gerçekleştiği düşünülmektedir. laboratuvarınızdaki
Günümüzde Avrupa toplumu incelendiğinde
de orta Avrupa’da yaygın olarak bu gene çözüm ortağınız
rastlanır . Bebeklerde laktoz sindirimini
2
sağlayan lâktaz enzimi bulunmakta,
zamanla etkisini yitirmektedir.
. İşletme Kimyasalları
İneklerin evcilleştirilmesi M.Ö. 8000’lere · Analitik Kimyasallar
dayansa da, sütün insan hayatında önemli · Laboratuvar Sarf Malzemeleri ve Teçhizatları
bir yer aldığını gösteren ilk bulgular
Sümer tabletlerinde M.Ö. 3000 yıllarını · Kalite Kontrol ve Laboratuvar Cihazları
göstermektedir. Ayrıca aynı dönemlerde · İş Güvenliği Malzemeleri
Mısır’da ineklerin kutsal bir yeri bulunurdu. . Methenamine for Timed Burning Tablet
İnekler hem tarım ve bereketin tanrısı ISIS’e
atfedilir hem de kendileri kutsal kabul (zamanlı yanma test tableti)
edilirdi.

İneklerin evcilleştirilmesi Asya’da M.Ö.
2000’lerde kuzey Hindistan’da, 1700’lerde 0(212) 659 61 95 - 659 61 96 Mahmutbey Mahallesi 2450. Sok.
ise İbranilerin kutsal metinlerinde süt 0(212) 659 61 97 29. Ada No:101 İSTOÇ - BAĞCILAR / İSTANBUL www.troflab.com.tr | info@troflab.com.tr
önemli bir yer almaktadır. Bütün bu