Page 44 - LabMedya - 29

44 HABER SAYI 29

Bellek kaybı İle

zamanda yİten İnsanlar

Amnezi veya hafıza kaybı, en zoru 10 yaşındaki oğlunun varlığına istikrarsızlık gibi teşhisler de konur. epilepsiden kurtulmuş, ama yeni
belleğin (hafızanın) rahatsız alışması oldu. Bu kişilerin fanteziye yatkın olduğu hafıza oluşturamadığı için sadece
olması, bozukluğa uğraması Tıbbi açıdan Naomi’nin hafıza kaybı da düşünülür. Bellek kaybı sırasında yaşadığı ana saplanıp kalmıştı.
durumudur. Amnezinin ‘dissosiyatif’ amnezi (kendini bir Naomi psikoloji okuyordu. Travma ve Kim olduğunu ve geçmişe dair bazı
nedenleri organik veya hafızanın işleyişi konusunda anılarını hatırlıyor olsa da Molaison’un
fonksiyonel olabilir. Travma bilgi sahibiydi. Daha sonra bir yeni anıları sadece birkaç saniye
veya hastalıklar yüzünden gazeteye verdiği röportajda sürüyordu. Yıllarca bu vakayı
inceleyen Brenda Miler hastanın her
beynin zarar görmesi veya “Benim travmayla baş gün kendisini nasıl bir yabancı gibi
etme yöntemim zihnimi
belirli (çoğunlukla sedatif) parçalamaktan geçiyor,” karşıladığını, kısa bir süre önce yemek
maddelerin kullanımı organik diyordu. yemiş olmasına rağmen yeniden
nedenlerindendir. Fonksiyonel Kişinin beklentilerinin nasıl bir yediğini, acı eşiğinin oldukça yüksek
nedenler psikolojik faktörlerdir, güce sahip olduğunu gösteren olduğunu söylüyordu.
savunma mekanizmaları gibi. başka bir vaka da bir trafik
Histerik travma-sonrası (post- kazasının ardından hastanın Geçici global amnezi
travmatik) amnezi bunun her gece belleğinin silindiği Organik amnezi ayrıca beyin
örneklerindendir. Amnezi yönündeki iddialarıydı. Doktorlar sarsıntısı ve aşırı alkol ve uyuşturucu
aniden olabilir, geçici global hastaya çeşitli testler uygulamış kullanımı sonucu da oluşabiliyor.
amnezi (transient global ve bir şey bulamayınca ufak bir Uzun süreli alkolizm, "Korsakoff
amnesia) gibi. Bu tip amnezi hile yaparak o günkü olaylarla Sendromu" adı verilen ve hem
orta yaş veya daha yaşlı değil önceki günkülerle ilgili geçmişin unutulması hem de yeni
kişilerde, özellikle erkeklerde bir soru araya sıkıştırmış hafıza oluşumunun engellenmesi
daha yaygındır ve genellikle 24 ve hastanın yanıtladığını durumunu tetikleyebiliyor. Hastalar
görmüşlerdi. Doktorlar hastanın
hafızalarındaki boşlukları uydurma
saatten kısa sürer. olaydan ya da durumdan koparmak numara yapmadığı ama 2004 yapımı hikayelerle doldurup bunlara inanır
Psikojenik amnezi: Beynin ve ayrı tutmak) olarak değerlendirildi. ’50 İlk Öpücük’ adlı filmden etkilendiği hale geliyor.
doğrudan yaralanması, fiziksel Yani belleğinden 17 yıl silinmesinin sonucuna varmıştı. Bu filmin kahramanı Az görülen bir amnezi türü ise beynin
travma veya hastalık değil de fizyolojik bir nedeni yoktu. Bu unutmanın da bir trafik kazasının ardından hafıza hafızayla ilgili bölümlerine kan akışının
psikolojik sebepler sonucu psikolojik olduğu, stres ve travmadan kaybına uğruyordu. geçici olarak düşmesi sonucu
oluşan amnezidir. kaynaklandığı düşünülüyordu. görülen geçici global amnezidir.
Naomi gerçekten de işini kaybetmiş, Organik amnezi Buraya kan akışının sekteye uğrama
Naomi Jacobs 2008’de 32 yaşında uyuşturucuya başlamış, altı yaşında Bu tür hafıza kayıplarına az rastlanıyor. nedenleri farklılık gösterse de 2011’de
iken bir sabah uyandığında yaşamının ikense tecavüze uğramıştı. Amnezinin daha yaygın olan türü beynin yayımlanan bir araştırmada enerjik
son 17 yılını hatırlamaz halde bulur hasar görmesi ya da inme gibi nörolojik seks de nedenler arasında sayılmıştır.
kendisini. Sanki bu yıllarda başına gelen Psikolojik amnezi nedenlere bağlı organik amnezidir. Hafıza kaybı ciddi bir sorundur
uyuşturucu bağımlılığı, iflas ve evsizlik Bu amnezi türünün teşhisi tartışmalı. Bu durumda eskiye dair anıların ve insanların yaşamında büyük
sorunları hafızasından kazınmıştı. Bazı uzmanlar bunun varlığını bile kabul unutulmasından ziyade yeni anılar bir boşluk hissi yaratır. Anılarımız
Naomi'nin hatırladığı son şey, genç etmiyor. Travma nedeniyle otomatik oluşturmakta sorun vardır. varlığımızın, kimliğimizin,
kızken ablasıyla paylaştığı ranzasında olarak gündeme gelen bir savunma İleriye dönük ‘antegrad amnezi’ genellikle ilişkilerimizin, umutlarımızın ve
uyumaya gidip ertesi günkü Fransızca mekanizması olmadığı, hastaların kendi beynin iki tarafındaki temporal loblarda hayallerimizin temelini oluşturur.
sınavını düşünmesiydi. davranışları konusundaki beklentilerinin kulaklara yakın olan hipokampüs Onları yitirdiğimizde aslında kendimizi
Sekiz hafta sonra Naomi yeniden terapi ya da fantezi bir hastalık sonucu bölgesinin hasar görmesi sonucu oluşur. de yitirmiş oluruz.
belleğine kavuştu. Ama bu süre içinde açığa çıkması sonucu oluştuğu ileri Bu bölge hafıza oluşturmada önemli Kaynak: BBC Türkçe Christian Jarrett
21. yüzyılı 15 yaşında bir genç kız olarak sürülüyor. role sahiptir. 1953’te epilepsi tedavisi
yaşayıp “yeni” teknolojileri, akıllı telefonu Bu tür rahatsızlığı olanlara genellikle amacıyla bir cerrah beyninin bu bölgesini
kullanmayı öğrenmesi gerekti. Fakat kişilik bozukluğu veya duygusal çıkarınca Henry Molaison adlı hasta