Page 28 - LabMedya - 23

28 www.facebook.com/labmedya Yorum

Laboratuvar Tehlikeli kimyasal muhafaza kabinleri

• Laboratuvarda alev alabilir kimyasal mad-
Tasarımı • Bu kabinler kapılardan uzakta olmalıdır.
delerin muhafazası için özel tasarlanmış
Yrd. Doç. Dr. Emrah Torlak
kabinler kullanılmalıdır.
NEÜ Fen Fakültesi
• Kabin materyali korozyona dayanıklı olma-
lıdır.
• Kolay alev alabilir ve koroziv nitelikte kim-
yasalların muhafaza edildiği kabinler ha-
valandırılmalıdır. Bu havalandırma çeker
ocaklarda olduğu gibi boru vasıtası ile doğ-
rudan dış ortama olmalıdır.
Tehlikeli atık muhafazası
• Atıkların niteliğine uygun atık kaplarının kul-
lanıldığı, doğal veya mekanik havalandırılan
merkezi atık muhafaza alanları oluşturul-
malıdır.
Çeker ocaklar
• Laboratuvarda kimyasal buharı, tozu ve
gaz meydana getiren faaliyetler gerçekleş-
tirilecek ise ilgili uluslararası standartlara
göre sertifikalandırılmış çeker ocaklar bu-
lunmalıdır.
• Çeker ocaklar laboratuvarın yoğun kullanı-
lan bölümlerinin dışında ve hava akımına
engel olmaması için kolonlardan ve çıkış-
aboratuvar tasarımları amaca yönelik fark- 2. LAbORATUvAR YÜZEYLERİ Lavabolar tan uzak alanlara yerleştirilmelidir.
Llılıklar gösterse de temel tasarım kriterleri Zemin • Laboratuvarda çıkışa yakın el yıkama • Çeker ocak boruları gaz ve partikül birik-
aynıdır. Tartışmasız en önemli laboratuvar amaçlı lavabolar olmalıdır. Mikrobiyoloji ve mesine neden olacak cepler ve ölü alanlar
tasarım kriteri güvenliktir. Bir diğer önemli ta- • Laboratuvar zemininde kullanılan materyal benzeri çalışmaların gerçekleştirildiği labo- içermemelidir. Borular korozyona ve kim-
sarım kriteri ise ergonomidir. Bu iki kriter tasa- kimyasal dayanımı yüksek olmalı ve müm- ratuvarlarda musluklar tercihen elle açınıp- yasal maddelere dayanıklı materyalden
rım aşamasında göz önünde bulundurularak kün olduğunca az parçadan oluşmalıdır. kapanmamalıdır. imal edilmiş olmalıdır.
çalışanlar için güvenli ve kullanışlı bir çalışma Zeminin duvarlar ile birleştiği kısımlar iç
ortamı sağlanabilir. Bu yazıda tüm laboratu- bükey olmalıdır. Kapılar • Çeker ocaklar varsa HVAC sisteminin hava
varların tasarımında göz önünde bulundurul- • Zemin materyali duvar üzerinde en az 100 • Laboratuvarlarda acil çıkış kapısı bulunma- akış yollarından uzakta olmalıdır.
ması gerekli hususlar kısaca özetlenmiştir. cm yükseltilmelidir. Bu yükseklik kimyasal lıdır. biyogüvenlik kabinleri ve laminar
1. GENEL madde muhafaza edilen alanlarda en az • Laboratuvar kapılarının genişliği 100 cm’ akış kabinleri

Tehlikeli materyallerin kullanımı ve muhafa- 150 cm olmalıdır. nin üzerinde olmalıdır ve kendiliğinden ka- • Mikrobiyoloji, moleküler biyoloji vb labora-
zasının oluşturduğu riskler nedeni ile labora- • Zemin drenaj kanalarına eğimli olmamalıdır. panır özellikte olmalıdır. tuvarlarda personel güvenliği için biyogü-
tuvarlar ve laboratuvar dışı aktivitelerin ger- Bu sayede dökülen tehlikeli sıvı kimyasalla- • Laboratuvar kapılarında çarpışmalara en- venlik kabinleri ve çalışılan materyali kon-
çekleştirildiği alanların ayrılması büyük önem rın drenaj kanalına ulaşması engellenir. gel olmak için cam pencere olmalıdır. taminasyondan korumak için biyogüvenlik
taşımaktadır. Duvarlar ve tavan • Laboratuvar kapıları dışarıya doğru açılma- veya laminar akış kabinleri olmalıdır.
• Ofis alanları laboratuvarlardan ayrı planlan- • Duvarlar gözeneksiz olmalı ve ideal olarak lıdır. • Bu kabinler ilgili uluslararası standartlara
malıdır. Uzman ve teknisyen ofisleri labora- “high gloss” boya ile boyanmalıdır. • Laboratuvar kapısı ve acil çıkış kapısının göre sertifikalandırılmış olmalıdır.
tuvarlara yakın olmalıdır. • Laboratuvarlar ışığı yansıtacak açık renkler yakınında giriş-çıkışa engel olacak ekip- • Bu kabinler laboratuvarın yoğun kullanılan
• Laboratuvarlarda kayıt ve not almak için ile boyanmalıdır. man ve tezgah olmamalıdır. bölümlerinin dışında ve hava akımına engel
ıslak çalışma tezgahlarından farklı alanlar • Lambalar ideal olarak tavan ile aynı sevide • Kapıya yakın bir alanda elbise askıları için olmaması için kolonlardan ve çıkıştan uzak
olmalıdır. olmalı, asılı lambalardan ve laboratuvar için- yer ayrılmalıdır. alanlara yerleştirilmelidir.
• Laboratuvarlarda çalışma tezgahlarının de asılı boru sistemlerinden (Havalandırma 3. GÜvENLİK
yerleri planlanırken, kimyasal muhafaza veya çeker ocaklar için) kaçınılmalıdır. 4. HAvALANDIRMA
dolapları, çeker ocaklar, laminar akış ka- • Kolay ulaşılabilir koridorlarda güvenlik is- • İklimlendirme siteminin tasarlanmasında
binleri, biyogüvenlik kabinleri, buzdolapları Tezgahlar tasyonları oluşturulmalıdır. Bu istasyonlar- laboratuvarda ısı oluşturacak faaliyetler ve
ve derin dondurucular için gerekli alanlar • Tezgah yüzeyleri kimyasal maddeleri geçir- da yangın söndürücü, acil duşu, göz duşu cihazlar göz önünde bulundurulmalıdır.
göz önünde bulundurulmalıdır. meyecek ve yüksek kimyasal dayanımına ve kimyasal-biyolojik materyal dökülmele- • Mümkün olduğunca temiz alanlar ve kon-
• Çeker ocaklar için havalandırma kanalları sahip materyalden imal edilmelidir. rinde kullanılacak kitler bulunmalıdır. tamine alanlar arasında basınç farkı oluş-
unutulmamalıdır. • Tezgah yüzeyleri mümkün olduğunca az • Kimyasal-biyolojik madde maruziyetine turulmalıdır.
• Tavan yüksekliği en az 300 cm olmalıdır. parçadan oluşmalıdır. Fayans gibi mater- karşı acil duşlar ve göz duşları laboratuarın • Laboratuvarların havalandırma sistemi ve
Tavana asılı havalandırma kanalları olduğu yaller tezgah yüzeylerinde tercih edilme- herhangi bir noktasından 10 saniye içinde laboratuvar dışı alanlardan ayrı tasarlan-
takdirde bu yükseklik arttırılmalıdır. melidir. ulaşılabilir uzaklıkta olmalıdır. malıdır. Toksik kimyasalların kullanıldığı ve
• Pencereler tezgahlardan en az 30 cm yük- • ıslak çalışma tezgahlarında dökülen sıvının • Elektrik prizleri acil duşlarına, göz duşlarına biyogüvenlik 1 ve 2 düzey laboratuvarlar-
seklikte olmalıdır. yere akmaması için tezgah yüzeylerinin ke- ve lavabolara 50 cm’den yakında olmama- dan emilen hava tekrar kullanılmamalıdır.
lıdır.
• Koridor genişliği en az 150 cm olmalıdır. narları hafifçe yükseltilmiş olmalıdır. • Duman ve yangın alarm sistemi olmalıdır.
• Laboratuvarda çalışacak her kişi için en • Tezgahların derinliği 75-90 cm, yüksekliği Referanslar
azından ekipmanların yerleştirilmediği 150 90 cm olmalıdır. • Gaz tüpleri duvara zincir ile sabitlenmelidir.
cm laboratuvar tezgahı sağlanmalıdır. • Tezgah altı mobilyaları lamine sunta gibi su • Sıkıştırılmış gaz içeren tüpler ısı kaynakla- Brian Griffin, 2005, Laboratory Design Guide, Third
edition, Architectural Press.
• Cam malzemelerin yıkanması amacı ile ve kimyasal dayanımı zayıf materyalden rından uzakta olmalıdır. Clinical and Laboratory Standards Institute, 2007,
merkezi yıkama alanlarının oluşturulması imal edilmemelidir. • Gaz tüplerinin kapalı alanlarda muhafaza- Laboratory Design; Approved Guideline, Second
tercih edilmelidir. Cam malzemenin yıka- • Tezgah altı dolapları ile zemin arasındaki sı durumunda bu alanlar havalandırılabilir Edition.
nacağı lavaboların derinliği ve muslukların yükseklik etkin bir temizlik için yeterli ol- olmalıdır. Birbiri ile uyumsuz gazlar içeren Louis J. DiBerardinis, Janet S. Baum, Melvin W.
yüksekliği yeterli olmalıdır. malıdır (Örneğin; 25 cm) veya dolaplar tüplerin bir arada bulundurulduğu kapalı First, Gari T. Gatwood, Anand K. Seth, 2013, Gui-
• Laboratuvar ısıtılmış hava yerine kalorifer hareket ettirilebilir olmalıdır. alanlarda etkin havalandırma sistemi ol- delines for Laboratory Design: Health, Safety, and
sistemi ile ısıtılacak ise kalorifer petekle- • Tezgahların veya en azından tezgah altı do- malıdır. Environmental Considerations, 4th Edition, Wiley.
rinin tezgah altlarında kalmayacak şekilde laplarının taşınabilir nitelikte olması gerekli • Çok toksik ve yanıcı gazları içeren tüplerin World Health Organization, 2006, Biorisk manage-
yerleştirilmesi önemlidir. yerleşim esnekliği için önemlidir. yakınında gaz detektörü olmalıdır. ment, Laboratory biosecurity guidance.