Page 62 - LabMedya - 36
P. 62

62                                                                                                                   www.labmedya.com



          Daha 32 yaşında iken St. Petersburg Üniversitesi’nde kimya profesörü
          oldu. Düzenlilikleri araştırmak için, elementleri özeliklerine göre sıraladı.
          Böylece kimyacıların sessiz bilgisayarı olan periyodik cetveli elde etti.
          Bu cetvelden yola çıkarak o zaman henüz bilinmeyen bazı elementlerin
          bulunacağını ve onların bazı özelliklerini öngördü. Varlığını bildirdiği
          elementlerden bazıları birkaç yıl sonra bulununca periyodik tablonun
          önemi anlaşıldı ve Mendeleyev, büyük bir bilgin olarak tanındı.


         Periyodik cetvelin babası:

         Dimitri Mendeleyev








          On yedi kardeşin en küçüğü olan   Mendeleyev, doktorasını ilginç
          Mendeleyev,Sibirya’nın Tobolska   bir konu olan “alkol ve suyun
          şehrinde doğmuştur (1834). Babası   birleşmesi” tezi üzerinde
          bir lise müdürü, büyük babası ise   yaptı. Fransa ve Almanya’daki
          Sibirya’nın ilk gazetesinin yayımcısı   incelemeleri, ona, 1858 Karlsruhe
          idi. Dimitri ilk tahsilini sürgünde iken
          yaptı. Babasının ölümünden sonra   Kimya Konferansına katılma
          annesi onun daha iyi bir eğitim   olanağını sağladı. Bu konferansta
          alması için St. Petersburg’a göç etti.   Avogadro Hipotezi üzerinde ateşli
          Dimitri Mendeleyev, St. Petesburg   tartışmalar yapılmıştı.
          Üniversitesinde kendini tanıttı.
          Tezini “alkol ve suyun birleşmesi”   birçok okulunda öğretmenlik
          konusu üzerine yaptı (1856). Fransa   yapmıştır.
          ve Almanya’da, Bunsen ve birçok
          Avrupalı bilim adamıyla buluşup,   1907 yılında zatürreden ölmüştür.
          çalışan Dimitri Mendeleyev, 1858   Mendeleev, periyodik tabloyu ilk defa
          yılında Almanya’daki Karlsruhe    bastırdığı zaman bilinen 63 element
          (Kalzrue) konferansına katıldı. Bu   vardı. Ölümünden bir yıl sonra ise
          konferansta “Avogadro hipotezi”   bilinen elementlerin sayısı 86’ya
          üzerine şiddetli tartışmalar olmuştu.  yükselmişti. Bu kadar hızlı artış,   adamı Dimitri Mendeleyev kabul   saçılması deneyiyle çekirdek
                                            kimyanın en önemli genelleştirmesi   edilir. Her ikisi de birbirinden   yükünün belirlenebileceğini gösterdi.
                                                                              habersiz olarak dikkate değer
                                                                                                                Rutherford’un gösterdiği diğer bir
          Daha sonra ilk petrol kuyularını   olan elementlerin periyodik tablosu   benzer sonuçlar ürettiler. Dimitri   şey bir çekirdeğin yükünün atom
          görmek üzere Pensilvanya’daki     sayesinde sağlanmıştı. Mendeleev   Mendeleyev atomların artan atom   ağırlığı ile orantılı olduğuydu. Yine
          petrol sahalarını gezdi.Rusya’ya   hiç bir yeni element keşfedememiş   ağırlıklarına göre sıralandıklarında   1911’de A. Van den Broek bir seri
          dönüşünden sonra yeni bir ticari   olmasına rağmen, bilim dünyasına   belli özelliklerin tekrarlandığını   çalışmasıyla elementlerin atom
          damıtma usulü geliştirdi. 32 yaşında   yaptığı hizmetten dolayı, 1955   görmüştür. Daha sonra elementleri   ağırlıklarının atom üzerindeki yüke
          St. Petersburg Üniversitesinin    yılında G.T.Seaborg başkanlığındaki   tekrarlanan özelliklerine göre alt alta   yaklaşık eşit olduğunu gösterdi.
          inorganik kimya kürsüsünde profesör   Amerikalı fizikçiler tarafından   sıralayarak ilk iki periyodu yedişer,   Bu yük daha sonra atom numarası
          oldu. Elementlerin fiziksel ve    sentezlenen 101 atom numaralı     sonraki üç periyodu ise onyedişer   olarak tanımlandı ve periyodik
          kimyasal özelliklerindeki düzenlilikten   elemente, Dimitri Mendeleyev   element içeren bir periyodik sistem   tablodaki elementleri yerleştirmede
          yola çıkarak elde ettiği periyodik   onuruna “mendelevyum” adı      hazırlamıştır. Dimitri Mendeleyev’in   kullanıldı.
          tablo, onun en büyük çalışması idi.   verilmiştir.                  hazırladığı periyodik sistemde
          Bu düzenleme esnasında o güne                                       bazı yerleri henüz keşfedilmemiş   1913’te Henry Moseley bir grup
          kadar bulunamamış bazı elementlerin   Genelde periyodik tablonun    elementlerin olduğunu düşünerek   elementin X-ışınlar tayf çizgilerin
          varlığını ve özelliklerini tahmin etti   babası olarak Alman bilim adamı   boş bırakmıştır. Daha sonra bulunan   dalga boylarını ölçerek, atom
          (1869).                           Julius Lothar Meyer ve Rus bilim   skandiyum, galyum, germanyum     numarası ile elementlerin X-ışınları

          çapında ünlü bir kimyacı hâline  “                                  yerleşmişlerdir.1895 yılında Lord   gösterdi. Bu çalışma Mendeleyev,
                                                                                                                dalga boylarının ilişkili olduğunu
                                                                              elementleri tablodaki boşluklara
          Bir kaç yıl içinde varlığını haber
          verdiği elementlerin keşfedilmesi
                                                                              Rayleigh, kimyasal olarak inert yeni
                                                                                                                Mayer ve diğerlerinin yaptığı gibi
          Mendeleev’i kısa sürede dünya
                                                                                                                atom ağırlıklarını temel seçmedeki
                                                                              bir gazı (argon) keşfettiğini bildirdi.
                                            yorumculuğu ve kaşifliğinin
          getirdi. Periyodik tablo, Mendeleev’in   Periyodik tablo, Mendeleyev’in   Bu element periyodik tabloda bilinen   yanlışlığı gösteriyordu. Fakat neden
                                                                              hiçbir yere oturtulamadı.
                                                                                                                periyodik özellikler gözleniyor
          mükemmel yorumculuğu ve üretici   bir ürünüdür. Mendeleyev’in                                         sorusunun yanıtı ise Niels Bohr’un
          zekasının çarpıcı bir ürünüdür.   çalışmaları 25 büyük kitaptan     1898 yılında William Ramsay       elementlerdeki elektronik yapıyı
          Mendeleev’in 25 büyük kitaptan    oluşur. O’nun izomorfizm          bu elementin klor ile potasyum    incelemesiyle başlar denilebilir.
          oluşan diğer çalışmaları da oldukça   hakkındaki bilgileri organize   arasında bir yere konulabileceğini   Periyodik tablodaki en son büyük
          ilginçtir. O’nun İzomorfizm hakkındaki   etmesi, jeokimyanın gelişmesini   önerdi. Helyum da aynı grubun bir   değişiklik, 20. yüzyılın ortalarında
          bilgileri organize etmesi, jeokimyanın                              üyesi olarak düşünüldü. Bu grup   Glenn Seaborg’un çalışmasıyla
          gelişmesini sağlamıştır. Ayrıca,   sağlamıştır. Ayrıca, kritik kaynama   elementlerinin değerliklerinin sıfır   ortaya çıktı. 1940’ta plutonyumu
          kritik kaynama noktasını bulup,   noktasını bulup, çözeltilerin     olması nedeniyle sıfır grubu olarak   bulmasıyla başlayan araştırması,
          çözeltilerin hidrat teorisini geliştirmesi   hidrat teorisini geliştirmesi onun   adlandırıldı. Dimitri Mendeleyev’in   94’ten 102’ye kadar olan tüm
          onun büyük bir fizikokimyacı olarak   büyük bir fizikokimyacı olarak   periyodik tablosu her ne kadar   uranyum ötesi elementlerin
          anılmasına sebep olmuştur.        anılmasına sebep olmuştur.        elementlerin periyodik özelliklerini   bulunmasıyla sürdü. Periyodik
                                            Mendeleyev, 70 kadar akademi ve   gösterse de neden özelliklerin    tablodaki lantanit serisinin altına
          Mendeleev, 70 kadar akademi ve    ilim topluluğunun üyesi idi. Kendi   tekrarlandığı konusunda herhangi bir   aktinitler serisini yerleştirdi.1951’de
          ilim topluluğunun üyesi idi. Kendi                                  bilgi vermemektedir.              Seaborg bu çalışmaları ile kimyada
          deyimiyle onun birinci hizmeti    deyimiyle onun birinci hizmeti                                      Nobel ödülünü kazandı. 106 nolu
          ilmi araştırmaları, ikincisi ise   ilmi araştırmaları, ikincisi ise   1911’de Ernest Rutherford atom   element seaborgiyum (Sg) olarak
          öğretmenlikti. St. Petersburg’un   öğretmenlikti.                   çekirdekleri alfa parçacıklarının   adlandırıldı.
   57   58   59   60   61   62   63   64