Page 16 - LabMedya - 39

16 www.labmedya.com

Sıradan bir konuşma değildir söz
konusu olan. Tüm süreç içinde yeni
öğrenmeler gerçekleşir; bunlar
yanlış bildiğimiz ve inandığımız
şeylerle ilgili olabileceği gibi insan
ZIHIN ilişkileri ile de ilgili olabilir. Kişi
bazı davranışları değiştirmeyi farklı
şekilde düşünmeyi, duygularını
DEĞIŞIR, yönetmeyi öğrenir. Aynı zamanda
yeni bir kişiyle ilişki kurmaya, var
olan ilişkilerindeki sorunları görmeye,
BEYIN problemlere çözümler üretebilmeye,
güven duymaya ve kendisiyle
ilgili olumsuz pek çok algısının da
değiştirilmesine olanak sağlayan bir
DEĞIŞIR kapıdır. Terapi sizi destekleyen iyi bir
dinleyici ile konuşmaktan çok daha
fazlasıdır. Depresyon, kaygı, fobi, post
Özenç ETAN ÖZTEKİN – Klinik Psikolog travmatik stres bozukluğu gibi pek
çok sorunun tedavisinde ilaçlar ve
terapilerin etkililiği karşılaştırıldığında;
Hayatta özellikle de erken yaşlarda her iki müdahalenin de beyinde
yaşadığımız deneyimler bizleri tüm benzer kimyasal etkiler yarattığı
yaşamımız boyunca oldukça derinden sonucuna ulaşılmıştır. Pek çok
etkilemeye devam eder. Bu cümle araştırma terapilerin beyin üzerinde
psikoloji bilimi ile uğraşan veya ilgi değişiklik yarattığını kanıtlamakla
duyan herkes için son derece aşina ve kalmamış; farklı terapi modellerinin
neredeyse tartışılmaz bir gerçektir. Tüm değişimi yaratan mekanizmalarını da
klinik deneyimlerde hatta günlük yaşam incelemiştir.
deneyimlerimizde gözlemlediğimiz bir
durumdur. Son yıllarda ortaya çıkan Örneğin kognitif terapilerin, bilişsel
fMRI, PET, SPECT gibi teknolojiler kontrol ile ilgili olan prefrontal bölgenin
sayesinde artık bu önermeyi uzun süre maruz kalınan güçlü bir de beynin fonksiyon ve yapılarında aktivitesinin arttırılması yoluyla
kanıtlayabilir durumdayız. Kısaca olumsuz yaşantı o kişinin ileriki değişikliğe sebep olur. Bizim öznel değişimi sağladığı görülmüştür. Kaygılı
açıklamak gerekirse fMRI beyindeki yaşlarda yakın ilişkiler kuramamasına, yaşantılarımız beynimizi doğrudan ve fobik kişilerde prefrontal lobun
sistemlerin işleyişindeki değişiklikleri, saldırgan olmasına, dürtülerini kontrol etkilemektedir. Hayatımızdaki önemli daha az, amigdala ve hipokampüs
PET ve SPECT ise beyindeki moleküler edememesine hatta yeterli öğrenmeyi ilişkiler yıkıcı zararlar verebildikleri bölgesinin daha yoğun aktivasyon
değişiklikleri görebilmemizi mümkün gerçekleştirmemesine yol açabilir. gibi iyileşmemize de sebep olabilir. gösterdiği saptanmıştır. Terapiler
kılan teknolojilerdir. Bu teknolojiler Bunun sebebi beyindeki sistemlerin O nedenle büyük yıkımlar yaşamış sonrası bu kişilerdeki beyin faaliyetleri
sayesinde beynimiz bir etkiye maruz maruz kalınan deneyimler tarafından kişilerle çalışırken sosyal destek ölçüldüğünde prefrontal lob daha aktif
kaldığı anda ne tür tepkiler verdiğini değiştirilmiş olmasıdır. Yani maruz grubu dediğimiz; danışanın yakın amigdalanın ise normalleşmiş aktivitesi
görebiliyor ve ölçebiliyoruz. kalınan bu deneyim beyinde nöronlar insan ilişkilerine dikkatle bakarız. İyi gözlenmiştir. (Schnell veHepetz, 2007).
arasında olması beklenilen ilişkilerin bir sosyal destek grubuna sahip olan
Bu çalışmaların ve eski bilgilerimizin kurulmasına engel olmuş, kurulmuş kişilerin (aile, eş, akraba, arkadaş) Bu konu üzerinde yapılan çalışmalar
bir araya gelmesi ile öğrendik ki olanların ise bozulmasına, kimyasal ya yaşadıkları travmaları atlatmaları daha sadece kognitif terapi ile ilgili değildir,
yaşantılar beyin üzerinde etkilidir. da moleküler olarak beklenilenin dışına kolay olabilmektedir. farklı terapi ekollerini de konu alan
Örneğin çok küçük çocuklar yaşadıkları çıkmasına neden olmuştur. Kısacası çalışmalar vardır ve hepsinde kimyasal
bir travmadan bir ömür boyu bu deneyimin beyni etkilediği ve Eski ve olumsuz deneyimlerin yerini ve moleküler seviyede beyin değişikliği
etkilenebiliyorlar. Çünkü beyin yaşamın değiştirdiği açıktır. alacak yeni olumlu yaşantılar ile yeni ve yaratıldığı kanıtlanmıştır.
ilk yıllarında içten dışa doğru bir sıra sağlıklı ilişkilerin kurulabilmesi, zihnin
takip ederek çok hızlı bir büyüme ve “Bunun tersi de mümkün müdür?” başka bir deyişle düşünme şeklinin Elbette her zaman terapiyi ilaca
gelişme sergilemektedir. Buradan şunu sorusu pek çok araştırmacının aklını değişmesi yeni nöronların, nöronlar tercih etmek mümkün değildir. İlaç
anlayabiliriz bir deneyim ne kadar çelmiş olmalı ki son yıllarda deneyimleri arasında yeni ilişkilerin kurulabilmesi kullanımının şart olduğu durumlar
erken yaşta meydana gelirse beynin o veya düşünceleri değiştirmek yoluyla potansiyelini doğurur. olduğu gibi ilaç ve terapinin birlikte
kadar derin kısımları üzerinde önemli beyinde bir değişiklik yaratılıp yürütüldüğü, başarılı ve kalıcı
etkiler yaratır, en derindeki yapı olan yaratılamayacağı ile ilgili çok önemli İşte bu noktada terapiden söz değişimler elde edilen sonuçları
limbik sistemi bir anlamda değiştirir miktarda bir literatür oluşmuştur. edebiliriz. Bazen sıradan bir konuşma hem literatürden takip etmekte
ve yeniden yapılandırır. Sonuç olarak dilimi olarak algılanan psikoterapi hem de klinik deneyimlerimizde
yaşanan deneyim beyni olumlu ya Tüm zihinsel süreçler beyindeki yönteminde, aslında sistemli olarak gözlemlemekteyiz.
da olumsuz yönde derinden etkiler. mekanizmalardan kaynaklanır. kişinin ihtiyaçları doğrultusunda bir
Örneğin özellikle erken yaşlarda Psikolojik süreçlerdeki bir değişiklik müdahale gerçekleştirilmektedir. Zihnin işleyişi değişir, beyin değişir.