Page 30 - LabMedya - 37
P. 30

30                                                                                                                   www.labmedya.com




                                            Her Yerde Saç Var, Yerlerde Saçlar,



                           Yük. Kimyager    Kimin Bu Saçlar Bilemiyorum…
                           Hasan ÖZ



          Sağlık açısından çok büyük        Keratin yapısında hidrojen, sülfür ve tuz   hormonal değişiklikler saç dökülmesine   özelliğiyle kepek önleyici şampuanların
          sorunlar oluşturmasa da, görünüş   bağları göze çarpar. Keratini oluşturan   neden olabilir. Genellikle 6-7 ay sonra   da formülüne eklenir. Demir saç köklerini
          açısından büyük sıkıntılardan biri   polipeptid zincirleri bir sülfür bağı  ile   ortadan kalkar.     besleyen bir mineraldir, eksikliğinde
          de saç dökülmesidir.              birbirlerine bağlanır. Bu bağlar küçük   3. Dengesiz ya da yetersiz beslenme:   saçlarda zayıflama ve dökülme
                                            iplikçikler şeklindedir. Bu iplikçikler   Dengesiz beslenme sonucu saç telinin   gözlenmektedir. Akut çinko eksikliğinin
          Saçlarımız dış görünüşümüzün adeta   birleşerek  büyür  ve bir arada istiflenerek   oluşumunu sağlayan hücrelerin üretimi   gelişmesi durumunda ilerleyici saç
          tamamlayıcısıdır. Saçsız çok farklı   bir hücreyi oluştururlar. Saç, birbirine   düşmektedir. Vitaminler, çinko, demir,   dökülmesi meydana gelebilmektedir.
          bir kimliğe bürünür, saç şeklimizi   sülfür köprüleri ile bağlanmış keratin   selenyum, bakır, kalsiyum gibi oligo   Kronik çinko eksikliğinde ise saç büyümesi
          değiştirdiğimizde bambaşka biri oluruz,   molekülleridir. Saçtaki herhangi bir   element ve aminoasit eksikliği saç   yavaşlamakta ve yaygın saç dökülmesi
          sonuç olarak saçlarımız önemlidir.    değişiklikte aradaki bu sülfür bağları kırılır.   dökülmelerine neden olmaktadır. Özellikle   yaşanabilmektedir.
          Sonbaharda dökülen yapraklar gibi dökülen   Örneğin saçın perma ile dalgalandırılması,   diyete başlayan kişilerde bu vitaminlerin
          saçlarımızın ardından hüzünle bakar, iç   bu gözle görülemeyen  bağların değişikliğe   ve proteinlerin eksik alınması sonucu   Mevsimsel Saç Dökülmesi
          geçiririz. Mevsim geçişlerinde ‘her yerde   uğramasından ibarettir. Saçlar esnektir.   saç dökülmesi görülebilmektedir.   Mevsimsel saç dökülmesi, mevsim
          saç var, yerlerde saçlar, kimin bu saçlar   Bunun sebebi  keratini oluşturan hidrojen   4. Hormonal ve genetik hastalıklar: Genelde   geçişlerinde saçlardaki dökülmenin
          bilemiyorum’ şarkısı gelir aklımıza…   bağlarıdır. Hidrojen bağları keratinin   hormonal hastalıklarda saç dökülmesi   normalden fazla olmasıdır. Çok net
          Her ne kadar mevsimsel saç dökülmesi   makromoleküler yapısı açısından önemlidir.   de gözlenebilmektedir. Yüksek ateşli bir   mevsim değişikliği yaşanan yazdan
          yoktur denilse de özellikle bahar aylarında   Esnek hidrojen bağlarının sağladığı bu   hastalıktan 3-6 hafta sonra saçlarda   sonbahara geçiş ve kıştan ilkbahara geçiş
          vücudumuzdaki hormonal değişikliklerin de   özellikle saçlar hareket eder ve kolay   döküleme meydana gelebilmektedir.   dönemlerinde sıklıkla görülür. Neden
          etkisiyle de saç dökülmesiyle karşı karşıya   kolay kopmaz. Keratin molekülleri farklı bir   5. İlaçlar: Bazı ilaçlar (özellikle kan   meydana geldiği tam olarak açıklanamasa
          kalabilmekteyiz. Yani mevsim değişikliği   kimyasal bağ ile bağlansaydı, son derece   sulandırıcılar, antidepresanlar,   da güneş ışınlarının etkisiyle meydana
          dolaylı da olsa saç dökülmesine neden   sert saçlara sahip olurduk. Tuz bağları   antihipertansifler, doğum kontrol ilaçları,   gelen hormonal değişiklikler nedeniyle
          olabilmektedir. Yapılan araştırmalar mevsim   elektrostatik çekim sonucu oluşur.   yüksek dozda A vitamini v.s.). özellikle   meydana geldiği tahmin edilmektedir.
          geçişlerinde saç dökülmesinin iki kat                                uzun süreli tedavi gerektiren durumlarda   Mevsimsel saç dökülmesiyle dökülen
          arttığını göstermiştir. Mevsim geçişlerindeki   Saçın Yaşam Döngüsü  saç foliküllerini etkileyerek saçların   saçlar daha sağlıklı olarak yeniden çıkar.
          saç dökülmeleri belli bir süre sonra   Saçlarımız birbirini izleyen 3 fazda büyür:   dökülmesine neden olabilir.   Mevsim değişikliğiyle birlikte havadaki
          duracak ve dökülen saçların yerine yenileri   Saçın büyüdüğü ve geliştiği anajen,   6. Saçların en büyük düşmanlarından biri   nem oranının değişmesi, saç yıkama
          çıkacaktır. Önemli olan saç dökülmesinin   gerileme dönemi katajen faj ve dinlenme   de kozmetik ürünleri bilinçsiz bir şekilde   şeklinin değişmesi, deniz suyunun ya da
          sürekli devam edip etmediğinin takip   dönemi telojen fazdır. Yapılan araştırmalar,   saçlara uygulamaktır. Kozmetik ürünlerde   havuzlardaki klor vb. maddelerin etkileri
          edilerek altta yatan sebebin belirlenmesidir.   günlük ortalama 100 tel saçın dökülmesini   kullanılan sentetik maddeler veya bu   sonucu da saç dökülmesi artar. Mevsimsel
          Biz bu yazımızda genel olarak saçın yapısı   normal kabul etmektedir. Bu dökülen saçlar   ürünlerin yanlış kullanımı da saç ve   saç dökülmesi ortalama 1-2 hafta sürer,
          ve saç dökülmesinin nedenleri üzerine   büyüme döngüsünü tamamlayıp, vücuttan   saçlı deride tahriş ve alerjiye yol açabilir   bu zamanlarda saçlar yoğun bir şekilde
          duracak, mevsimsel saç dökülmesi ve   ayrılan saç telleridir. Yaşam döngüsünü   ve neticede saçlar dökülebilir. Örneğin   dökülebilir. Eğer saç dökülmesi mevsim
          çözümlerine değineceğiz.          tamamlayıp dökülen saçlar yerine yenisi   kişinin saç özelliğine uygun olmayan   değişikliği dönemlerinde ise korkmaya
                                            çıkmaktadır. Eğer günde 100 tel saçtan   şampuanlar, saç boyaları ve saça şekil   gerek yok çünkü bu adaptasyon dönemi
          Saçın Kimyasal Yapısı             fazla saçınız dökülüyorsa o zaman saç   vermek amacıyla kullanılan malzeme ve   sonunda saç dökülmesi azalacaktır. Eğer
          Saç; keratin olarak isimlendirdiğimiz   dökülme sorunu vardır diyebiliriz ve bir   maddelere bağlı olarak olumsuzluklar   dökülme devam ediyorsa bir uzmandan
          moleküllerin sıkı bağlarla bir birine   uzmana başvurulmalıdır.      yaşanabilir.                     yardım almakta fayda var. Mevsimsel
          bağlanarak oluşturduğu, çok katmanlı,                               7. Sigara ve Alkol Kullanımı: Sigara ve   saç dökülmelerinde belirgin bir seyrelme
          oldukça karmaşık bir biyolojik yapıdır.   Saç diğer kıl kümelerine göre daha hızlı   alkol kullanımı tüm sağlığı etkilediği gibi,   meydana gelmeyeceği için korkmaya gerek
          Saç büyük oranda keratin adında bir   uzar. Saçlarımızın ortalama büyüme hızı   saç sağlığını da olumsuz etkilemektedir.   yoktur.
          proteinden oluşur. Keratin vücudumuzda   günde 0,3-0,4 mm arasındadır. Fakat   Özellikle sigara kullananların saçlarının
          tırnak ve saç gibi uzayan yapılarda bulunur.   tüm saç telleri aynı hızla büyümez,   erken beyazladığı görüldüğü gibi   Mevsimsel saç dökülmesi sorunu ile
          Bunun dışında saç elementel olarak;   bazıları hızla büyürken bazıları ömürlerini   saçlarda yağlanma ve kırmalar meydan   karşılaşanlar bu dönemde vitamin, mineral
          karbon(%50.65), Hidrojen (%6.36),   tamamlayıp dökülürler. Saç dökülmesi   gelmektedir.               ağırlıklı beslenme ve düzenli şekilde saç
          nitrojen (%17.14), sülfür (%5.0) ve   hem erkeklerde hem de kadınlarda   8. Kalıtım ve hormonal yapı: Erkeklik   bakımı önem vermelidir. Özellikle protein,
          oksijenden (%20.85) oluşur.       görülebilir. Saç dökülmesi erkeklerde daha   hormonun saçlar üzerinde   çinko ve B12 içeren besinler bu dönemde
                                            sık görülür. Genellikle bir erkek 25 yaşına   olumsuz etkileri vardır. Testosteron;   saçları korumaya yardımcı olmaktalar.
                                            kadar saçlarının %25’ini, 40 yaşına kadar   alfa-5 redüktaz enzimiyle DHT   Ayrıca mevsim geçişlerinde yoğun
                                            %40’ını, 50 yaşına kadar da %50’sini   (Dihidrotestosteron)’na dönüştürülür.   sigara, alkol tüketimi ve ağır diyetler saç
                                            kaybeder. Erkeklerdeki saç dökülmesi alnın   DHT ise saç köklerindeki resptörlere   dökülmesini arttırabilir. Bu dönemlerde
                                            iki yanında ve tepede olabileceği gibi başın   bağlanarak; saç köklerinde küçülmeye   kullanılacak uygun bir dermatolojik
                                            tamamını da kapsayabilmektedir. Kadın tip   neden olmaktadır. Küçülen köklerde zayıf,   şampuan ve 1-2 ay önceden yapmaya
                                            saç dökülmesi ise saçların seyrekleşmesi   ince ve renksiz saçlar oluşmakta ve bir   başlayacağınız saç bakım kürleri de
                                            şeklinde kendini göstermektedir.   süre sonra saç kökleri yok olmaktadır.   mevsimsel saç dökülmesi sorununun
                                                                               Alfa-5 redüktaz enzimi erkeklerin   çözümünde size yardımcı olacaktır.
                                            Saçlarımız Neden Dökülür?          üreme dokularında, genital bölge ve
                                            Sağlıklı bir saç yumuşak, dolgun, parlak,   karaciğerde yüksek konsantrasyonda   Sonuç
                                                                               bulunmaktadır. Alfa-5 redüktaz enzimi az   Mevsim geçişlerindeki saç dökülmelerinden
                                                                               olan kişilerde bu sebeple saç dökülmesi   korkmayınız. Bu dönemlerde beslenmenize
                                                                               görülmemektedir.                 dikkat etmeli, vitamin, mineral ve
                                                                                                                proteinden eksik diyet yapmamaya özen
                                                                              Besin Elementlerinin Saçlarımız   göstermelisiniz. Tanımladığımız mevsimsel
                                                                              Üzerine Etkisi                    geçiş dışında saç dökülme probleminiz
                                                                              -Vitaminler: A vitamini saç tellerinin   varsa mutlaka bir dermatologa giderek
                                                                              gelişimine yardımcı bir vitamindir. Saçlı   muayene olmalı,  saç dökülme tipi
                                                                              deri üzerine de faydalı etkisi mevcuttur.   belirlenmelidir. Eğer saç dökülmesine
                                                                              Ancak yüksek dozda A vitamini alımı da   neden olan bir hastalık ya da ilaç gibi
                                                                              saç dökülmesine neden olabilmektedir.   etkenler varsa araştırılmalı buna göre tedavi
                                                                              B4 vitamini saç folikülü için gerekli bir   uygulanmalıdır. Eğer genetik veya hormonal
                                                                              vitamindir. B5 vitamini saçların sağlıklı   bir durumsa buna yönelik önlemler
                                                                              uzaması ve saç tellerinin güçlenmesine   alınmalıdır. Saç bakımı için ayrıca besleyici
          Saçın Yapısı                      kolay taranabilir, elektriklenmeyen, yağlı   katkıda bulunmaktadır. B6 vitamini saçların   krem, tonik, şampuanlar destekleyici
          Saçın en içteki kısmı medulla, onun etrafını   olmayan bir görüntüye sahip olmalıdır.   canlı ve parlak görünümü için gereklidir.   ürünler olarak kullanılabilir. Ancak her ürün
          saran lifli kısma korteks, dış kuvvetlerin   Saç sağlığını kaybederek dökülmesinin   Folik asit(B9 vitamini) saçlara canlılık   bilinçsizce de kullanılmamalı, saç tipine
          kortekse zarar vermesini önleyen ve   nedenlerini şu şekilde sıralayabiliriz:  ve parlaklık kazandırır. E vitamini saç   uygun ürünler tercih edilmelidir. Saçlarınız
          koruyan pulsu tabakaya ise kütikül adı   1. Stres: En temel neden ağır strestir.   foliküllerinin canlanmasını sağlar.  dökülmesin dileğiyle…
          verilmektedir.                    2. Gebelik ve doğum: Bu süreçte oluşan   -Mineraller: Selenyum antioksidan
   25   26   27   28   29   30   31   32   33   34   35