Page 40 - LabMedya - 56
P. 40

40               SAĞLIK                                                                                   www .labmedy a.c om








































                                      AĞRI VE IMMÜN


                                      MEKANIZMALARLA ILIŞKISI


                                      Mert KARACA


       Ağrı, IASP (International Association for the   ve T hücreleri, sitokinler, kemokinler,   immün sitokin farklı mekanizmalarla ağrıyı   keşfedilmiştir. (Kapsaisin formları
       Study of Pain) tarafından; “Gerçek ya da   lipid mediatörler ile aktif olarak ağrı   doğrudan etkilemektedir.  günümüzde deneysel artrit, kas ve eklem
       potansiyel doku hasarıyla bağlantılı veya   hassasiyetine etki ederken; omurilikte             ağrılarının semptomatik tedavisinin yanı
       bu hasarların terimleriyle tanımlanmış;   mikroglia, T hücreleri ve astrositler dorsal   Yine prostoglandin mediatörünü içeren   sıra analjezik olarak da kullanılmaktadır.)
       rahatsız edici, algısal ve duygusal deneyim”   ganglion terminalleri ve ikincil nöronlar   nonstreoid ilaçlara baktığımızda, analjezik   Bu kanalların daha sonra pH, sıcaklık
       olarak adlandırılmış ve genel hatlarıyla   arasındaki nörotransmiter boşluk aracılı   ve antienflamatuar etki gösterdiklerini   ve diğer etkenlerle de aktifleştiği ortaya
       nosiseptif, somatik, viseral, nöropatik,   olarak ağrı mekanizmasına katkıda   biliyoruz. Tabi yan etkileri henüz tam   çıkmıştır. 7 tipi olan bu kanalların 6 tanesi
       psikojenik olarak gruplandırılmıştır. İmmün   bulunurlar.      anlamıyla giderilmiş değil. Örneğin gastrik   tüm memelilerde bulunmaktadır. Bu
       sistemimizin de dâhil olduğu ağrı grubu,                       mukozal korumada hayati rol oynayan   kanallara da bir örnek vermek gerekirse,
       nosiseptif ağrı grubudur. Peki, bu ağrı   ** Hangi immün sitokinlerin ne şekilde   ve prostoglandinlerin temelini oluşturan   nosiseptörlerden salınan P maddesi
       grubunun immün sistemimizle ilişkisi   etki ettiğini detaylandırmadan örneklemek   sikkooksijenaz (COX1) enziminin, bu ilaçlar   ve CGRP, lökositler ve kan damarından
       nedir?                         gerekirse;                      aracılığı ile inhibe olması sonucu oluşan   inflamatuar sitokinlerin salınmasına aracılık
                                                                      yüksek gastrointestinal yan etki insidansı   ederek nörojenik inflamasyonu tetikler. Bu
       Nosiseptif ağrının oluşmasında temel unsur   IL-1ß, farelerde yapılan deneylerde   hala giderilememiştir.  durumda TRPV1 kanallarının sensitizasyonu
       nosiseptörlerdir. Ağrıyı algılayıp dorsal   hem lokal hem de sistemik uygulamada               yani fiziksel ve kimyasal uyaranlara karşı
       ganglionlar üzerinden omurilik aracılı   hiperaljeziye neden olduğu gösterilen   Yine NGF; enflamasyon sırasında   duyarlılığı artar.
       olarak talamusa ve serebral kortekse kadar   ilk sitokindir. Omurilikte bulunan   makrofajlar ve mast hücreleri tarafından
       ulaştırırlar. Bizi ilgilendiren nosiseptörlerin   mikroglialardan doğrudan sentezlenebilen   salınan nöronal büyüme faktörü,   Monositlerin, makrofajların, nötrofillerin,
       ağrıyı algılama biçimi ve talamus ile   IL-1ß, dorsal ganglion üzerindeki   tropomiyosun reseptör kinaz A (TrkA)’ya   mast hücrelerinin, dendritik hücrelerin, B
       serebral kortekse giden yolda etkinleşen   reseptörlere etki ederek ağrı duyarlılığını   bağlanarak periferik ağrı duyarlılığına   ve T hücrelerinin temel görevlerinin yanı
       mekanizmalardır.               arttırıcı etki gösterir. AIA (antijen ilişkili artrit)   katkıda bulunmaktadır.     sıra kompleks sinyalizasyon yolakları
                                      ve CIA (kollajen ilişkili artrit) modellerinde                  aracılığıyla ağrı mekanizmasını tetiklediğini
       Nosiseptörler, bir immün sistem elemanı   yapılan çalışmalar, TNF miktarının   Pek çok kemokin de ağrı mekanizmalarında   de biliyoruz.
       gibi karakterize olmuşlardır. Sitokinlere,   azaltılmasıyla zayıflatılmış mekanik   görev almaktadır, örneğin dorsal ganglion
       lipid moleküllere ve diğer immün   duyarlılık sonucu eklemlerde sistemik   nöronlarında CXCL1 kemokinin konik   Tüm bunlar göz önünde bulundurulduğunda
       mediatörlere karşı duyarlıdırlar. En önemlisi   nötralizasyon olduğunu göstermiştir. Yabani   reseptörü üretilmektedir. Ve bu reseptörün   diyebiliriz ki; ağrı, birçok farklı hastalığın
       de bir edinsel immün sistem hücresiymiş   tip farelerle karşılaştırıldığında IL-6 enjekte   aktifleşmesiyle ortama CGRP (kalsitonin   en önemli özelliğidir. Artan kanıtlar,
       gibi patojenleri ve salgıları doğrudan tanıma   fareleri, mekanik ve termal uyaranlara karşı   ilişkili peptid) salınmaktadır. (Bu peptidin   çeşitli dokularda enflamatuar ve bulaşıcı
       özellikleri vardır.            zayıflamış hiperaljezi göstermiştir.   önemli fonksiyonları vardır) Bu reseptörün   hastalıklarla ilişkili ağrının başlatılmasında,
                                                                      inhibasyonu ile de mekanik allodini ve ısı   yayılmasında ve kronikliğinde nöroimmün
       Periferik sinir terminallerinde, geçici   Nötralize edilmiş endojen IL-17A’nında   hiperaljezisinin ortaya çıktığı kanıtlanmıştır.  etkileşimlerin rolüne işaret etmektedir. Bu
       potansiyel reseptör kanalları (TRP) ve G   farelerde ağrı benzeri davranışları önlediği        etkileşimlerin modülasyonu hem ağrıyı
       protein bağlantılı reseptörler aracılığıyla   görülmüştür. Omuriliğe eksojen olarak   Geçici reseptör potansiyel kanalları da ağrı   hem de altta yatan hastalığı hedeflemede
       üstte saymış olduğum moleküler   IL-10 enjekte edilmesi, paklitaksel (bir   sinyalizasyonunda kilit görev almaktadırlar.   bizlere yeni yollar sunabilmekte ve bu
       mediatörleri algılayan moleküler sensörleri   kemoterapi ilacı etken maddesi) kaynaklı   Bu kanallar 1997 yılında bir acı biber   mekanizmaların anlaşılması henüz
       eksprese ederler. Yine periferal sistemde   ağrının azalmasını sağlamıştır. Bu   türünün etken maddesi olan kapsaisinin bu   çözümleyemediğimiz problemlerin çözümü
       mast hücreleri, makrofajlar, nötrofiller   örneklerde de görüldüğü gibi daha birçok   kanallarla ilişkisinin anlaşılması sonucunda   için de umut vaat etmektedir.



             Labmarkershop.com                                  Türkiye’nin En Büyük ONLINE Laboratuvar Alışveriş Sitesi
   35   36   37   38   39   40   41   42   43   44   45