Page 34 - LabMedya - 41
P. 34

34                                                                                                                  www.labmedya.com


         NEDEN “GÜZELE” DAHA ÇOK BAKMAK ISTERIZ?




          Bir bakışta karşınızdakinin nasıl biri   Lab’den meslektaşlarıyla birlikte   Bu çalışmada ise araştırmacılar   verildiğinde, bu davranışların tam tersini
          olduğunu anlayabilir misiniz? Tanıdık biri   oluşturduğu araştırma grubunda, beynin   katılımcılara, daha önceden çok, orta veya   gözlemledik. Katılımcılar, çekici bulunan
          mi? Mutlu mu, öfkeli mi? Çekici mi?  ödüllendirme sistemi, başkalarını ne   az çekici diye sınıflandırılan görüntüler   yüzlere daha düşük puan verdi.“
          Oslo Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nden   kadar çekici bulduğumuzla da ilişki   gösterdi. Fakat bu sefer katılımcılara,
          Olga Chelnokova, doktora tezinde her   içinde. Chelnokova, bunu şöyle açıklıyor:  beynin ödüllendirme sistemini harekete   EVRİM TEORİSİ
          birimizin görsel özelliklerinin nasıl olup   “Örneğin lezzetli bir yemek yediğimizde   geçiren düşük dozda morfin verildi.
          da yüzün en önemli bilgileri içeren   veya piyango kazandığımızda,   Chelnokova, morfin verilmiş katılımcıların   İnsan beyninin, evrimsel olarak
          yerlerine dikkat çektiğini ortaya koydu.   ödüllendirme sistemi mutluluk   tepkilerini şöyle aktarıyor:  bizim yararımıza olacak davranışları
          Chelnokova’nın araştırması, insanların yüz   deneyiminin oluşturulmasına dahil oluyor.                güçlendirmek amacıyla evrim geçirmiş
          konusunda birer uzman haline geldiğini   Aynı sistem, güzel bir yüz gördüğümüzde   “Katılımcılar, çekici olarak sınıflandırılan   olma ihtimali olabilir mi? Araştırmacılara
          gösteriyor. Chelnokova bu konuda,   de mutluluk duygusunun oluşmasını   yüzleri daha da çekici buldu ve fotoğrafa   göre bu mümkün.
          “Hepimiz, başkalarının yüzü konusunda   sağlıyor.“                  daha çok bakabilmek için önlerindeki
          çok meraklıyız. İnsanların yüzünden   Birinin düşüncelerini anlamak istiyorsa,   düğmeye daha fazla bastıkları görüldü.   Chelnokov, geçmişte yapılan
          hikayelerini okuyor, estetik bir değer   gözler bu bilgiyi en çok sağlayan yer   Aynı zamanda fotoğraftaki kişilerin   araştırmaların yüz çekiciliği ile sağlık ve
          biçiyoruz” diyor.                 oluyor.                           gözlerine bakmak için daha fazla zaman   doğurganlık potansiyeli gibi insan türüne
                                                                              ayırdıkları gözlendi.             özgü önemli evrimsel faktörler arasında
          EN ÖNEMLİSİ GÖZLER                İlk yapılan araştırmalar, insanların hangi                          bağlantılar tespit ettiğini söylüyor ve
                                            yüzleri çekici olduğu konusunda yüksek   En önemlisi de beynin ödüllendirme   ekliyor:
          Chelnokova’nın Hedonic Pharmacology   seviyede tutarlılık sergilediğini gösteriyor.   sistemini baskılayan başka bir madde
                                                                                                                “Beynimizin çekici bulduğu yüzlere daha
                                                                                                                fazla bakması ve bakmak istemesinin
                                                                                                                arkasında evrimsel bir gerekçe olduğunu
                                                                                                                söyleyebiliriz.” Ancak Chelnokova
                                                                                                                buna rağmen beynin ödüllendirme
                                                                                                                sisteminin hızlıca bir yanıt verdiğini ve
                                                                                                                bu yanıtın uzun dönemdeki alışkanlıkları
                                                                                                                belirlemediğini söylüyor.
                                                                                                                GÖZ TEMASI KURMAK İSTEME

                                                                                                                Chelnokova’nın tezinde yer alan bir başka
                                                                                                                çalışmada ise katılımcıların gördükleri
                                                                                                                yüzlerin hangi bölümlerine baktıkları
                                                                                                                incelendi. Buna göre sahip olduğumuz
                                                                                                                görsel sistem, karşımızdaki kişiyle ilgili
                                                                                                                en hızlı yoldan bilgi sağlayacak yere
                                                                                                                odaklanıyor. Bunun en belirgin örneği de
                                                                                                                gözler…
                                                                                                                Beynimizin çekici bulduğu yüzlere daha
                                                                                                                fazla bakması ve bakmak istemesinin
                                                                                                                arkasında evrimsel bir gerekçe olduğunu
                                                                                                                söyleyebiliriz.

                                                                                                                DAVRANIŞ DEĞİŞİKLİKLERİ

                                                                                                                Geçmişte yapılan çalışmalarda beynin
                                                                                                                ödüllendirme sistemiyle yüz güzelliğini
                                                                                                                değerlendirme arasında bir bağlantı
                                                                                                                olduğunu tespit etmişti. Farklı yüz
                                                                                                                resimlerine bakarken katılımcıların
                                                                                                                beynini inceleyen araştırmacılar, güzel
                                                                                                                yüz görmenin beyindeki ödüllendirme
                                                                                                                sistemini harekete geçirdiğini tespit
                                                                                                                etmişti. Ancak bu, koşullara bağlı olarak
                                                                                                                gerçekleşen bir durum.

                                                                                                                Bir başka deyişle, araştırmacılar sadece
                                                                                                                beynin çekici bir yüze baktığında verdiği
                                                                                                                tepkiyi ölçtü ancak insanların gördükleri
                                                                                                                yüzü ne oranda çekici bulduğu ve beyin
                                                                                                                aktivitelerindeki değişimi incelenmedi.

                                                                                                                Chelnokova’nın doktora tezinde
                                                                                                                gerçekleştirdiği araştırmalar ise beynin
                                                                                                                ödüllendirme sistemindeki değişikliklerin,
                                                                                                                davranış değişikliklerine neden olduğunu
                                                                                                                gösterdi. Çekici bir yüzü beğendikten
                                                                                                                sonra daha çok bakmak istemek gibi…
                                                                                                                Chelnokova, bu çalışmaları şöyle
                                                                                                                yorumluyor:

                                                                                                                “Başkalarıyla ilgili değerlendirmelerimizde
                                                                                                                gözlerin önemi kanıtlanmış oldu. Ancak
                                                                                                                gözü kapalı olan kişiler için bunu tahmin
                                                                                                                etmek oldukça güç. Genellikle birinin
                                                                                                                düşüncelerini anlamak istiyorsa, gözler bu
                                                                                                                bilgiyi en çok sağlayan yer oluyor.”


                                                                                                                Kaynak: Science Daily
   29   30   31   32   33   34   35   36   37   38   39