Page 46 - LabMedya - 59
P. 46

46               GIDA GÜVENLİĞİ                                                                           www .labmedy a.c om














       Kemal Emrah ŞAHİN | Gıda Mühendisi



       MAKİNE


       ÖĞRENMESİ


       İLE SAHTE BAL

       ANALİZİ






       BAL DÜNYADA Kİ EN TEMEL VE EN ESKİ GIDALARDAN BİRİSİDİR.

       BİNLERCE YIL ÖNCESİNİN METİNLERİNDE DAHİ BAL İLE İLGİLİ BİLGİLER
       BULMAK MÜMKÜNDÜR. GÜNÜMÜZDE DE OLDUKÇA YAYGIN OLARAK

       TÜKETİLEN VE SEVİLEN BU BESİN MAALESEF SAHTE ÜRETİM VE KARIŞIM
       YAPILMAYA DA OLDUKÇA MÜSAİT BİR ÜRÜNDÜR.






       Dünya da sahteciliği en fazla yapılan   direkt olarak 160 milyon TL, dolaylı   ve ciddi anlamda maliyetli enstrümantal   ve bilinmeyen bir bal örneği yerleştirildiği
       gıdalardan birisi olan bal, ülkemizde sık   yollardan ise 1.6-2.4 milyar TL ekonomik   analizlere ihtiyaç duyulan bir işlemdir.   takdirde bal kökenini belirleyebiliyor.
       sık sahte bal ve karışım bal haberleri ile   değer elde etmektedir. Dünyada arı kolonisi   Bu işlemlerde qPCR, NMR, LC-MS,   Farklı kökenlerden balların birbirleri ile
       gündeme gelmektedir. Meşhur ballar   olarak en yüksek sayı Hindistan, Çin ve   NIR ve mikroskop gibi farklı araçlar   karıştırılarak hile yapılıp yapılmadığı tespit
       içerisine farklı bölgelerin ballarının   Türkiye şeklinde sıralanmaktadır. Fakat   kullanılmaktadır.  edilebildiği gibi örnek içerisinde ki polen
       karışımının yapılması bir yana, glikoz   bal üretimi açısından ise Çin, Türkiye ve             yoğunluğu üzerinden ise örneğin glikoz
       şurubu ve mısır kökenli yapay tatlandırıcılar   Arjantin ilk üçü oluşturmaktadır. Üretim   MAKINE ÖĞRENMESI ILE SAHTE   şurubu gibi farklı bir malzeme ile seyreltilip
       kullanılarak tamamen sahte bal üretilmesi   miktarında koloni başına verim en büyük   BAL ANALIZI  seyreltilmediği de belirlenebiliyor. Makine
       ile de sıklıkla karşılaşılmaktadır. Bu   etkiyi oluşturmaktadır. Çin’de bu rakam               öğrenmesinin insan faydasına kullanımı
       sahtecilikler ile beraber insanoğlunun   koloni başına 50 kg’ı geçerken Türkiye’de   Makine öğrenmesi son yıllarda   ile beraber aynı zamanda gıdaya da
       doğaya kontrolsüzce saçtığı kimyasallardan   ortalama 14-15 kg civarındadır. Türkiye   sınıflandırmada ki başarıları ile dikkat   uygulanması açısından bu çalışma çok
       olan antibiyotikler, ağır metaller ve   içerisinde ise en çok bal üreten iller Ordu,   çekerken, bu etkiyi özellikle tıp alanında   önemli bir örnek teşkil ediyor.
       pestisitler de arılar üzerinden balların   Muğla ve Adana’dır.  kanser araştırmalarında görmek
       içerisine taşınmaktadır.                                       mümkündür. Yapay zekânın bu yeteneğini   Çalışmada kullanılan 10 adet bal üzerinde
                                      Türkiye yıllık yaklaşık 100.000 ton bal   melissopalynology alanında kullanmayı   yapılan denemelerde oldukça başarılı bir
       BALIN CANLILAR IÇIN ÖNEMI      üretmektedir. Fakat bu balın çok düşük bir   planlayan Cornell Üniversitesi’nden iki genç   sonuç vermesi ile birlikte eksik kaldığı
                                      miktarı yurtdışına ihracat amacıyla konu   araştırmacı konu ile ilgili olarak oldukça   nokta ise ultrafiltrasyondan geçilirmiş
       Bal kaliteli bir enerji kaynağı olması   olmaktadır. Bal ihracatında birincilik yine   başarılı bir çalışma gerçekleştirmiş. Bu iki   ballarda polen bulunmaması sebebi ile
       ile beraber içerisinde ki şeker, vitamin,   Çin’in elinde bulunur. Dünya genelinde   genç araştırmacının “Honey Authentication   sonuç verememesi olarak görülüyor. Aynı
       polen ve besleyici maddeler ile dikkat   birçok ülke ürettiği balı yine ülke içerisinde   with Machine Learning Augmented Bright-  zamanda çalışmada bal içerisinde ki
       çekmektedir. Bin yıl öncesinde dahi bal   tüketmektedir.       Field Microscopy” isimli makalesinde   pestisit, ağır metal ve antibiyotik miktarı
       insanlar tarafından hem gıda hem de ilaç                       kamera destekli bir mikroskobun   açısından bir sonuç verilemiyor olmasına
       anlamında kullanılmaktaydı. Aynı zamanda   BALDA SAHTECILIK    makine öğrenmesi ile ilişkilendirilmesi   da değinilmiş. Yinede araştırmacılar bu
       bal mumu, arı sütü, arı zehri ve propolis                      neticesinde oldukça uzmanlık gerektiren   yöntemin ucuz, hızlı ve pratik olması sebebi
       gibi birçok yan ürünün üretilmesini de   Bal dünyada sahtecilik anlamında   polen tanımlama işlemini gerçekleştirdiği   ile oldukça faydalı olabileceği görüşünde.
       sağlamaktadır. Bütün bunlarla birlikte arılar   üzerinde en çok oynama yapılan 3. gıda   görülüyor. Oldukça temel araçlarla
       bal üretirken tozlaşma ve canlılığın devamı   konumundadır. Sıradan bir balı meşhur   gerçekleştirilen bu araştırmada ki   Kaynaklar:
       üzerinde çok yoğun bir etkiye sahiptir. Hatta   bir bal altına satmak bu yöntemlerden   amaç arıcıların, bal üreticilerin ve bal   1.https://arxiv.org/abs/1901.00516
       yapılan son bir araştırmaya göre bitkiler   birisi iken, balın glikoz şurubu kullanılarak   işletmelerinin kendilerini kolay ve etkili   2.https://www.fastcompany.com/90294831/machine-
       arının kanat çırpma sesini tanımakta ona   seyreltilmesi de sahte bal adına yapılan   bir doğrulama yöntemi ile koruma altına   learning-is-a-sweet-way-to-tell-if-your-honey-is-fake
       göre koku ve renk gibi çekici etmenlerini   uygunsuz yöntemlerden biridir. Hatta 2011   alması olarak belirtiliyor.  3.www.dunyahalleri.com
       yoğunlaştırmaktadır.           yılında dikkat çeken ve “Honeygate” adı                         4.Parlakay, Oğuz, et al. “Türkiye’de Arıcılık Faaliyetinin
                                      altında dünyada duyulan Çin balının önce   Çalışmada kullanılan 10 farklı kökene   Mevcut Durumu ve Trend Analizi Yöntemiyle Geleceğe
       TÜRKIYE’DE BAL VE ARICILIK     Almanya’ya gelmesi ve burada “Alman   sahip bal üzerinde 2500 farklı polen   Yönelik Beklentiler.” Uludağ Üniversitesi Ziraat
                                      Balı” etiketi ile ABD’ye ihraç edilmesi bu   fotoğrafı veri sistemine kayıt edilerek,   Fakültesi Dergisi 22.2 (2008): 17-24.
       Ülkemiz bal üretiminde dünyada Çin’den   konuda ki ses getiren olaylardan biridir.  polenler 3 grup (round, triangular ve spiky)   5.https://www.sciencealert.com/flowers-may-not-
       sonra 2. sırada ki konumu ile dikkat   Balın doğrulanması, kökeninin belirlemesi   altında sınıflandırılmış. Bu fotoğraf ile 10   have-ears-but-they-can-still-technically-hear-say-
       çekiyor. Ülkemizde yaklaşık 81.000 tarım   ve içerisinde ki sahteciliklerinin analiz   adet kökenin sahip olduğu polen tipleri   scientists
       işletmesi arıcılık faaliyetleri üzerinden   edilmesi oldukça uzmanlık gerektiren   tanımlanan sistem, mikroskop altına farklı
   41   42   43   44   45   46   47   48   49   50   51